Evcil Hayvanlarda En Sık Görülen Zatürre Nedenleri

Yazan ve doğrulayan Veteriner hekim Juan Pedro Vazquez Espeso

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Pek çok okuyucumuz, son dönemde, evcil hayvanlarının solunum problemleri yaşaması üzerine bir veterinere gitmiş olabilir. Bu tür durumların içerdikleri patolojik süreçler genellikle ciddi olmadığından bunların çoğu kendiliğinden çözülüyor. Öksürük veya soluk borusunda yanma, en yaygın solunum yolu hastalıkları olarak görülebilir. Bununla birlikte, bazen durum daha da kötüleşebilir ve solunum yolundaki bu problemler zatürre (pnömoni) oluşmasına yol açabilir. Evcil hayvanlarda zaman zaman karşılaştığımız pnömoninin birçok farklı nedeni var ve bugünkü  yazımızda bu nedenler üzerinde duracağız.

Zatürre nedir? Evcil hayvanlarda neden görülür?

Pnömoni, akciğer dokusunun iltihaplanmasına neden olan tüm bu klinik göstergeleri ve içerdiği süreçleri kapsıyor. Böyle bir vaka içerisinde bronşlar da dolduğunda veya şiştiğinde, bunun için kullanılan klinik terim de bronkopnömoni olacaktır.

Pnömoni ve bronkopnömoniyi ayırt etmek biraz zor ve aralarındaki fark da biraz karmaşık. Aslında bu iki durumu birbirinden ayırmak da çoğu zaman gereksiz olacaktır. Çoğu zaman, bu hastalık ortaya çıktığında, tüm akciğer parankimini ve dolayısıyla bronş dokusunu da öyle ya da böyle etkileyecektir.

Evcil hayvanlarda pnömoninin nedenleri

Evcil hayvanlarda görülen pnömoninin pek çok nedeni olabilir. Bununla birlikte, biz, bugünkü yazımızda, çoğu pnömoni vakasının nedenini temsil eden en önemli ve en sık görülen kaynağa odaklanmak istiyoruz.

Bakteriyel pnömoni

Bakteriyel pnömoni, akciğer parankimindeki virülan ve patojenik bakterilerin büyümesine inflamatuar bir yanıt olarak ortaya çıkıyor.

Bu bakteriler, solunum yoluyla üst solunum yollarına nüfuz ediyor. Ayrıca, bu bakterilerin, kan dolaşımı yoluyla hematojen şekilde vücuda girişi de mümkün, ancak bunun görülmesi çok daha az bir sıklığa sahip.

Bu noktada, özellikle aspirasyon yoluyla vücuda giren pnömoniden bahsetmek önemli. Bu sık sık bayılma gördüğümüz hayvanlarda kusmuğun solunması davranışının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Bu komplikasyonu önlemek için, hayvanları, vücutlarının üçte bir oranındaki kısmı ve sırtları hafifçe yüksekte olacak şekilde konumlandırmak hayati önem taşıyor. Bu, onların çıkarılmış sıvıları aspire etmelerini yani solumalarını önlemeye yardımcı olacaktır.

Mikroorganizmalar yerleştikten sonra, enfeksiyonun gelişmesi için bir dizi faktörün de yerine gelmesi gerekiyor. Bu faktörlerin de oluşmasının nedeni, birçok durumda vücudun kendi doğal savunma sisteminin, bölgede kolonize olan bakterileri muhatap olarak alması.

Bağışıklık siteminin baskılanması, diyabet ve böbrek sorunları gibi bu duruma eşlik eden diğer hastalıklar, özellikle virülan bakteriler ve yetersiz beslenme, bu hastalığın seyrini olumsuz etkileyen diğer faktörlerden bazıları.

Evcil hayvanlarda bakteriyel pnömoni söz konusu olduğunda ise en yaygın görülen patojenler şunlar:

• Bordetella bronchiseptica
• Streptococcus zooepidemicus
• Escherichia coli

Alerjik pnömoni

Bu tip bir pnömoni, belirli antijenlere yanıt olarak akciğer parankiminin iltihaplanması sebebiyle oluşuyor.

Solunum sistemine gerçekleşen penetrasyon, en sık biçimde solunum yoluyla olmakta. Bununla birlikte, alerjenler vücuda kan dolaşımı yoluyla da girebilir.

Pek çok okuyucumuzun da bildiği gibi, alerjiler, vücudun tehlikeli olarak kabul ettiği bir maddeye verdiği abartılı bir bağışıklık sistemi yanıtından başka bir şey değil. Bu nedenle, alerjen akciğere girdiğinde, organizma onu bir tehdit olarak tanımlar ve ne pahasına olursa olsun ortadan kaldırmak için bir çeşit reaksiyon üretir.

Alerjik pnömoninin arkasındaki en sık görülen etkenler ise şunlar:

• Sebze sporları
• Mantar hifleri
• Akarlar gibi böcek antijenleri
• Parazit antijenleri

Mantar kaynaklı zatürre

Bu durum, bir mantar enfeksiyonuna reaksiyon olarak üretilen ve akciğer dokusunda görülen iltihaplanma. Bu mantarın solunum sistemine girme şekli, yerde bulunan sporların solunması yoluyla oluyor.

Hayvanlar yeri kokladıklarında, akciğer parankiminde kolonileşen ve çoğalan patojenik sporları soluyabiliyorlar. Bu sporlar vücuda girdikten sonra, oradaki sıcaklık ve nem koşulları bu mantarların büyümesi için mükemmel bir ortam yaratıyor. Vücut alışkanlıkları göz önüne alındığında, köpeklerin bu tür bir zatürreye yakalanma olasılığı kedilere göre daha yüksek olacaktır.

Evcil hayvanlarda fungal pnömoni vakalarının arkasında en yaygın olarak görülen mantarlar şunlar:

• Blastomyces dermatitidis
• Histoplazma kapsulatum
• Coccidioides immitis
• Cryptococcus neoformas

Evcil hayvanlarda görülen zatürre (pnömoni) ile ilgili son notlar

Vücudun kendi savunma sistemi, evcil hayvanlarda pnömoniye neden olabilecek patojenlerin çoğuyla savaşabiliyor. Ancak belli bir orandaki riskin hala bulunmakta olduğunu aklımızda tutmakta fayda var. Bu patolojinin prognozu ve gelişimi söz konusu olduğunda, erken teşhis oldukça önemli.

Bu nedenle, sık öksürük, hapşırma veya burun akıntısı gibi en ufak bir solunum yolu hastalığı belirtisi fark ederseniz, hemen veterinerinize başvurmalısınız.