Kulaklarına Bakarak Bir Köpeğin Kökenini Bulmak
Köpekler her şekil ve boyutta olabiliyorlar. Danua ve Kaniş’in aynı tür olduğunu hiç hayal etmiş miydiniz mesela? Bununla birlikte, köpekler genetik olarak özdeş bir yapıya sahipler ve aynı anatomik özellikleri taşıyorlar. Bununla birlikte, bu konuyla ilgili ortalıkta dolaşan garip bir soru da şu: Bir köpeğin kökenini kulaklarına bakarak bilebilir misiniz?
Bir köpeğin kulaklarının, anatomisinin en göze çarpan kısımlarından biri olduğu açık. Duyusal işlevlerine ek olarak, köpeğin karakterinin ve kişiliğinin de önemli bir bölümünü açık ederler. Aşağıda, biz de, bu büyüleyici duyusal yapıların tüm sırlarını açığa çıkarıyoruz.
Kulaklarına bakarak bir köpeğin kökenlerini bulmak: uzmanların çalışmaları
Kurtlar ve köpekler, yaklaşık 15.000 ila 40.000 yıl önce nesli tükenmiş bir kurt türünün torunları. Bilim insanları genellikle bu noktada hemfikir durumda. Ancak, uzmanlar, evcilleştirmenin ne zaman ve nerede başladığını da tartışıyorlar.
Bu olayın meydana geliş şekli pek de önemsiz değil: Başlangıçta korkulan bir hayvan, insanların en yakın arkadaşı haline geldi. Genetik araştırmalar, güney Çin’den Moğolistan ve Avrupa’ya kadar çeşitli yerlerde bu konuyla ilgili kanıtlar tespit ediyorlar.
Bu bulgular konusunda uzman olan kişiler, köpeğin kurttan farklı yerlerde birden fazla kez evcilleştirilmiş olabileceğini varsayıyorlar.
İnsanların köpek ırklarının ayrışmasındaki rolü
İnsanlar, farklı sosyal ihtiyaçları karşılayan köpek ırklarının doğmasında önemli bir rol oynamıştır. İlkel genetik mühendisliği tekniklerini kullanan uzmanlar, yapay seçim yoluyla bir dizi belirli özelliği ön plana çıkaracak şekilde, belirli köpekleri yetiştirdiler.
Bu yetiştirme süreçleri, genetik çeşitlilik modellerini de etkiledi. Ayrıca, daha yüksek orandaki zararlı diyebileceğimiz mutasyon durumlarının yanı sıra, köpek ırkları arasında oldukça farklılık gösterecek şekilde, kalıtsal hastalıkların da yaygın bir biçimde görüldüğü tespit edilmiş durumda.
Görünüşe göre, insanlar modern köpek görünümünde daha az diyebileceğimiz bir miktarda doğrudan rol oynadı. Bilim insanları, bu arada, evcil hayvanların morfolojisini vahşi benzerleriyle karşılaştırarak “evcilleştirme sendromu” teorisini öne sürdüler.
Son birkaç yüz yılda, ata ilişkin köpek genleri kümesinden birçok cins yaratıldı. Bu teoriye göre, evcilleştirmeye maruz kalan hayvanlar, sarkık veya düşük kulakların görünümünü içeren morfolojik değişikliklere uğruyor.
Bir köpeğin kökeninden tipolojisine
Fosil kalıntılarının sağladığı kanıtlara göre, Tunç Çağı’nın başında (MÖ 4500 civarında), halihazırda beş farklı köpek türü bulunuyordu. Bu köpek türleri şunlardı:
- Mastifler
- Kurt köpekleri
- Av köpekleri (Saluki veya Greyhound gibi).
- İşaretçiler
- Çobanlar
Pek çok cinsin son derece eski olmasına rağmen, büyük çoğunluğu son dönemde, 19. yüzyıl civarında gelişmiş durumda.
