Gürültü Kirliliği: Kuşların En Büyük Düşmanlarından Biri

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Gürültü kirliliği her büyük şehrin gerçekliğidir, özellikle de hızlı büyüyen şehirlerin. Şüphesiz ki her bir büyüme projesi başka bir gürültüye sebep olmaktadır, bu da büyük çoğunlukla kuşları etkiler.

Kentsel planlama ve endüstriyelleşme sadece peyzajı ve gıda kaynaklarını değiştirmekle kalmaz, aynı zamanda kuşların da yuva alışkanlıklarını değiştirir ve hayatlarındaki başka önemli şeyleri de etkiler.

Gürültü Kirliliği Üzerine Çalışırken Zorluklar

Gürültü kirliliğinin kuşlardaki etkisini gerçek yaşam ortamlarında incelemek oldukça zordur. Araştırmacılar şehir yaşamındaki birçok stres faktöründen hangisinin kuşlar için en zararlı olduğunu belirleseler, bu daha kolaylaşacaktır. Ayrıca kuşlar belirgin seslere, frekanslara, sesin şiddetine, tekrarına ve süresine farklı şekillerde tepki verirler.

Bazı kuş türleri de sese diğerlerinden daha olumsuz tepki verir. Örneğin, koloniler halinde yaşayan kuşlar diğerlerine göre sese daha duyarlıdır, bir kuş tepki verdiğinde kolonideki diğer kuşlar da tepki verir.

Gürültü Kirliliği Üreme Başarısını Düşürür

Gürültü, yumurta üretimini, kuluçkayı, yavruları beslemeyi ve yuvaya saldıran yırtıcılardan kaçma yetisini etkileyebilir. Dahası, gürültü, kuşun eş bulmasını veya onu etkileme olasılığını ve maalesef annelerin bebekleri ağladığında onlarla ilgilenmelerini de etkiler.

Bütün bu faktörler düşük üreme oranlarına sebep olur ve bunun bir sonucu olarak da popülasyonda azalma görülür.

Gürültü Kirliliği Sebebi ile Kuşlar Arasındaki İletişimin Maskelenmesi

Bütün kuş türlerinde, ses ile iletişim kurmak sosyal ilişkilerin temelidir. Arkadaki gürültü, kuşların iletişim kurmaya çalışmasını veya tehditi algılamasını engelleyebilir. Bilim insanları bu fenomene “maskeleme” demektedir.

Maskeleme, kuşların potansiyel eşlerini etkilemek için yaptıkları çiftleşme çağrısını gizleyebilir, kendi bölgelerini savunma kapasitesini zayıflatabilir ve tehditlerden kaçmasını engelleyebilir çünkü gürültü aynı zamanda yardım çağrılarını ve ani oluşabilen herhangi bir durumu da gizler.

Ayrıca, sesli iletişim kuşlar için oldukça önemlidir çünkü grubun bir arada kalmasını etkiler. Bu yüzden, maskeleme bazı kuşların kaybolmasına veya koloninin tamamen parçalanmasına sebep olabilir.

Daha da kötüsü kuşların sabah çağrıları genellikle günün en yoğun saatlerinin gürültüsü ile rekabet eder. Dediğimiz gibi, gürültü kirliliği de direkt olarak kuşların yaşam kalitesini ve üreme başarısını etkilemektedir.

Kuşların Çağrılarının ve Frekanslarının Değişmesi

Bazı saha araştırmalarına göre, şehirler gibi gürültülü bölgelerde yaşayan erkek ispinozların çağrılarının bir kısmı, daha sessiz bölgelerdeki aynı türdeki kuşlara göre daha uzun sürmektedir. Ek olarak, bu ispinozlar hızlı ve ani bir şekilde şakımaktadır.

Araştırmacılar, şakımadaki bu değişikliklerin hem dişi ispinozları çekmenin, hem de nöromüsküler yorgunluğu azaltmanın bir yolu olabileceğini öne sürmektedirler.

Aşırı Gürültü Çağrı Şemalarını Bozabilir

Bülbüllerin çağrılarını şehirdeki gürültülerden kaçınmak için, gürültüye göre adapte ettiklerine dair raporlar vardır. Başka bir çalışmada bilim insanları, küçük sinekkapanların (Empidonax minimus) ve kızıl gözlü vireonun (Vireo olivaceus) şarkılarının çakışmasını önlemek için şarkı programlarını değiştirdiklerini belgelediler.

Gürültü kirliliği, bazı şehirlerde Avrupa kızılgerdanları (Erithacus rubecula) arasında gündüzden gece çağrılarına geçişin arkasındaki neden gibi görünüyor. Kurbağanın şarkı söyleme zamanlarındaki benzer değişikliklerin de yüksek seslerle ilişkilendirilmiş olması ilginçtir.

Erken Ölüme Sebep Olabilir

Son zamanlarda yayınlanan bu rapora göre, trafikteki gürültü kirliliğine maruz kalmak, zebra ispinozunun (Taeniopygia guttata) strese girmesine sebep olur ve bu durum hızlı yaşlanma ve yaşamın kısalması ile ilişkili olabilir.

Bilim insanlarının, uzun ömürlülüğü değerlendirmek için telomerleri veya DNA’nın yaşlanmayla ilgili temel parçalarını kullandıklarına dikkat edilmelidir. Telomerler, ayakkabı bağcığının ucunda olan plastik parçalar gibi, her DNA zincirinin ucunda bulunan, kromozomları koruyan bir başlıktır.

Telomerler geri çekildiğinde ve son olarak kaybolduğunda, hücreler yaşlanmaya başlar.

Bu raporda, araştırmacılar, 100 günlük trafik gürültüsüne maruz kalan yavru kuşlarda ciddi derecede telomer kaybı tespit ettiler. Bu kuşların trafik gürültüsüne maruz kalmayan gruptan daha az yaşayıp yaşamayacağı henüz bilinmiyor.

Kulağın Ötesinde

Gürültü kirliliği kuşları birçok şekilde etkilemektedir, gürültünün kulaklarına verdiği fiziksel zarar da buna dahildir. Strese, tehdite karşı verdiği tepkilere ve avcılardan kaçma yetileri üzerinde de değişikliklere sebep olur.

Ek olarak, bilim insanları sesli iletişimlerinde, yiyecek arama davranışlarında ve üreme başarılarında da değişim gördüler. Tüm bu değişiklikler, gürültü kirliliğine maruz kalan kuş popülasyonlarında bir azalmaya neden olabilir.