Antik Mısır Döneminde Kedilerin Tarihi

İnsanlar neredeyse tarihin başından bu yana kedilere hayranlık duymuşlardır, onları hayretle izlemişlerdir ve merak etmişlerdir. Tarihleri Mesih’ten önceki zamanlara, özellikle yaklaşık 3600 yıl önceye dayanan kediler, Antik Mısır döneminde özellikle bir ilgi noktasıydı.

O zaman, evcil hayvan olarak bakılan sadece dört hayvan vardı: kedi ya da miu, köpek ya da tysem, babun ya da ian ve maymun ya da ky.

Antik Mısır döneminde kedilerin özellikleri

Farklı uzmanlar, Mısırlılar tarafından evcilleştirilen kedinin Afrika yaban kedisi Felis silvestris lybica‘nın benekli bir alt türü olduğuna inanıyor. Kedilere dair Mısır’daki betimlemeler, Mısır mau ırkına benzer kedileri göstermektedir. İlginç olarak, Mısır dilinde ‘mau’ kelimesi ‘kedi’ anlamına gelir.

Bu cins alnında kendine özgü bir ‘M’ şekline sahiptir ve doğal lekelere sahip tek cinstir. Hem insan ailelerine hem de kedi ailelerine gösterdikleri büyük sadakatleriyle bilinirler. Melodik miyavlamaları ve durmadan kuyruklarını hareket ettirerek sevgilerini gösterirler.

Bu kedi, Antik Mısır yaşamının birçok yönden büyük bir parçasıydı. Örneğin, Mısırlıların dininde, mitolojisinde ve günlük yaşamında rol oynamışlardır. Bu özellikler açısından, Ekim 2009 UBER Dergisi’ne göre, kediler “tanrılar gibi tapılmıştır, evcil hayvan olarak sevilmiştir, yasalarca korunmuştur, ölümlerinden sonra mumyalanmıştır ve özlenmiştir.”

Yaşam tarzı

Kedi evcilleştirilmiştir ve ardından Orta Krallık’taki Mısırlıların hayatının bir parçası olmuştur. Orta Krallık, Eski Mısır’ın III. Amenhotep (M.Ö. 1390-1353) gibi Firavunların hüküm sürdüğü en refahlı dönemidir. Firavun III. Amenotep, adı ‘kedi’ anlamına gelen kedisi Tamit için güzel bir şekilde dekore edilmiş bir lahite yaptırmıştı.

Diğer görevleri de sahiplerinin avlanmasına yardımcı olmaktı. Kuşları korkutup uçurarak avcılık işlerini kolaylaştırırlardı. Katkıları o kadar önemliydi ki, krallığın en sevilen hayvanı oldu.

Antik Mısır günlük yaşamındaki rolü

Antik Mısır’daki kediler, Mısır kültürünün din ve mitoloji gibi farklı dallarında önemli bir rol oynamıştır. Örneğin, tanrıça Bast, Bastet veya Ubastet, bir kedi ile yavrusunun yanı sıra insanın korunmasını da temsil ediyordu.

En iyi bilinen tasviri, bir insan kadın vücuduna sahip, ancak bir kedinin başına sahip bir tasvirdir. Tanrıça Bast, Nefer-Tmu’nun annesiydi. Anne, güneşin yumuşak ve rahatlatıcı sıcaklığını temsil ederken, kızı güneşin kendisini ve sıcaklığını kişileştirir.

Kediler kutsal yaratıklardı ve Mısırlılar onları tanrıça Bastet’le ilişkilendirdi. Bu tanrıçanın tapınaklarında, kedileri yetiştirdiler ve korudular. Ancak, genellikle hacılar veya diğer bireylere adak olarak 10 aylıkken onları kurban etmiş ve mumyalamışlardır.

İlginç bilgiler

Antik Mısır döneminde, kedilerle ilgili birçok ilginç şey vardı. Bunlar arasında aşağıdakiler göze çarpıyor:

• Evcil hayvan öldüğünde, sahipleri acılarını ve kederlerini, vücutlarının bir kısmını mumla kaplayarak ifade etmişlerdir. Ölen hayvan bir kediyse, sahibi kaşlarını tıraş ederdi. Ancak, evcil hayvan bir köpekse, sahibi bütün vücudunu tıraş ederdi.
• En zengin sınıflar bazen kedilerini para karşılığı mumyalatmıştır.
• Mısırlılar, kedilerin krallığın dışına ihracatını yasakladı. Buna rağmen, kediler MÖ 2500 yılına gelindiğinde Yunanistan’a kadar ulaşmıştı.
• Kediler sayısız hikayenin, efsanenin ve edebi romanın parçasıydı.
• Bir efsaneye göre, Mısırlılar bu kediyi bir ilah, güneşin tanrısı olarak betimliyor. Bu tanrı kedi göksel bir ağacın üzerinde duruyor ve bir yılanı kesiyor. Uzmanlar, kedinin neyi temsil ettiğini anlamak için yeterince bilgiye sahip değil, bu yüzden farklı seçenekler üzerine düşünüyorlar.
• Bir araştırma, Doğu Avrupa halklarının da kedilerle yaşadığını öne sürmüştür. Arkeologlar bir insan ve bir kedinin birilikte gömüldükleri bir mezarı buldular. 9500 yıl önce Akdeniz’deki Kıbrıs adasına gömülmüşlerdi.

İnsanların hayatlarının bir parçası olmaya başladıklarından itibaren, kediler karışık duygulara neden olmuştur. Onların bağımsız doğası onlara karşı kayıtsızlık yaratabilir. Aynı şekilde, gizli ve zarif yürüyüşleri yaklaştıklarını duymayanlara endişe yaratabilir. Ancak, net bakışları, hoş mırlamaları ve genel zariflikleri, herkesin takdir edebileceği niteliklerdir.