İber Kurdu Yok Olmakla Karşı Karşıya

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Çoğunlukla İspanya ve Portekiz’de yaşayan İber kurdu ciddi bir tehlike altında. Soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bu türü, Avrupa Birliği’ne bağlı bazı kuruluşlar korumaya çalışıyor. Ancak İspanya’daki koruma girişimleri bir şekilde yetersiz kalmakta; ekosistemin ve canlı çeşitliliğinin sürdürülebilmesi için bu tür koruma girişimleri hayati önem teşkil ediyor.

İber Kurdu: Doğal Yaşam alanı ve İnsanlarla İlişkisi

Bilimsel ismiyle Canis lupus signatus, çok uzun süre boyunca İber Yarımdası’nda ve özellikle bölgenin kuzeybatısında bir yırtıcı olarak yaşamını sürdürdü. Otçul hayvanlarla beslenen İber kurdu, ekosistem için oldukça önemli. Ortak inanışa göre köpekler, İber kurtlarının soyundan geliyor.

İber kurtları, insanların seyrek nüfuslu olduğu yerlerde yaşamayı tercih eder; karaca, yaban domuzu ve geyik gibi büyük otçul hayvanların olduğu yerlerde daha sık görülür.

Kurtlar yaşadıkları bölgelere göre farklı hayvanlarla beslenebilir. Örneğin yaşadıkları yerde tavuk, sığır ve tavşan gibi türler çoğunluktaysa, bu hayvanları avlayarak yaşamını sürdürebilir.

Ancak şehre yakın bölgelerde bu hayvanların yaşam alanları tehlikeye girebiliyor. İnsanlara gıda sağlamak amacıyla şehirleri kuşatan tarım arazileri, yabani hayvanların yaşam alanlarını sınırlandırabiliyor. İnsanların diğer canlılarla yaşamayı öğrenmesi gerekiyor; onları koruyacak mekanizmaları üretmeleri şart.

İber kurdu dünyadan silinebilir

Avrupa’daki kurt popülasyonunun %30’luk kısmı İspanya’da bulunuyor. Avrupa Birliği, tüm dünyada risk altında olan türleri korumak için çeşitli çalışmalar yapıyor, ancak şu an İspanya’da bu türü korumak adına çıkarılan herhangi özel bir yasa bulunmuyor. 

Hatta kaçak avlar ve zehirlemeler yüzünden İber kurdunun nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. İnsan kaynaklı birçok faktör bu türü yok olmaya itiyor.

Bazı Rakamlar

En son yapılan kurt sayımına göre, 2005 yılından beri sürü sayılarında artış olduğu görüldü. Ancak bu çalışmanın içinde yer alan bilim insanları elde edilen rakamlara fazla güvenilmemesi gerektiğini belirtiyor. Çünkü sürü sayısı artmış olsa da, sürülerde yer alan kurt sayılarına dair ellerinde net bir veri yok.

Tahminen her yıl 800 hayvan yasa dışı avlanma sonucu ölüyor. Gerçek şu ki, günümüzde İber Yarımadası’nın yarısında bu kurt türüne rastlamak pek de mümkün değil. Endülüs’te bulunanan çevre örgütleri, 2015 yılında bu türü tehlike altındaki hayvanlar listesine aldı. Çünkü bölgede sadece 56 tane İber kurdu tespit edildi.

Günümüzde en yoğun İber kurdu nüfusu Zamora’da bulunuyor. Geri kalanlar ise daha çok Galiçya ve Kastilya’da yaşıyor. Bunlara ek olarak, Sierra Morena’da hala birkaç kurt sürüsüne rastlamak mümkün.

Koruma Çalışmaları

İspanya’daki ilgili bakanlıklar, bu türü koruması için Avrupa Birliği’ne uzun süredir çağrıda bulunuyor. Bunlara ek olarak, ülkede bulunan sivil toplum örgütleri, hayvanları korumak için devletten çeşitli yasalar çıkarmasını talep ediyor. İspanya’da bu konuda yapılan resmi çalışmalar iki ana başlığı öne çıkarıyor:

• Siyasi partiler İber kurdunu korumak konusunda sağlam yasa tasarıları hazırlamalı. ASCEL (İber Kurdu Koruma ve Araştırma Girişimi), Ecologists in Action, ve WWF bu konuda destek olabilecek birçok çalışma gerçekleştirdi.
• İspanya’daki bakanlıklar şimdilik resmi olmayan bir tasarıyı kabul etti. En azından bu geçici düzenleme, kurtların korunması konusunda olumlu katkılar sunacak.