Köpek Koronavirüsü Hakkında 5 Şey

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bugünlerde koronavirüs gündemi epey meşgul ediyor. Yeni 2019-nCoV virüsünün köpek koronavirüsü ile ne ilişkisi olduğunu kendinize sorabilirsiniz. Bu virüs nereden geliyor? Her şeyden öte, evcil köpeğim risk altında mı? Bu yeni salgın ile ilgili henüz cevaplanmamış pek çok soru bulunuyor. Fakat köpek koronavirüsü hakkında bilmeniz gereken beş şeyi paylaşacağımız bu yazımızla sizi biraz olsun sakinleştirebileceğimizi umuyoruz.

1. Koronavirüsler Nelerdir?

Koronavirüsler (CoV) yaklaşık 40 virüsten oluşan bir virüs ailesi. Bu mikroorganizmalar ismini taca (kelime kökeni olarak İngilizce’de taç anlamına gelen crown sözcüğüne dayanıyor.) benzer şekildeki kılıflarından alıyor. Bu virüsler memelileri tür bazında etkiliyorlar. Bilim insanları kedileri, tavşanları, feretleri, inekleri, hindileri ve domuzları etkileyen belirli koronavirüs türleri olduğundan söz ediyorlar.

Bu virüs türleri arasında, köpek koronavirüsü olarak bilinen ve köpeklere bulaşabilen üç tip virüs bulunuyor. Bunlar CCoV I, CCoV II ve CRCoV. İsimlerinin başındaki “CC” ve “CRC” harfleri köpek koronavirüsü ve köpek solunum yetmezliği koronavirüsü anlamına gelen canine coronavirus ve canine respiratory coronavirus kelimelerinden geliyor.

Bu virüs ailesi insanlarda soğuk algınlığına neden oluyor. Grip vakalarının %15’inin koronavirüs ailesinden kaynaklandığı düşünülüyor. Bu virüsün diğer türleri Orta Doğu solunum yetmezliği sendromu (MERS-CoV) ya da ağır akut solunum yolu yetmezliği sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara yol açıyor. Wuhan’da başlayan salgına neden olan virüs şimdilik “yeni” 2019-nCoV olarak adlandırılıyor.

Yeni koronavirüs 2019-nCoV önceden insanlara bulaştığı gözlemlenmemiş yeni bir koronavirüs türü.

2. İnsanlar ve Evcil Hayvanlar Birbirlerine Koronavirüs Bulaştırabilir Mi?

Bu da köpek koronavirüs ile ilgili pek çok insanın aklında olan sorulardan biri. Köpekler, kediler ve insanlar Coronaviridae ailesinden olan bu virüsten kaynaklanan hastalığa yakalanabilseler de görülen enfeksiyonlar türe göre değişiklik gösteriyor. Bundan dolayı, hastalığın bir canlı türünden diğerine yayılması pek rastlanan bir durum değil.

Tabii ki bununla birlikte virüsün mutasyona uğrayabildiğinin de altını çizmemiz gerekir. Normalde mutasyon geçiren virüsler özgüllüklerini korurlar. Bundan dolayı da virüsler gezegenimizde bu kadar uzun süredir var olmalarına rağmen insan ırkını yok edebilmiş değiller.

Bunun yanında, bazı zamanlarda farklı türden canlıların enfeksiyon kapmasına neden olacak mutasyonlar meydana gelebilir. Uzmanların şimdilik koronavirüs enfeksiyonunun insanlar, köpekler ve kediler arasında yayılacağına dair bir endişeleri yok.

Mutasyondan kaynaklı değişimlerde virüsler arasında bir sekans olup olmadığına yönelik yapılan analizler sonrasında uzmanlar MERS-CoV, SARS-CoV ve hatta 2019-nCoV virüsünün yarasalardan kaynaklandığını ortaya çıkardı.

