Atlantik Golyat Orfozu: Yaşam Alanı Ve Özellikleri

Yazan ve doğrulayan biyolog Paloma de los Milagros

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bilimsel adı Epinephelus itajara olan Atlantik Golyat Orfozu, cüssesi büyük olduğu için orfoz balığı kategorisine girer. Atlantik Golyat Orfozu türünün büyük çoğunluğu Amerika kıyılarında yaşar. Ancak bu balık türünün aynı zamanda Kuzey Afrika’da da yaşadığı biliniyor.

Atlantik golyat orfozu birçok başka isimle de anılmaktadır. Örneğin benekli geniş balık ve itajara bu balık türünün yerel isimlerinden sadece birkaçıdır. Boyutu nedeniyle tarih boyunca balıkçılar ve tüccarlar arasında bir hayli popüler olan Atlantik golyat orfozu, hobi balıkçılığının da odak noktasında olmuştur. Dahası, etinin besin değeri ve lezzeti tıpkı diğer orfoz balıkları gibidir. 

Atlantik golyat orfozunun özellikleri

Bu balık türü Atlantik’te yaşayan büyük balık türlerinden birisidir. Maksimum 2.5 metre boya ve 300 kg ağırlığa sahip olabilen bu tür, sağlam ve uzun bir gövdeye sahiptir. Aslında küçük gözleriyle karşılaştırıldığında geniş bir kafası vardır.

Yuvarlak göğüs yüzgeçleri ve kuyruk yüzgeci, pelvik ve sırt yüzgeçlerinden daha büyüktür. Bunlara ek olarak, sırt yüzgecinin eklenme yeri pullarla kaplıdır ve derisi son derece kalındır.

Üzerindeki küçük lekelere ek olarak sarımsı, grimsi veya zeytin rengi tonlarının olması, Atlantik golyat orfozunun çevresine kolayca karışmasına ve uyum sağlamasına yardımcı olur. Normalde balıkların yaşı ve boyutu büyüdükçe bu renk tonları daha az baskın hale gelir. Ancak daha genç olan türler kırmızımsı ve daha düz desenlere sahip olabilir.

Bu balık türünün diyeti temel olarak kabuklu deniz canlılarından, balıklardan, ahtapotlardan ve hatta genç deniz kaplumbağalardan oluşur. Alt çenesinde yemek yemesini sağlayan üç veya beş sıra diş bulunur. Bu türün özellikle kesici dişleri, karakteristik olarak sınırlı bir gelişime sahiptir. Bu özelliği, bu türü diğer büyük golyat balıklarından ayırt etmemize yardımcı olur.

Genelde Afrika golyat orfozu avını tuzağa düşürerek yakalar. Uygun bir av geçene kadar resifler arasında saklanır. Aynı zamanda bu tür avcılarından da iyi bir şekilde saklanabilir. Atlantik uskumru, moray yılan balığı, kum köpekbalığı ve büyük çekiç kafalı köpekbalığı, Atlantik golyat orfozunun düşmanları arasında sayılabilir.

Üreme

Söz konusu üreme olduğunda, Atlantik golyat orfozunun dikkat çeken bir özelliği ortaya çıkar. Atlantik golyat orfozu, çift cinsiyetlidir. Bu tür ilk önce bir dişi olarak büyümesini gerçekleştirir, ancak ardından zamanla bir erkeğe dönüşür.

Dişi olduğu süre boyunca yumurta taşır ve erkek olduğu zaman ise sperm üretmeye başlar. Döllenme işleminden sonra yumurtalar suyun akıntısıyla etrafa dağılır. Bu özelliği nedeniyle, tıpkı mavi papağan balığı gibi derin deniz canlısı olarak kabul edilir.

Yaşam alanı ve korunması

Bu dev balık türünün büyük bir kısmı derin sulardaki kayalık mercanlarda yaşar. Kıyıya yakın yerlerde yaşayan balıkların başka canlılar tarafından avlanma riski de daha yüksektir. Ancak Atlantik golyat balığı bölgesini belirleyen bir balıktır ve yalnız takılmayı sever. Bu nedenle de daha çok mağaralarda saklanır.

Atlantik golyat orfozu, çoğunlukla Florida’dan Güney Brezilya’ya kadar olan bölgede yaşar (Amerika kıyıları). Yaşam alanlarına Karayip Denizi de dahildir. Ancak bu türün bir kısmı, Kaliforniya’dan Peru’ya kadar olan bölgede (Pasifik kıyılarında) de yaşamaktadır. Bu yerlere ek olarak, Senegal’den Kongo’ya Afrika kıyılarında yaşayan Atlantik golyat orfozlarının da olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Bu balık türü çok nadir de olsa Kanarya Adaları çevresinde de görülmüştür.

Bu balığın devasa cüssesine ek olarak etinin çok lezzetli olması, balıkçılar tarafından aranılan bir tür olmasına neden olmuştur. Ancak yavaş büyümesi ve üreme oranının düşük olması, Atlantik golyat orfozunun hızlı bir şekilde azalmasına neden olmaktadır. 

Aslında Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (UICN), Atlantik golyat orfozunu zarar görebilme ihtimali yüksek olan balık türlerinden biri olarak kabul ediyor. Çünkü son 10 yıl içinde bu türün sayısı %80 oranında azaldı.