Yunuslar Da Demans Olabilir Mi?

Yeni bir araştırmaya göre, merkezi sinir sisteminin dejeneratif hastalıklarından muzdarip olan tek memeli insanlar değil.

Gezegendeki en zeki hayvanlardan biri olarak kabul edilen yunuslar, bambaşka özelliklere sahip dişli bir deniz memelisi türüdür. Atlantik ve Pasifik okyanuslarının sularında yaşarlar, tropikal iklimlere olduğu kadar buzlu ortamlara da büyük uyum sağlarlar. Bu yazıda yunuslar da demans olabilir mi, onu inceleyeceğiz.

İnsanlar gibi karmaşık duyguları hissetme yeteneklerinin yanı sıra, büyük zekaları ve hızlı öğrenmeleri ile tanınırlar.

Yakın zamana kadar, Homo sapiens’in , Alzheimer hastalığı veya bunama gibi sinir sisteminin dejeneratif hastalıklarını geliştiren dünyadaki tek memeli olduğuna inanılıyordu. Ancak, son araştırmalar yunusların da etkilenebileceğini öne sürdü. Bu sonuca götüren bulguları keşfedin.

Alzheimer hastalığı ve yunuslarda olası tezahürü

Alzheimer hastalığı, beyin kütlesinde belirgin bir azalmanın eşlik ettiği, beyindeki sinir hücrelerinin ilerleyici bir dejenerasyonu olarak tanımlanır. Alzheimer hastalığından muzdarip insanlar genellikle hafıza kaybı, zihinde karışıklık ve bunama gibi bu bozukluğun çok spesifik semptomlarından muzdariptir.

Ana sebebin ne olduğu net olmamakla birlikte genetik faktörler, ileri yaş ve diyabet gibi hastalıklar gelişimi için risk faktörleri olarak kabul edilmiştir.

Yunuslar, diğer deniz hayvanlarında olduğu gibi, genellikle karaya otururlar. Bu, bu türlerden biri sığ suya yüzdüğünde, karaya oturduğunda veya kıyıda sıkışıp kaldığında meydana gelir. Deniz memelilerinin çoğu ekolokasyon olarak bilinen inanılmaz bir yönlendirme sistemine sahip olsa da, her yıl yunuslar ve balinalar gibi 2.000’den fazla deniz memelisi karaya oturma nedeniyle ölüyor .

Neden oluyor?

Birkaç uzmana göre, savaş ve balıkçı teknelerinin yaydığı sesler, bu hayvanların ekolokasyon ve yer bulma süreçlerine müdahale ederek kaybolmalarına neden olabilir. Ancak European Journal of Neuroscience bilimsel dergisinde yayınlanan bir araştırma, yunuslarda karaya oturmanın bir başka nedeninin de merkezi sinir sisteminin dejenerasyonu olduğunu öne sürdü.

Risso yunusları, beyaz yüzgeçli pilot balinalar, liman musurları, beyaz gagalı yunuslar ve şişe burunlu yunuslar türünden 22 cetacean’ın beyinlerinin analiz edildiği bu araştırmada, insanlarda Alzheimer hastalığı ile ilişkili bazı beyin değişiklikleri bulundu. Bu hayvanların çoğunun oldukça yaşlı olduğu da belirtilmelidir. Ayrıca, İsveç kıyılarında mahsur kaldıklarında ölmüşlerdi.

Yunuslarda nörolojik bozuklukların belirtileri

Bu fenomen, nöronlar arasında yanlış bir bağlantı oluşturmanın yanı sıra, onların dejenerasyonuna ve ölümüne neden olur.

Öte yandan nöronlarda tau adı verilen başka bir proteinin birikimi de bulundu. Bu, merkezi sinir sisteminin doğru çalışmasını etkileyen nörofibriler düğümlerin dejenerasyonu ve oluşumu ile ilgilidir.

Ek olarak, beyindeki enflamatuar süreçlerle ilişkili bir faktör olan astrositler ve mikroglia gibi anormal sayıda glial hücre tespit edildi.

Son olarak, Yunuslarda Alzheimer hastalığının Moleküler temeli adlı başka bir makale, bu memelilerin, insanlarda meydana gelene benzer şekilde, beta-amiloid plaklarının oluşumunda en doğrudan yer alan proteinleri eksprese ettiğini belirtti.

Demans ve ağır karaya oturma durumları nasıl ilişkilidir?

Açık denizde ölen tüm yunusların bir çeşit demanstan muzdarip olduğu düşünülse de, gerçek bunun aksi olabilir. Bir yandan, bu özel cetacean türü sokulgandır, yani 30 veya daha fazla kişiden oluşan gruplar halinde yaşarlar. Ayrıca sosyal ilişkilerinde belirli bir hiyerarşi vardır, dolayısıyla tüm sürüyü yöneten bir lider vardır.

Bu hayvanın genellikle en deneyimli ve en yaşlı hayvan olduğunu dikkate alırsak, yaşlılık nedeniyle merkezi sinir sisteminde bozulmaya en yatkın hayvan olabilir.

Bu teoriye göre, lider bir tür bunamadan muzdarip olabilir ve bilmeden diğer yunusları yoldan çıkarır ve sonunda karaya otururlar.

İnsanlar ve yunuslar neyi paylaşır?

İnsanlar gibi yunuslar da diğer memelilere kıyasla daha uzun bir yaşam beklentisine sahiptir. Hatta çizgili yunus gibi türler 60 yıla kadar yaşayabilir. Buna göre, Alzheimer’s and Dementia dergisinde yayınlanan bir araştırma, yunusların uzun ömürleri nedeniyle Alzheimer veya bunama gibi bazı hastalıkların gelişimine daha yatkın olabileceğini öne sürüyor.

Benzer şekilde her iki türde de insülin hormonunun normal işleyişinde değişiklikler meydana gelebilir. Sonuç olarak, hem yunuslar hem de insanlar, bu merkezi sinir sistemi bozukluklarının ortaya çıkması için bir risk faktörü olan diyabet hastası olma riski altındadır.

Son olarak, yunusların bir tür demanstan muzdarip olduğunu gösteren tüm bulgulara rağmen, bu nöronal değişikliklerin bu deniz memelilerinin davranışlarını gerçekten nasıl etkilediğini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. İnsanlarda bulunanlara benzer lezyonlar göstermesine rağmen, hastalıklar tamamen farklı bir şekilde gelişebilir.