3. Köpek Koronavirüsü Enfeksiyonu Ne Kadar Ciddi Bir Hastalık?

Bilim insanları üç çeşit köpek koronavirüsü olduğunu belirtiyor. Bunlardan ikisi ishale neden olan grup I altında kategorize ediliyor ve birbirlerine oldukça benziyorlar. Bunlar hafif belirtilere neden olan ve genellikle fark edilmeden atlatılan CCoV I ve II virüsleri.

Kayda geçen ilk CCoV enfeksiyonu 1974 yılında görüldü. Araştırmacılar, Almanya’da bir köpek askeri birliğinde ağır derecede bağırsak iltihabı görülmesi sonrası bu virüs türünü tecrit ettiler.

2003 yılında, üçüncü köpek koronavirüsü rapor edildi. CRCoV grup II altında kategorize ediliyor ve oldukça ciddi olabilecek solunum yetersizliği sorunlarına yol açıyor. Bu hastalık akciğer enfeksiyonuna neden oluyor ve hayvanların ölümüyle sonuçlanabiliyor. Bu virüs, aşırı kalabalık yerlerde yaşayan köpeklerde daha sık görülüyor.

CRCoV virüsünün yol açtığı salgınlar epey öldürücü ve pantropik, yani; çok fazla organı etkisi altına alıyor. Ayrıca CRCoV ve farklı virüs ailelerinde yer alan ve solunum yetmezliği enfeksiyonlarına yol açan diğer virüslerin yol açtığı hastalık kennel öksürük ya da kafes hastalığı olarak bilinir.

4. Köpek Koronavirüs Enfeksiyonu Ne Sıklıkta Görülür?

Serolojik ve virüs ile ilişkili çalışmalarda, CCoV virüsünün köpekler arasında oldukça yaygın olduğu tespit edildi. Özellikle köpek evleri ve barınaklarda bu hastalığa çok fazla rastlanıyor.

CCoV virüsünden kaynaklı bağırsak enfeksiyonu yaşanma ihtimali oldukça yüksekken bundan kaynaklı ölüm oranı düşük seviyelerde. Hasta hayvanın salya ve dışkısında virüs bolca bulunmakla birlikte bu virüs dışkıdan ağza bulaşıyor.

Grup II bağlamında ise Amerika’dan gelen raporlara göre kontrol edilen köpeklerin %50’sinin CRCoV virüsüne karşı antikora sahip olduğu belirtiliyor. Bu da köpeklerin virüse çok daha eski zamanlardan beri maruz kaldığını gösteriyor.

5. Köpek Koronavirüsü Konususunda Endişelenmeli Miyim?

Hayır. Hatta grup I koronavirüslerine karşı bir virüs de bulunuyor. Fakat çoğu veteriner Dünya Küçük Hayvan Veteriner Hekimleri Derneği’nin (WSAVA) yönlendirmelerini takip ediyor. Bunun hafif bir enfeksiyon olmasından dolayı dernek herhangi bir aşı uygulaması önermiyor.

Pantropik CRCoV vakaları için belirli bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Enfeksiyonla başa çıkılması için sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması adına gerekli destekleyici tedavilerin yapılması gerekiyor. Veteriner hekimler ikincil bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek adına geniş spektrumlu antimikrobik ilaçlar da verebiliyor. Fakat uzmanlar genellikle bu tarz bir tedavi yoluna gitmiyorlar.

Bugüne dek pantropik CRCoV enfeksiyonuna karşı bir aşı geliştirilmiş değil. Enterik CCoV enfeksiyonuna karşı günümüzde kullanılan inaktive edilmiş virüs içeren aşıların da pek etkili olmadığı görülüyor. Koenfeksiyonu engellemek için yapabileceğiniz en iyi şey köpeğinizi solunum enfeksiyonlarına (parainfluenza virüsü, adenovirüs, distemper ve bordetella bronchisepticai) karşı aşılatmanız. Ayrıca köpeğiniz kafes hastalığına yakalandıysa belirtiler yok olana dek karantina altında tutmalısınız.