Domuzun Evcilleştirilme Tarihçesi

Yazan ve doğrulayan Veterinerlik Eugenio Fernández Suárez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Domuzun evcilleştirilme tarihçesi, bütün çiftlik hayvanlarına kıyasla daha ilginçtir. Aslına bakarsanız, insanlar ile domuzların ilişkisi binlerce yıl eskiye dayanmaktadır ve iki uzak bölgede evcilleştirildikleri düşünülmektedir.

İnandığımızın aksine, domuzlar aslında çok zeki hayvanlardır. Ancak diğer çiftlik hayvanlarının aksine, haklarında çok da fazla araştırma bulunmamaktadır. Domuzlar sahip oldukları ilginç davranış örüntüleriyle beraber dünyadaki en zeki hayvanlardan birisidir. En ilginç davranışlardan bir tanesi, yavrularını doğurmadan önce yuva yapmalarıdır.

Domuzun evcilleştirilme tarihçesi

Yaklaşık 13,000 yıl önce, Anadolu insanları domuzları evcilleştirmeye başlamıştır. Buna ek olarak, uzmanlar Mekong Vadisi’nde de 8,000 yıl önce koyun gibi hayvanların yanı sıra domuzların da evcilleştirildiğini düşünmektedir. Bazılarına göre aynı zamanda Avrupa’da da evcilleştirilme yaşanmıştır. Bildiğimiz kadarıyla, Asya domuzlarındaki DNA’ların çoğu Avrupa’da yer almaktadır.

Bu yüzden Asya domuzlarının Avrupa’ya getirilip yaban domuzları ile çiftleştirildiğine dair bir teori yer almaktadır. Son zamanlardaki bir çalışma Asya ve Avrupa’daki 600’dan fazla domuzun genini analiz etti. Sonuçlara göre, Avrupa domuzlarında farklı nüfuslardan gelen DNA’lar yer almaktadır.

Otçul olan domuzlar çevrelerine çok iyi adapte olabilirler. Su yosunları ve midye yedikleri çeşidin çok olduğu Chiloe archipelago gibi bir yere de çok iyi adapte olabilmişlerdir.

Domuzların yayılımı

Domuzların Amerika’ya gelmesi çok sürmedi. Eduardo de Soto gibi gezginler sayesinde bu kıtaya gelebildiler. Daha da ilginci, domuzların evcilleştirilmesi bu hayvanları daha da egzotik hale getirdi. Domuzlar yeni ekosistemlerine alışırken bir yandan da yerli Amerikalılar üzerinde büyük bir ilgi uyandırmışlardır.

Günümüzde ciddi sorunlara yol açan vahşi domuzları ve yaban domuzları ile çiftleştirilen karma domuzları avlayan Amerikan eyaletleri bulunmaktadır.

Domuzların nüfusu çoğalarak dünyanın dört bir yanına yayılmıştır. Sadece Çin’de, 454 milyon, Amerika Birleşik Devletleri’nde 59 milyon ve İspanya’da 23 milyon domuz bulunmaktadır.

Domuzlarla ilgili ilginç bilgiler

Domuzların genelde etlerinden yararlanılmaktadır, ancak bazı insanlar domuzlardan araçlar, fırçalar ve hatta kalkanlar bile yapmaktadır. Çin ve Hindistan gibi bazı ülkelerde, bu hayvanlar insanların atıklarıyla ve artıklarıyla beslenmekte ve “domuz tuvaleti” olarak ünlenen pis yerlerde tutulmaktadır.

Domuzlar çok özel hayvanlardır. Eşsiz mutasyonlarından dolayı, kirpiler ve mongoslar gibi domuzların da yılan zehrine karşı bağışıklıkları vardır. Reseptörlerindeki bu mutasyon, çoğu yılandaki nörotoksinlerin hedef hücrelere etki etmediğini göstermektedir.

Domuzların Neolitik Çağ’da İber Yarımadası’ndan geldiği düşünülmektedir. İki ana türü İber ve Keltik’tir. İber Yarımadası’nda İber, Murcia ve Black Canary domuzu gibi domuz türleri ortaya çıkmıştır. Diğer yanda Keltik kökenli domuzlar İspanya’nın kuzeyinde ortaya çıkmıştır. En çok bilinen domuzlar Asturian Gochu ve Galician Porc‘tur.