Elaphodus Cephalophus: Püsküllü Geyik

Yazan ve doğrulayan biyolog Ana Díaz Maqueda

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Püsküllü geyik (Elaphodus Cephalophus), her ne kadar ortaçağ efsanelerinden gelmiş gibi görünse de, gerçeklerdir. Otçul olan bu hayvanda, geyik türleri arasında çok nadir görülen köpek dişleri bulunmaktadır.

Makalemizde, Orta Asya’dan gelen bu ilginç tür hakkında bilgi vereceğiz. Başlıca özelliklerini ve araştırmacıların neden ısrarla bu türün yaşam alanlarını incelemeye devam ettiklerini öğreneceksiniz.

Püsküllü geyik: tuhaf ama gerçek

Püsküllü geyiğin özelliklerini sıralamadan önce, önemli bir ayrıntıyı akılda tutmak gerekir.

Geçmişte, tüm geyiklerin boyutları oldukça küçüktü ve hem boynuzları hem de köpek dişleri vardı. Ancak, evrimin baskısı ve doğal seleksiyon sayesinde, geyikler iki büyük gruba ayrılmıştır. Birinci grup boynuzları olan daha büyük geyiklerden oluşurken; ikinci grupta köpek dişleri olan daha küçük geyikler oluştu. Bu son grup arasında Munçaklar,  Sibirya Misk Geyiği, Afrika Cüce Geyiği de yer almaktadır.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu hayvanların en dikkat çekici özelliği, ağızlarından taşan iki köpek dişidir. Bu dişler çok uzun, keskin ve geniş olabilir. Ancak sadece türün erkeklerinde görülür.

Araştırmalara göre, bu dişler kur yapma sırasında erkekler arasında gerçekleşen ritüel kavgalar sırasında yardımcı olmaktadır. Dahası, zaman zaman sadece dişlerini göstererek diğer erkekleri kaçırabilirler.

Bu dişlerin püsküllü geyiğin beslenme şekline bir etkisi olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Bu hayvanlar otsu bitkiler, meyveler ve bambuyla beslenir. Bu sebeple, bu geyikler otçul hayvanlardır.

Bu türün dişilerinde köpek dişleri bulunmamaktadır. Uzmanlar, bu dişlerin karşı cinse kur yapmak için erkeklerin birbirleriyle dövüşmeleri sırasında etkili olduğunu düşünmektedir.

Köpek dişleri ve diğer ilginç özellikler

Püsküllü geyikler boyut olarak küçüktürler: omuz yüksekliği 50 cm ile 78 cm arasında değişmektedir. Aynı şekilde, gruptaki diğer türlere göre daha büyüktürler. Bir tür ile öteki arasındaki kilo farklılıkları olsa da genelde ince ve zayıftırlar. Püsküllü geyiklerin kilosu 16 ila 70 kg arasındadır.

Kalın olan kılları, kışın çok koyu kahverengi ve yazın biraz daha açık renk olan kısa ve sert yapıdadır. Başlarının üstünde, onlara isimlerini veren bir tutam kıl vardır. Püskül, at nalı şeklindedir ve renkleri vücudun diğer yerlerinde kıllardan daha koyudur.

Erkek püsküllü geyiklerinin kafalarının üstünde, püsküllerinin arasında ufak boynuzlar vardır.

Püsküllü geyiklerde çiftleşme

Dişi püsküllü geyikler 9 veya 10 aylar arasında cinsel olgunluğa ulaşır. Bu zamanlarda, dişiler genelde sonbaharın sonuna doğru kızışır. Bu dönemde erkekler kur dönemine girerek havlamaya benzer sesler çıkarır ve diğer erkeklerle kavgalara tutuşur.

Geyikler genelde 1 buçuk yaşına bastığı zaman ilk doğumunu yapar. Ortalama 180 günlük bir hamilelik döneminden sonra, baharın sonlarında ya da yazın başlarında yavrular doğmaya başlar. Normalde, bir tane yavru doğursalar da bazen bu sayı ikiye çıkabilir.

Püsküllü geyik hakkında diğer ilginç bilgiler

Püsküllü geyikler yalnız olmaya meyillidirler. Ancak çiftleşme dönemi dışındaki dönemlerde de çiftler halinde dolaşabilirler.

Aynı şekilde bu hayvanların krepüsküler alışkanlıkları vardır. Bu sebeple, hava yeni aydınlanırken daha aktiflerdir. Örneğin, akşam hava kararırken ya da güneş yeni doğarken gibi.

Bölgelerinin sınırları bellidir, bu sebeple aynı yollardan geçmeye alışkındırlar. Dahası, aynı noktalarda dolandıkları için arkalarında çok bariz izler bırakırlar. Ne yazık ki bu durum, onların insanlara çok kolay av olmasına neden olmaktadır.

Bilim insanları püsküllü geyiklerin yaşam alanlarını hala incelemektedir. Buna rağmen, bu hayvanların geniş yapraklı yağmur ormanlarını tercih ettiğini biliyoruz. Bölgelerini su yollarının yakınlarında ve yiyecek bulabilecekleri yerlerde kurarlar.

Bu türün Çin’e özgü olduğunu ve günümüzde Orta ya da Güney Asya’da yaşadıklarını biliyoruz. Ancak, bu türün aynı zamanda Burma’da yaşadıklarına dair bazı kayıtlar da yer almaktadır. Buna rağmen bilim insanları günümüzde Burma’da yaşayan örneklerine rastlamamışlardır. Bunun sebebi, yüksek rakımda çok sınırlı ve izole bir bölgede yaşamalarından kaynaklanıyor olabilir.