Kulaklarına bakarak köpeklerin sınıflandırılması
Erken dönemlere ait ırklar, bugün çok yaygın olan kuzey ırklarına benzer şekilde dik kulaklara ve sivri uçlu veya kama şeklindeki burunlara sahipti. Ancak günümüzde, köpek kulakları tüm şekil ve boyutlarda olabiliyor: küçük, uzun, geniş veya V şeklinde. Bununla birlikte, köpek kulakları genellikle üç ana gruba ayrılırlar:
- Aşağı doğru veya düşük duran kulaklar (örneğin, Dachshund gibi tazı grubundaki köpekler).
- Sivri kulaklar (örneğin, West Highland White Terrier, Pinscher, Yorkshire Terrier, German Shepherd veya Siberian Husky türü köpekler).
- Eğik veya yarı dik kulaklar (örneğin, Collie veya Shetland çoban köpeği türü köpekler).
Buradan hareketle, söyleyebiliyoruz ki, farklı köpek ırklarının farklı kulakları bulunuyor.
Genetik bir köpeğin kulaklarının şeklini belirler mi?
Birkaç bilimsel çalışma, 10 numaralı kromozomun bir kısmının, köpek ırkları arasında en yüksek genetik farklılığa sahip olanlar arasında olduğunu tespit etti. Bu DNA bölgesi, vücut kütlesi ve kulak morfolojisi ile ilişkili görünmekte.
Bu çalışmalara göre, bu kromozomal bölge, kulak tipini ve vücut kütlesini potansiyel olarak etkileyen genetik varyantlar içermekte. Bu nedenle uzmanlar, bu özelliklerin ortaya çıkmasından da, meydana gelen küçük mutasyonların sorumlu olduğunu öne sürüyorlar.
Son zamanlarda yapılan bir başka çalışma, 193 ırktan 1417 köpek ve dokuz vahşi köpek (iki altın çakal ve yedi kurt) üzerinde yapılan inceleme sonucunda oluşan bir veri setini analiz etti. Bu çalışmada uzmanlar, köpek kulaklarının şeklini ve boyutunu belirleyen genleri araştırdılar.
Yazarlar, dik kulakları (101 köpek) ve düşük kulakları (113 köpek) olan ırkları ayırt ettiler ve belirli bir genin varlığı (diğer genlere göre düzenleyici işlevlere sahip) ile düşük kulaklar arasında önemli bir ilişki belirlediler.
Benzer şekilde, iki spesifik genin görülmesi ile büyük, yuvarlak kulakların şekli (örneğin, Spaniels, Beagle ve Corgi cinsleri) arasındaki bir ilişkiyi de belirlediler. Standart boyutlu üçgen kulaklı köpeklerde (Eurasier veya Minyatür Pinscher gibi) bu tür genler tespit edilmedi.
Sonuç olarak, bir köpeğin kökenini kulaklarından bilmek mümkün diyebiliyoruz. Bu nedenle de, köpeğinizin kulaklarının şekline neden olan genetik çeşitlilik artık bir sır olmaktan çıkmış durumda.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Wilkins, A. S., Wrangham, R. W., & Fitch, W. T. (2014). The “domestication syndrome” in mammals: a unified explanation based on neural crest cell behavior and genetics. Genetics, 197(3), 795-808; https://doi.org/10.1534/genetics.114.165423
- Olivares, R., & Labra, P. (2006). Anatomía funcional del oído en perro y gato. TecnoVet, 12(3), ág-17. https://auroradechile.uchile.cl/index.php/RT/article/download/39053/40700
- Carioto, L. (2016). Miller’s Anatomy of the Dog. The Canadian Veterinary Journal, 57(4), 381.
- Webster, M. T., Kamgari, N., Perloski, M., Hoeppner, M. P., Axelsson, E., Hedhammar, Å., … & Lindblad-Toh, K. (2015). Linked genetic variants on chromosome 10 control ear morphology and body mass among dog breeds. BMC genomics, 16(1), 474. https://bmcgenomics.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12864-015-1702-2
- Plassais, J., Kim, J., Davis, B. W., Karyadi, D. M., Hogan, A. N., Harris, A. C., … & Ostrander, E. A. (2019). Whole genome sequencing of canids reveals genomic regions under selection and variants influencing morphology. Nature communications, 10.