Köpeklerde Görülen Otoimmün Hastalıklar Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Otoimmün (bağışıklık sisteminin vücuda saldırması) hastalıklar hem insanları hem de evcil hayvanları etkileyebilir. Hepimizin bağışıklık sistemi hakkında birtakım fikirleri olsa da, genellikle nasıl çalıştığı tam olarak bilinmemektedir. Organlarının yerini tam olarak tarif edemeyebilir veya işlevini gözümüzde canlandıramayabiliriz.
Bunun nedeni, bağışıklık sisteminin hücrelerinin tüm vücudun lenf düğümlerine yayılmasıdır. Ayrıca dalak, timüs, akciğerler, bağırsaklar ve vücuttaki diğer tüm organlarda da bulunurlar. Bu hücreler, kan dolaşımıyla tüm vücutta gezer.
Bağışıklık Sistemi Bozuklukları
Otoimmün hastalıklarda bağışıklık sistemi yanlışlıkla vücudun kendi dokularına saldırır. Bağışıklık hücreleri vücuttaki normal sağlıklı hücreleri yabancılardan ayırt edemez ve bu nedenle onları yok etmeye çalışır.
Bu “sorunun” nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hastalık yalnızca bir sistemi değil cilt, bağ dokuları, sinirler ve kaslar gibi birden fazla vücut sistemini de etkileyebilir. Ayrıca endokrin sistem (hormonları ve diğer salgı bezlerini kontrol eden sistem), eklemler, kırmızı kan hücreleri ve sindirim sistemi de eşit derecede etkilenebilir.
Köpeklerdeki Otoimmün Hastalıkları Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
Şu anda bilim bu hastalıklara neyin sebep olduğunu tam olarak açıklayamıyor. Ancak çoğu durumda baş şüpheli köpeğin genetiğidir. Bu anlamda, bazı cinslerde bu tür hastalıklara daha fazla rastlanmaktadır.
Örneğin; lenfositik tiroidit hastalığı, Great Danes, Golden Retriever, Cocker Spaniels, Old English Sheepdogs ve Beagle’larda daha sık görülür. Bu türlerin bazılarının, otoimmün hemolitik anemiye yatkın olan Old English Sheepdog gibi, birden fazla otoimmün hastalığa yatkın olduğunu belirtmek gerekir.
Ayrıca, raporlar belirli ilaçlara (antibiyotikler) maruz kalma, kronik veya kene kaynaklı enfeksiyonlar ve kanser gibi diğer tetikleyicilerin de buna neden olacağını göstermektedir. Kalp kapak hastalığı ve omurilik enfeksiyonları gibi diğer kronik enfeksiyonlar da tetikleyici rol oynayabilir.
Antibiyotikler ve otoimmün hastalıklar arasındaki ilişki göz önüne alındığında, birçok çalışma bağırsak mikrobiyal dengesizliğinin olası bir neden olduğuna işaret ediyor. Son olarak, kesin bir bağlantı kurulmamış olsa bile aşılar da bu hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.
Köpeklerde Otoimmün Hastalık Çeşitleri
Şu anda köpeklerde geniş bir bağışıklık sistemi bozuklukları yelpazesi bulunmaktadır. Bununla birlikte, veterinerlik çalışmalarında aşağıdakiler en yaygın olanlardır:
- Artrit( eklem iltihabı): Bu eklemleri etkiler ve sıklıkla ağrıya ve hareketliliğin azalmasına neden olur.
- İmmün aracılı trombositopeni: Trombositlerin yok edilmesinden kaynaklanır.
- Keratokonjunktivitis Sicca: “Kuru göz” durumu.
- İltihaplı beyin hastalığı: Özellikle oyuncak cinsi köpekleri etkiler.
- Pemfigus foliaceus: Cildi etkileyen bağışıklık bozuklukları ile ilişkili çeşitli hastalıklardan en yaygın olanıdır.
- İltihaplı bağırsak hastalığı: Bağırsak mukozasında kronik iltihaplanmaya neden olur.
Her durumda erken teşhis son derece önemlidir. Tedavi edilmezse, otoimmün hastalıkların komplikasyonları ciddidir ve birden fazla sistemin etkilenmesi yaygın görülür.
Otoimmün hastalıklar ne kadar geç fark edilirse, teşhis ve tedavi de o kadar zor ve karmaşık hale gelir.
Bağışıklık Sistemi Bozukluklarının Semptomları Nelerdir?
Köpeğin sürekli muayeneden geçmesi gerektiğini unutmamak önemlidir. Deride ve diş etlerinde peteşi adı verilen küçük kanama alanlarının olup almadığına bakın. Bacaklardaki, derideki, gözlerdeki ve ağızdaki ülserleri tespit etmek de önemlidir. Vücudun herhangi bir yerinde kelleşme (alopesi) ve kabuklanma olup olmadığını takip etmelisiniz.
