Logo image
Logo image

Akrobatik Kaya Damanı Hakkında Bilgiler

2 dakika
Kaya damanları kemirgen görünümüne sahip olsalar da, yaşayan en yakın akrabaları aslında filler ve deniz inekleridir.
Akrobatik Kaya Damanı Hakkında Bilgiler
Son Güncelleme: 25 Ocak, 2020

Kaya damanı gine domuzuna ya da küçük kulakları olan büyük bir tavşana benzer. Bir yandan da filinkine benzeyen dişleri, ayak parmakları ve kafatası yapısı vardır. Hatta benzerlikler öyle belirgindir ki bazı bilim insanları kaya damanlarının fillerin en yakın akrabalarından biri olduğunu düşünüyor.

Damanların öğütücü görevi gören güçlü dişleri sert bitkileri kolayca çiğner ve tıpkı fillerde olduğu gibi iki adet sivri ön dişi vardır.

Kayalar üstünde yaşam

Procaviidae ya da Kırsıçanımsıgiller ailesine ait olan bu türün üç farklı cinsi vardır: kaya damanı, ağaç damanı ve sarı noktalı daman. Kaya damanı genelde Afrika’da yaşar, ancak Arap yarımadasının kıyılarında ve Lübnan yakınlarında da bulmak mümkündür.

İsminden de anlaşıldığı üzere kayalık bölgelerde, hatta uçurumların kuytu köşelerinde bile yaşarlar. İdrarları kristalize olduğu ve kayalarda beyaz işaretler bıraktığı için yaşadıkları yeri tespit etmek çok kolaydır.

Kaya damanının bacakları kayalara tırmanmak için dizayn edilmiştir. Bacaklarının alt kısmı tüysüzdür ve ortası dışa doğru çıkan bombeli, yumuşak ve nemli ayak tabanları vakum görevi görür. Bu şekilde kayalıklar gibi diğer kaygan zeminler üstüne kaymadan kolayca tutunabilirler.

Kaya damanının davranışsal özellikleri

Kaya damanı oldukça sosyal bir hayvandır ve 50 damandan oluşan kolonileri ortak alanlarda beraber uyur ve birlikte yemek ararlar. Grup her gün uyanınca güneşe çıkıp birkaç saat güneşlenerek güne başlar. Isındıktan sonra beslenmek için kısa bir süreliğine yemek aramaya çıkarlar.

Some figure

Kaya damanları yağmuru ve soğuk havayı sevmez, hatta havayı beğenmezse barındığı yerden bile çıkmaz. Genelde gündüz dışarı çıksalar da bazen ay ışığında dolaşabilirler. Ancak vakitlerinin çoğunu hiçbir şey yapmadan geçirirler. Günün sadece %5’inde aktiflerdir.

Afrika’nın bazı bölgelerindeki ağaç damanları ve kaya damanları aynı kayalık alanlarda yaşar. Yani bu iki türün aynı yaşam alanını paylaştığı gözlemlenmiştir, sabahları da ısınmak için yine bir araya gelirler. Yavruları bile beraber oynar. Birçok yönden farklı olsalar da, bu iki tür birbiriyle çok iyi anlaşır.

Beslenme alışkanlıkları

Kaya damanlarının midesi üç bölümden oluşur, içerisinde bitkileri sindirmesini kolaylaştıran bakteriler yaşar. Yağmurlu mevsimlerde çoğunlukla çimenle beslenirler. Ancak çimen kuruduğu zaman meyve ve yaprak yemeye geri dönerler.

Çember halinde beslenir ve yemek esnasında kafalarını öne doğru çıkararak olası avcılara karşı etrafı gözetlerler. En çok çakal, leopar ve kartallardan korunmaları gerekir.

Some figure

Muhteşem görüş kabiliyeti sayesinde kaya damanları 1 km uzaklığa kadar potansiyel avcıları tespit edebilir. Beslendikleri sırada, grupta baskın gelen erkek her lokma arasında tehlikelere karşı etrafı gözler. Şüpheli bir şey görürse çığlığı basarak diğer kaya damanlarına, saklanmaları ya da tehlike geçene kadar hareketsiz durmaları için komut verir.

Kaya damanının aile hayatı

Dişi kaya damanları tüm hayatı boyunca ailesinin yanında kalır. Kolonisinde kendine ait belirli bir bölgeyi kollayan her erkeğe beş dişi düşer. Her yıl aşağı yukarı aynı zamanlarda bir bebek doğduğu zaman tüm koloni yenidoğanı selamlar ve koklayarak tanışırlar.

Yavrular şaşırtıcı derecede gelişmiştir. Gözleri ve kulakları açık bir halde doğarlar ve yetişkinlerdeki gibi gür kürkleri vardır; tıpkı yetişkinlerin minyatür hali gibidir. Kaya damanları, grubundaki gençleri ve annelerini korumak için grubun düzenini sağlama görevini sırayla birbirlerinden devralır.

Doğumdan üç gün sonra yavrular katı besinlerle beslenmeye çoktan başlamıştır. Yavrular diğer damanların dışkısıyla beslenir. Midelerinde yaşayan ve sindirim için kullandıkları bakterileri bu alışkanlıkları sayesinde edindiklerine inanılır.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • https://nationalzoo.si.edu/animals/rock-hyrax

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.