Bonobo Anneleri Çocuklarına Eş Buluyor

Yazan ve doğrulayan Veterinerlik Eugenio Fernández Suárez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Maymunlardan bahsedildiğinde, bonobo en az bilinen türlerden birisi. Bununla birlikte, son yıllarda, bonobo türü, pek çok yönüyle bize kendi türümüzü hatırlatan bir sürü ilginç davranışı ile ortaya çıktı. Öyle ki, Bonobo anneleri, türlerinin devamını sağlamak için gerçekten de çok gayret sarf ediyorlar. Tanıdık geliyor mu?

Bildiğimiz şempanzeler gibi, bonobo da tuhaf bir tür. Burada, şempanzelerin bizimle yakınlığı olan tek primat türü olmadığını unutmamalıyız. Aslında şempanze, insanlara olduğu kadar bonoboya da yakın bir tür. Yani, bir diğer deyişle, insanoğlu olarak bu iki türle de yakın bir akrabalığımız var gibi görünüyor.

Geleneksel olarak, şempanzeler her zaman bize en yakın canlılar olarak gösterilir. Bugün gelinen durumda, insanların daha çok bonobolara benzediği biliniyor.

Birinci önemli husus, bonobo, hayvanlar alemindeki anaerkil türlerden birisi. Bunun yanında, bonobolar, grupları içindeki sorunları cinsiyete dayalı alışverişler yoluyla çözerler ve bu nedenle saldırganlık gibi davranışlara oldukça az rastlanır.

Diğer primatlar gibi, bonobo yavrularının da anneleri tarafından bakımı uzun süre devam eder ve bu olması gerektiği gibi gelişim göstermeleri için oldukça önemlidir. Bununla birlikte, son dönemde, bir grup araştırmacı tarafından ortaya çıkarılan oldukça tuhaf bir davranış şekli daha gündemdeki yerini aldı.

Görünen o ki, bu türün anneleri, flört etme ve bir eş bulma konusunda yavrularına yardım ediyorlar. Bu davranış daha yeni ortaya çıktı ve göründüğü kadarıyla böyle bir davranış diğer primatlarda kesinlikle bulunmuyor.

Eş bulmak konusunda yavrularına yardım eden anneler

Araştırmacıların, Kokolopori rezervinde gözlemlediği şey, aslında diğerleri ile kıyaslandığında en az çarpıcı olanı. Güncel Biyoloji dergisinde yayınlanan bir çalışmada da belirtildiği gibi: Bir erkek çiftleşmek isterse ve ikinci bir erkek tarafından engellenirse, çiftleşmek isteyen erkeğin annesi ikincisini vazgeçirene kadar kovalıyor.

Erkekler arasındaki hiyerarşide belirleyici faktörün anneleri olduğu biliniyordu, ancak bunun bu şekilde gerçekleştiği yeni anlaşılmış oldu. Bu durumdan açık bir biçimde anlaşılıyor ki, baskın anneler, oğullarının çoğalmasını ve dolayısıyla kendi ailelerinin geleceğinin korunmasını sağlayabiliyorlar.

Gruplarında anne olduğunda, erkek bonoboların üreme olasılıkları üç kat daha fazla oluyor. Buna ilave olarak, anneleriyle yakın ilişki içinde olmaları, diğer dişi bonobolar tarafından kabul görmelerini de kolaylaştırıyor. Bu sayede, bu bonobolar dişilere daha rahat yaklaşabiliyor ve çok fazla engel olmadan etkileşime girebiliyorlar.

Primatolog Martin Surbeck liderliğindeki bir çalışmada ise bu konuda bonobolar ile şempanzeler arasındaki büyük farklara dikkat çekiyor. Bu çalışmada, bir şempanze için anneye yakınlık sadece erkeklere zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda üreme şanslarını da azaltıcı bir faktör olarak değerlendiriliyor.

Bonobo anneleri neden yavrularının eş bulmasına yardım ediyor?

Bonobo anneleri ile ilgili çalışma yapan araştırmacılar, bu annelerin kızları konusunda aynı endişeye sahip olmadığını gözlemliyorlar. Bu sonuca varılmasının en önemli sebebi, sonunda genç dişilerin çoğunun gruptan ayrılması olabilir. Diğer türlerin aksine, erkek bonobolar genellikle gruplarında kalıyor.

Buna ek olarak, erkekler, ailelerini sürdürme konusunda çok daha başarılı oluyorlar. Bir dişi Bonobo, her üç yılda bir bebek doğurabiliyor. Buna karşılık, bir erkek yapabileceği kadar çok yavruya sahip olabilir ve bu anneler için ailenin devamı anlamında daha başarılı bir sonuç olarak görülüyor.

Bu durum, herhangi bir vahşi hayvan türünün olgunluğa erişen yavrusunu üreme konusunda desteklediğinin tespit edildiği ilk durum değil. Örneğin, orca anneleri, halihazırda bağımsız olsalar bile, avlanırlarken, yavrularına destek olurlar. Bu, bonobo dişileri için geçerli olmasa da, orca annelerinin menopoz döneminde meydana geliyor.