Lezyonların erken tespiti için köpek kuaförlerinin harika bir müttefik olduğunu belirtmek gerekir. Genellikle tıraş sırasında çürük cilt, diş eti kanaması veya kanlı ishali tespit ederler. Bu profesyoneller birçok vakayı tespit etmişlerdir.
İdrarda ve dışkıda olası kan varlığını veya kanlı burunu günlük olarak gözlemlemek önemlidir. Ayrıca kırmızı, ağrılı gözleri ve kalın mukus benzeri göz akıntısı olup olmadığına dikkat edin.
Elbette iştahsızlık, halsizlik, yorgunluk ve ateş gibi alışılanın dışında meydana gelen değişiklikler diğer önemli uyarıların işaretleridir. Nöbetler, körlük, denge ya da koordinasyon kaybı ve titreme gibi önemli semptomlar da ortaya çıkabilir.
Otoimmün Bozukluklar Nasıl Teşhis ve Tedavi Edilir?
Öncelikle ayrıntılı klinik geçmişe sahip olmak, kan ve idrar tahlili yapmak, biyopsi örnekleri almak ve ayrıca röntgen, ultrason ve MRI çektirmek gerekir. Bütün bunlar öncelikli olarak bir teşhis koymayı amaçlamaktadır.
Aynı şekilde, veteriner hekim, köpeğin semptomlara neden olabilecek herhangi bir enfeksiyon, virüs veya alerji ile savaşmasına yardımcı olmak için muhtemelen ilaç yazacaktır. Genellikle prednizon gibi steroidler ilk tedavi şeklidir.
Aşı Vakası
Köpeklerde otoimmün hastalıkların ortaya çıkmasıyla ilgili güçlendirici aşıların neden olduğu tartışmalarını da gözden kaçıramayız. Elbette aşılar, bağışıklık sistemini uyararak otoimmün hastalıkları olan bir köpeği olumsuz etkileyebilir.
Bu nedenle uzmanlar, aşıların minimumda tutulmasını veya hiç yapılmamasını önermektedir. Antikor titresi testi yapmak yaygındır. Bu test, antikor seviyelerinin güçlendirici olmadan köpek hastalıklarına karşı koruma sağlamak için yeterli olup olmadığını kontrol eder.
Tedavi Edilemeyen Durumlar
Bazı otoimmün hastalıkların bir daha tekrarlamadan yok olduğunu, bazılarının ise ömür boyu sürebileceğini bilmek gerekir. Dolayısıyla tedaviye yanıt vermeyen bu ciddi hastalıklar için terapötik plazma değişimi (TPE) adı verilen bir yöntem kullanılabilir. Bu tedavide hastanın kanını alınır ve hasara neden olan antikorları ortadan kaldırmak için onu filtreler.
Ek olarak, bağırsak mikrobiyomunun rolü göz önüne alındığında, köpekler için, köpeğin mikrobiyomunda eksik olan yararlı bakterileri sağlayan bağırsak onarımı takviyeleri vardır. Bu kapsüller, sağlıklı donör köpeklerden özenle seçilmiş dışkı maddesi – evet, dışkı yanlış okumadınız – içerir. Bu işleme fekal mikrobiyota transplantasyonu denir.
Bir evcil hayvana otoimmün bozukluk teşhisi konduğunda, belirtileri izlemek gerekir. Düzenli ve kapsamlı sağlık muayeneleri yapmak ve ayrıca evcil hayvanınızın hareketlilik seviyesini veya fiziksel durumundaki herhangi bir değişikliği hemen veteriner hekime bildirmek önemlidir.
Sahipler için verilebilecek en önemli tavsiye, köpekleri için neyin normal olduğunu bilmek olacaktır. Diş etleri dahil onları gerçekten incelemek için günde 10 dakika ayırın. Ters giden bir şey fark ederseniz, hemen veterinere danışın.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Gershwin, L. J. (2007). Veterinary autoimmunity: autoimmune diseases in domestic animals. Annals of the New York Academy of Sciences, 1109(1), 109-116. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17785296/
- Bennett, D. (1984). Canine Practice Autoimmune disease in the dog. In practice. 6:74-93. doi: 10.1136/inpract.6.3.74 http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1010.4634&rep=rep1&type=pdf
- Gershwin L. J. (2018). Current and Newly Emerging Autoimmune Diseases. The Veterinary clinics of North America Small animal practice, 48(2), 323–338. https://doi.org/10.1016/j.cvsm.2017.10.010
- Xu, H., Liu, M., Cao, J., Li, X., Fan, D., Xia, Y., … & Zhao, H. (2019). The dynamic interplay between the gut microbiota and autoimmune diseases. Journal of Immunology Research, 2019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6854958/