Derisi Dikenliler: Bilmeniz Gereken 6 Şey
Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero
Derisi Dikenliler, bir grup deniz omurgasızlarına verilen addır. Bu hayvan grubu; deniz kestaneleri ve denizyıldızlarından deniz zambaklarına kadar birçok hayvanı içine alan en simgesel deniz hayvanlarından bazılarını kapsar.
Derisi Dikenli terimi tam olarak “dikenli deri” anlamına gelir. Bu grubun tüm üyelerinin dikeni olmasa da büyük çoğunluğunun pürüzlü bir derisinin olduğu doğrudur. Bazı türlerin de zehirli dikenleri bulunur. Bu dikenleri kendilerini avlayan avcılara karşı savunma mekanizması olarak kullanırlar.
Derisi Dikenlilerin dış iskeleti olduğuna dair yaygın bir yanılgı vardır. Bununla birlikte hem koruma hem de sağlamlık sağlayan, gördüğümüz bu yapı aslında dışa ait bir özellik değildir. Bu yapı aslında dikenli olsun veya olmasın ince bir deri tabakasıyla örtülü kalsiyum karbonat tabakalardan oluşur. Bu tabaklar derinin altında yer aldığı için iç iskelet olarak sınıflandırılmaktadır.
Üst derileri Derisi Dikenlilere şahsına munhasır parlak rengini veren pigment hücrelerini barındırır.
Bu omurgasız hayvanların birçok farklı türden özellikleri bulunmaktadır. Bugünkü makalede Derisi Dikenliler ile ilgili altı büyüleyici gerçekten bahsedeceğiz.
1. Radyal simetri – benzersiz dikenli deri özelliği
Beşgen simetri yapı, vücudun her biri tek bir merkezi noktadan yayılan özdeş bir iç organ setine sahip beş özdeş bölümden oluştuğu zaman ortaya çıkar. Bu özellik sadece yetişkin derisi dikenlilerde görülmektedir.
Bazı türlerde dış beşgen simetri özelliği kaybolmuş olsa da iç organlarının simetrik dağılımı aynı kalmıştır.
2. Derisi Dikenliler vücut bölümlerini yenileyebilirler
Bu canlılar, hem iç organlar hem de dış uzuvlar da dahil olmak üzere vücutlarının bazı kısımlarını rejenere etme yeteneğine sahiptir. Bir saldırıda uzuvlarından birini kaybetmeleri durumunda birçok ekinoderm yaraları iyileştikten sonra eksik uzuvlarını yavaş yavaş yenileyebilir.
Bazı türler, üremek için rejenere sürecinden yararlanırlar. Bu hayvanlar kasten kendilerini ikiye bölerler. Her iki vücut parçası yeni bir organizma oluşturmak için eksik kısımlarını yeniler.
3. Derisi Dikenlilerin kanları yoktur
Derisi Dikenlilerin kanı veya kalbi bulunmaz. Bunun yerine, bu alışılmadık yaratıklara özgü bir mekanizma bulunur: hayati organlarına oksijen taşıyan bir su damar sistemi vardır. Bu su sistemi aynı zamanda ambulakral veya akifer sistem olarak bilinir.
Bu sistem, deniz suyunu vücudu boyunca taşıyan kanallardan oluşur. Bu kanallar; derisi dikenli hayvanların ayaklarında yer alır ve tüp ayakları olarak bilinir. Bu kanalların son kısımlarında da genellikle küçük emiciler bulunur.
Bu ayaklar gaz alışverişi, besleme, hareket ve dış uyaranların tespiti gibi geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu sistem tipik olarak ağzına bağlı madreporit olarak bilinen bir açıklıktan dışarıya açılır.
4. Ayakları aracılığıyla nefes alırlar
Genel olarak, ekinodermler tüp şeklindeki ayaklarından deniz suyunu içeri çekerek nefes alırlar. Bu tüpler oksijenli suyu vücudun geri kalanına taşır. Cildindeki dermal bronşlar etraflarıyla gaz alışverişi yapmalarına olanak sağlar.
5. Bazı derisi dikenliler midelerini ağzından uzatarak yemek yer.
Besinleri türden türe değişiklik gösterebilir. Genel olarak, ekinodermlerin ağızları, yemek boruları, mideleri ve bağırsakları vardır ve anüsleri olabilir veya olmayabilir. İlginçtir ki, denizyıldızı gibi ekinodermler avlarını midelerini ağzından uzatarak sindirirler.
Deniz yıldızları da dahil olmak üzere birçok derisi dikenliler kabuklu deniz hayvanlarını yiyerek yaşamayı tercih ederler. Ambulakral ayaklarını kabukluları tutmak ve açmak için kullanırlar. Daha sonraysa midelerini açık kabuğa doğru uzatırlar, besinlerini çözmek için sindirim suları salgılarlar ve daha sonra sıvılaştırılmış öğünle birlikte midelerini içeri çekerler.
6. Gözleri yoktur
Derisi Dikenlilerle alakalı en ilginç şeylerden biri gözlerinin veya beyninin olmaması ve sadece temel bir sinir sisteminin olmasıdır. Bununla birlikte, birçok denizyıldızının kollarında ışığa duyarlı organlar bulunur. Göz damlası olarak bilinen bu basit organların detaylı bir görünümü yoktur, ancak farklı ışık seviyelerini algılayabilirler. Uzmanlar, denizyıldızlarının gitmek istedikleri yere kendilerini uyarladıklarına ve yönlendirdiklerine inanıyorlar.
Gördüğünüz gibi, derisi dikenliler gerçekten büyüleyici canlılardır. Bununla birlikte, gezegenin ekolojik ve jeolojik dengesini korumada da önemli role sahiptirler. Bunun bir sonucu olarak da birçok koruma grubu derisi dikenlilerin doğal biyolojik çeşitliliğini korumak için çalışmalar yürütmektedir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Hernández Ramírez, P. (2006). Regeneración biológica: Secretos de la naturaleza. Revista Cubana de Hematología, Inmunología y Hemoterapia, 22(3), 0-0.
- Martín, A. O., Tocino, L. S., & González, S. L. (1999). Guía submarina de invertebrados no artrópodos. Editorial Comares.
- Zamora, S. (2011). Equinodermos del Cámbrico de España: situación actual de las investigaciones y perspectivas futuras. Estudios geológicos, 67(1), 59-81.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.