Felçli Köpekler Burunları Sayesinde Tekrar Yürüyor
Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García
Hepimiz köpeklerin aynı anda insanlarla karşılaştırıldığında binden fazla koku yakalayabilen muazzam koku alma duyularını biliyoruz. Ama bu yapabildikleri tek şey değil: Burunlarında bulunan hücreler felci iyileştirmek için kullanılabiliyor. Kulağa harika geldiği gibi, felçli köpekler artık yeniden yürüme şansına sahipler.
Felçli köpekler üzerinde yapılan testler ve sonuçları
Yakın zamanlarda Birleşik Krallık’ta, Cambridge Üniversitesi bilim insanları tarafından yapılan bir çalışma 34 felçli köpeği içeriyordu. Çalışmadan çıkarılan sonuçlar köpeklerin burnunda bulunan bir dokunun felç tedavisinde kök hücre olarak kullanılabileceğini gösteriyor.
Bu araştırma sırasında bir köpeğin burun dokusu çıkarıldı ve laboratuvarda barındırıldı. Sonrasında uzmanlar bu hücreleri uygun koşullar altında büyütmeyi ve çoğaltmayı başardı
İkinci aşamada hücreler büyüdü ama aynı zamanda farklı hücreler yaratmak üzere kök hücreymişçesine bölündüler. Doku miktarı yeterli olduğunda ise köpeğin zarar görmüş omurilik kısımlarına enjekte edildiler.
Sonuç olarak felçli köpekler tekrar yürüyebildi. Arka bacaklarını tutan tekerlekli sandalyelerine hoşçakal dediler. Araştırmadan bir ay sonra doku nakli yapılmış köpeklerin büyük çoğunluğu gözle görülebilir gelişme gösterdiler.
Bu nakil arka bacaklarını tekrar kullanmalarını ve bir yürüme kemeri sayesinde ön bacaklarıyla koordine etmelerini sağladı.
Köpeklerin hiçbirinin eklem hareketliliklerinin tamamını iyileştirebilmeyi başaramadığını eklemek zorundayız. En azından felçten önceki hareketlilik kadarını.
Çalışmayı yöneten uzmanlardan biri, Robin Franklin’in sözleri: “Tekniğin, köpeğin omuriliğindeki hareketi kısmen de olsa iyileştirebilmeyi sağladığına inanıyoruz. Yine de bunun kaybedilmiş fonksiyonların tam iyileşmesini sağlayabiliyor demek için önümüzde uzun bir yol var.”
Felçli köpekler
Evcil hayvanlarımızda felce sebebiyet verecek birçok faktör bulunmaktadır. Aniden ya da kademeli bir şekilde gelişerek, lokomotor sistemi, bacakları ya da yüzü etkileyerek ortaya çıkabilir. Bundan dolayı felç sebebini doğru bir şekilde tespit etmek önemlidir.
Köpeklerde felç sebepleri:
- Bulaşıcı hastalıklar. Gençlik hastalığı ve kuduz gibi bazı hastalıklar köpeklerde felci tetikleyebilir.
-
Doğuştan gelen hastalıklar. Felcin en yaygın sebeplerinden birisi “dejeneratif hastalık” olarak bilinir. Bu omuriliği saran membran yapıda bozulmaya ve rahatsızlığa sebep olan bir doğum bozukluğudur.
- Kötü huylu tümörler. Bu durumlarda, felç tümörün bulunduğu bölgeye göre vücudun herhangi bir noktasını etkileyebilir. Eğer merkezi sinir sisteminde bulunuyorsa vücudun iki tarafı da etkilenebilir. Bu “omurga tümörleri” genelde ciddi felç bırakıcı etkilerle bacaklara tesir eder.
- Omurilik ve ense yaralanmaları. Bu yaralanmalar normalde kazalar ya da ani hareketler yüzünden meydana gelir. Bunun bir sonucu olarak vücudun sağı ya da solunda hem arka hem ön bacaklarda kalıcı hasara sebep olabilirler.
-
Kaza sebepli yaralanmalar. Hayvanlarımız kaza sebebiyetiyle yaralanabilir ve sonucunda felç geçirebilir. Büyük bir sakatlanma meydana gelmediği süreçte felç sadece geçici olacaktır.
-
Zehirlenme de aynı şekilde felce sebebiyet verebilir.
- Kene ısırıkları ve diğer parazitler. Bu tarz ısırıklar parazitin salyasından köpeğin vücuduna toksinler bırakırlar ve felce sebep olabilirler
Felç tedavisi
Tedavi felcin asıl sebebine bağlı olacaktır. Aynı zamanda hastalığın ne kadar agresif olduğuna da bağlıdır.
Eğer hastalığın sebebi bel fıtığı ya da kaymış bir diskse ilaç tedavisi, ameliyat ya da terapi de gerekli olabilmektedir. Kan akışındaki tümörler ya da engeller yerine bağlı olmak üzere genellikle ameliyatla halledilir.
Hidroterapi artık yaygın bir tedavi. Bu genelde bacaklarını iyi destekleyemeyen ve tedavi sonrası dönemindeki, lokomosyon problemleri olan köpekler için tercih edilen yöntemdir.
Bu tedavi sakinleşmelerine yardım edeceği için aynı zamanda gergin, aşırı kilolu ya da hiperaktif köpekler için de uygundur. Tedavi, aktif olmayan kasları suyun köpeğin vücuduna uyguladığı basınçla çalıştırır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Wetzig, A., Mackay-Sim, A., & Murrell, W. (2011). Characterization of olfactory stem cells. Cell Transplantation. https://doi.org/10.3727/096368911X576009
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.