Lepidosiren Paradoxa: Akciğerli Balığı

Yazan ve doğrulayan Veteriner Érica Terrón González

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Pek çok isimle anılan – Güney Amerika akciğerli balığı, Amerikan çamur balığı, piramboia, pirarucu-bóia, caramuru ve pullu semender balığı – Lepidosiren paradoxa, akciğerleri olan bir balıktır. Kendi türünde benzersizdir ve Lepidosirenidae ailesinin yalnız bir üyesidir.İşte, Güney Amerika alt kıtasının faunasından oldukça bilinmeyen bir hayvan!

Bu balık neden bu kadar tuhaf? Hayatımız boyunca su altında nefes alan hayvanların bunu solungaçlarından yaptığını biliyorduk, peki akciğerli bir balığın var olması nasıl mümkün olabilir? Öğrenmek için okumaya devam edin.

Dipnoi veya lungfish: Lepidosiren paradoxa’nın akrabaları

Dipnoi, tetrapodlarla (dört ayaklı hayvanlar) yakından ilişkili bir balık alt sınıfıdır ve en tipik özellikleri arasında pulmoner solunum yer alır. Dahası, bu varlıklar ayrıca dış burun deliklerine sahiptir.

Ancak bu yapıların işlevi, diğer kara omurgalılarında olduğu gibi hava soluması değil, kokudur. Bu balıklar havayı yakalamak için ağızlarını kullanırlar ve tıpkı bir amfibinin yapacağı gibi, onu yutarak ciğerlerine götürürler.

Lepidosiren paradoxa’nın özellikleri

Bu yakalanması zor hayvan, “dipnoi” olarak bilinen balık grubuna aittir. Belki de Güney Amerika faunasında bulabildiğimiz en tuhaf örneklerden biridir.

Akciğerlerle nefes alma yeteneği, bu hayvana açık adaptif avantajlar sağlamıştır. Bunların en önemlisi, kuraklık döneminde, en sıcak mevsimlerde kuruyan akarsularda hayatta kalabilmesidir.

Peki bu balık yaşam alanı birkaç ay kaybolduğunda ne yapar? Çamurda tüneller kazarak yeraltında, yüzeyden 30-40 cm (12 ila 16 inç) uzaklıkta bir dizi solunum odası oluşturur.

Akciğerli balığın morfolojisi

Lepidosiren paradoxa’nın genç örnekleri siyah fon üzerinde altın lekelere sahiptir. Yetişkinlerde bu renk, daha koyu lekelerle birlikte kahverengi veya griye dönüşür. Onları örten pullar çok küçüktür ve derinin derinliklerine gömülüdür.

Yetişkin örneklerin uzun ve dolgun bir gövdesi vardır – yılan balığına çok benzer – 125 cm (49 inç) uzunluğa ve 20 kg (44 lb) ağırlığa ulaşabilir.

Kafaları kütve gözleri küçücük. Göğüs yüzgeçleri ince ve ipliksi. Buna karşılık, pelvik yüzgeçler daha uzun ve daha kalındır ve geriye doğru çıkıntı yaparlar. Son olarak, yüzgeçlerin –dorsal, kaudal ve anal – birbirine kaynaştığını vurgulamak gerekir.

Her durumda, tüm bu yüzgeçler tek bir kemik aracılığıyla vücudun geri kalanına bağlanır. Bu çok özel özellik, onları diğer birçok balıktan ayırır, ancak onları kara omurgalılarına yaklaştırır. Bu balığın birçok özelliğinden bir diğeri de anüs açıklığının vücudun sağ tarafında olmasıdır.

Davranış ve alışkanlıkları

Bu balığın yaşam alanı genellikle akıntının hafif veya boş olduğu durgun sularda, genellikle bol bitki örtüsüyle, nehirlerde ve bataklıklarda bulunur. Yüksek sıcaklıklar nedeniyle bölgeleri kuruduğunda, bu hayvanlar bir tür uyuşukluğa girer. Zoologlar bu davranışa estivation (yaz uykusu) diyorlar.

Bu durumda kaldıkları süre boyunca kendi kendilerine eğilirler ve metabolizmalarını azaltırlar. Ek olarak, hava odalarının nemini kapatan bir mukus tabakası salgılarlar ve havalandırmaya izin vermek için yalnızca iki veya üç küçük delik bırakırlar. Nehir yatakları tekrar suyla dolana kadar bu balıklar bu şekilde hayatta kalırlar.

Üreme davranışı

Yağmur mevsimi ile birlikte yetişkinler çiftleşme dair uyuşukluklarından çıkmaya başlarlar. Çiftleşmeden sonra, gelecekteki ebeveynler solungaçlardan nefes alacak genç larvalar için yuva yaparlar. Aslında bu larvalar, amfibilerin kurbağa yavrularına oldukça benzer.

Erkek, yumurtlamayı korumakla görevlidir. Larvalar, hızla dejenere olan ve sınırlı bir iç solungaç sistemine dönüşen dış solungaçlarla doğarlar.

Yuvanın içindeki ortam genellikle oksijen bakımından düşük olduğundan, ebeveyn pektoral yüzgeçlerinde hava saldığı özel yapılar geliştirir. Böylece, yavrular yavaş yavaş, yaşamın yedinci haftasından itibaren etkili olmaya başlayan pulmoner solunum geliştirirler.

Lepidosiren paradoxa‘nın beslenmesi

Gençlik döneminde, Lepidosiren paradoxa, böcek larvaları ve küçük balıkların yanı sıra dipte yaşayan yumuşakçalar ve kabuklularla beslenir. Yetişkinler büyüdükçe omnivor hale gelirler ve diyetlerine yosun, otsu saplar ve su bitkilerini dahil ederler. Onları kuvvetli, mineralize dişleriyle ezerler.

Akciğerlerin gelişimi evrimsel bir adaptasyon mu?

Evet öyle. Genel olarak akciğer balıkları, bütün yıl boyunca veya bir kısmı boyunca düşük oksijen konsantrasyonuna sahip habitatlarda yaşamaya adapte olmuşlardır. Böylelikle Lepidosiren paradoxa, akciğer gelişimi sayesinde bu düşük oksijen seviyelerinde hayatta kalmayı başarır.

Bu balıkların akciğer sistemi, karasal hayvanlarınki kadar karmaşık değildir. Örneğin bronşlardan yoksundur. (nefes borusunun akciğerlere hava taşımak için çatallandığı kanallar) Öyle bile olsa, zor bir ortamda yıllarca hayatta kalmalarına yardımcı oluyor.