Borneo Orangutanı için Koruma Stratejileri

IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği)‘nin yayınladığı bir rapora göre Borneo orangutanı resmi olarak nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Ne yazık ki bu, son 50 yılda yapılan koruma çalışmalarının işe yaramadığını gösteriyor.

38 uluslararası kuruluştan oluşan bir ekip tarafından yayınlanan en son veriler, 1999-2015 yılları arasında toplam orangutan sayısının 100.000’den daha çok azaldığını gösteriyor. Bu, bu türün uzmanların düşündüğünden daha hızlı yok olduğu anlamına geliyor.

Önceki koruma çabalarının olumlu sonuçlarından bağımsız olarak, en önemli hedefe ulaşılamadı: Borneo orangutanlarının nüfuslarını sabitlemek veya artırmak. Aksine, üzücücüdür ki, gerilemelerini durdurmak için yapabileceğimiz çok az şey var.

Borneo orangutanları: Nesilleri neden tükeniyor?

IUCN’nin yaptığı çalışmalara göre, 2010 yılında Borneo yağmur ormanlarının sadece %59.6’sı orangutanlar için elverişliydi. Bununla birlikte, bu toprakların çoğu Endonezya, Malezya ve Brunei hükümetlerinin koruması altında olmasına rağmen, bu tür hala tehdit altında.

Tabii ki bunun nedeni çoğunlukla insan eylemleri. Bunlar arasında:

• Yoğun yasa dışı tomrukçuluk
• Ormanların geniş palmiye yağı üretim alanlarına dönüştürülmesi
• Madencilik operasyonları
• Bazı orman alanlarının yol yapımı için yok edilmesi

Koruma

Borneo orangutanın yaşam alanı, El Niño olgusunun bir sonucu olarak, büyük çaplı yangınlardan da zarar görüyor. Ek olarak, yasa dışı hayvan ticareti bu türün nüfusundaki düşüşü etkiliyor. Ayrıca bu tür, bazı yerel kabileler için de besin kaynağı.

Borneo orangutanı için korkutucu kayıplar

Zamanında yüz binlerce Borneo orangutanı vardı. Son tahminlere göre bu sayı %50 oranında azalmıştır. (Güncel, doğru rakamlar için IUCN internet sitesine göz atabilirsiniz).

IUCN Nesli Tükenmekte Olan Türler Listesi ortalama 14.600 Sumatra orangutanın kaldığını gösteriyor. Öte yandan, şu anda yaklaşık 104.700 Borneo orangutanı mevcut.

Her iki adadaki habitatların önemli kaybı, mevcut rakamların aslında IUCN kırmızı listesindeki rakamların daha da altında olduğunu gösteriyor. Son 40 yıldır yılda yaklaşık 2.000 ila 3.000 Borneo orangutanı öldürülüyor.

Borneo orangutanı: Adaptif bir tür

Genelde orangutanlar, yalnızca bozulmamış ekolojik koşullarda hayatta kalabilen, oldukça hassas bir tür. Bununla birlikte, araştırmacılar bu tür hakkında bilgi edindikçe, bu canlıların yeni ortamlara uyum sağlayabildiklerinin farkına varıyorlar.

Örneğin, Borneo orangutanları, sandığımızdan daha sık yerde yürüyor. Ayrıca akasya veya hurma ağacı gibi doğal diyetlerinin bir parçası olmayan bitkileri de yiyebiliyorlar.

Böylesi davranışlar, bölünmüş alanlarda ve tahmin edilenden çok daha küçük ormanlarda hayatta kalmalarını sağlayabilir. Ancak, buna rağmen bugün gözlemlenen yüksek ölüm oranınıyla baş edemiyorlar.

Borneo orangutanları çok yavaş üreyen bir tür. Dahası, dişiler sadece altı veya sekiz yılda bir ürüyor. Bu, karasal memelilerde görülen en uzun doğum aralığı ve nüfusun toparlanmasının önündeki engellerden biri.

Nüfus düşüşüne dair tahminler

Malezya’nın Borneo bölgesinde, bazı diğer bölgelerinde ve Endonezya’daki bazı daha büyük milli parklarda koruma altında olan nüfuslar mevcut. Bu, Borneo orangutanın yakın gelecekte neslinin tükenmesi ihtimalini düşürecektir. Buna rağmen, acilen ölümleri önlemek için önlemler almak gerekiyor.

Günümüzde, yaklaşık 10.000 orangutan palmiye yağı gelişimine tahsis edilmiş alanlarda yaşıyor. Kamuoyu açıklamalarıyla halka hitap etmeli, orangutanların avlanması, yerliler tarafından öldürmesi ve evcil hayvan olarak toplanmasına karşı farkındalık oluşturmalıyız.

Bunu yapmak, bu topluluklardaki çatışmaların çözülmesini ve yasanın uygulanmasını kolaylaştıracaktır. Koruma için, mevcut nüfusun düşüşünü gerçekten ele alan uygun stratejiler geliştirmek esastır. Ayrıca bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu da tartışılmaz bir gerçektir.