Eşsiz Bir Primat: Dağ Gorilleri
Her türe ilgi göstermek gerekse de, bazı hayvanların insanlarla olan geçmişi ve ilişkisi özellikle benzersizdir. Herkesin dikkatini çekmesi gereken hayvanlar arasında dağ gorilleri de yer aldır (Gorilla beringei beringei). Bu makalede, dağ gorilleri hakkında bilgi vereceğiz.
Dağ Gorilleri: Kökeni
Bir dağ gorilinin ne kadar özel olduğunu anlayabilmek için sınıflandırmasına bakmanız yeterlidir. Goril terimi iki türü kapsar: Ova ve Cross River olarak ayrılan Batı gorili; Ova ve Dağ gorili olarak alt türe ayrılan Doğu gorili. Bu makalede, dağ gorilleri hakkında bilgi vereceğiz.
Dağ gorilleri, vahşi doğada geiye kalan iki gruptan birisi olan Doğu gorillerinin bir alt türüdür. Bir grup, son zamanlarda bir belgeselde konu edilen efsanevi Virunga dağlarında yaşamaktadır. Diğer grup ise Uganda’nın Bwindi ormanında yaşamaktadır.
Dağ gorillerine ait birçok kafatası sınıflandırılmak üzere Avrupa’ya gönderilmiştir. Doğa bilimci Carl Akeley, Belçika kralı Albert’i, Virunga dağlarında koruma altına alınmış bir ulusal parkın açılması konusunda ikna etmiştir.
George Schaller ve ardından Dian Fossey, Dağ gorilleri hakkında derin bir araştırma yürütmüştür. Fossey, bu türün dünyaca bilinmesini sağlamış ve neslinin tükenmemesi için tüm hayatını adamıştır. Maalesef, bu araştırması onun trajik sonunu getirmiştir.
Dağ gorili neden bu kadar eşsiz sayılıyor?
Bu gorillerde, diğer gorillere nazaran daha yoğun ve uzun kıl öbekleri bulunmaktadır. Fossey notlarında bu primatların, kalın sis tabakası ile kaplı, girilmesi zor vahşi ormanlarda yaşadığını yazmıştır. Bu ormanların batılılar tarafından keşfedilmesi, bin yıl sürmüştür.
Tamamıyla isole yaşayan bu türler, binlerce nesil boyunca akraba arası ilişki yaşamışlardır; bu durum vahşi canlıların nüfuslarını olumsuz etkilemektedir. Akraba arası ilişki, hastalık ve çevredeki değişiklikler bakımından bütün nüfusu tehlikeye sokan aynı genlerin aktarılması durumudur.
Buna ek olarak, akraba arası ilişki genetik hastalıklara ve sakat doğumlara sebep olmaktadır. Dian Fossey, notlarında her elde altı parmak oluşması gibi deformasyonlar yaşayan türlerden bahsetmektedir. Bu izolasyonun genlere olan etkisinin bariz bir örneğidir.
Ayrıca bakınız: Yavru Köpeğe Annelik Yapan Maymun
Dağ gorillerini kurtarmanın maliyeti
Bu türün nesli tükenme tehlikesi altındaydı. Dian’ın ve diğer bilim insanlarının çevreci uğraşları sayesinde, bu hayvanların sayısı iki katına çıkmıştır. Ona rağmen uğruna harcanan bedel büyük. Goril doktorları olarak da bilinen bir veteriner grubu, bu hayvanları sürekli olarak kontrol etmektedir.
Fossey’in çalışmalarına hız kazandıran ün, aynı zamanda turizme de katkıda bulundu. Bu, gorillerin hem veteriner kontrollerinden geçtiği hem de kameralara maruz kaldığı anlamına gelmektedir. Bu da koruma için gerekli olan paraların toplanmasını kolaylaştırmıştır. Ancak, bu durum aynı zamanda insanlardan gorillere hastalıkların bulaşabilme riskini de arttırmıştır.
Virüsler ve solunum yolu hastalıkları, bu gorillerin sonu olmuştur. Bu yüzden, turistlerin maske takmaları ve hayvanlarla aralarına mesafe koymaları gerekmektedir.
Her ne kadar doğayı korumaya dair izlenen bu özgün yol, turistler ile ara sıra sıkıntı yaşanmasına sebep olsa da, huzurlu goriller ormana yöneltilmiş düzinelerce meraklı gözden hiç de rahatsız olmadılar.
Ayrıca bakınız: Bir Sokak Köpeğini Sahiplenen Maymun
Dian Fossey’in mirası
Dian Fossey hayvanlar üzerine çalışmaya başladığında bu türün dünya üzerinden silinmekte olduğunu fark etti. Amerika ve Avrupa’da sergilemek için hayvanların avlanması, insanlarla olan çatışmalar, kaçak avcılık ve yaşam alanlarının azalması dağ gorillerini tehlike altına sokmuştu.
Fossey’in başardığı şey sadece çalışmaları değildi. Ayrıca, koruma köpekleri ve insan grupları ayarlayarak, bu hayvanları kaçak avcılara karşı korumuştur. Aynı şekilde, bu gruplar gorillerin yaşam alanlarında yer alan tuzakları da bulup etkisiz hale getirmiştir.
Bunun yanı sıra, Fossey gorillerin yaşam alanlarının büyük bir kısmını korumaya aldı ve tüm dünyaya bu hayvanları kurtarmanın ne kadar önemli olduğunu gösterdi.
Çoğu insan Dian Fossey’in bitmek bilmez çabaları olmasaydı dağ gorillerinin neslinin çoktan tükenmiş olacağı konusunda hemfikirdir. Bugün, 800’den fazla türü, Afrika’nın balta girmez ormanlarında yaşamaktadır.
Umarız, popülasyonları hiçbir zaman azalmaz.