Tazmanya Canavarı Ana Kara Avustralya'ya Dönüyor

Yazan ve doğrulayan biyolog Samuel Sanchez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Hayvanları koruma dünyasından iyi bir haber var: resmi kaynaklar Tazmanya canavarı denen keseli hayvan türünün 3000 yıl sonra Avustralya’ya geri döndüğünü duyurdu.

Bu tür, Holosen döneminin ortasından günümüzün jeolojik dönemine kadar olan sürede Avustralya kıtasından yok olmuştu. Tazmanya canavarı, tam olarak bilinmeyen sebeplerden dolayı uzun bir süredir Avustralya hükümetine ait küçük bir ada olan Tazmanya adasında hapsolmuş yaşıyordu.

Bunun çevre bilimciler ve doğal çevreyi koruma yanlıları için harika bir haber olmasının sebebi, nadiren de olsa insanların diğer türlerden çaldıkları toprakları eski haline döndürmeyi başarabilmiş olmasıdır.

Avustralya, Tazmanya canavarının kayıp toprakları

Tazmanya canavarı (Sarcophilus harrisii) keseli sansargiller (Dasyuridae) familyasına ait bir hayvandır. Bu türün, küçük köpek boyutuyla dünyadaki en büyük etçil keseli hayvan olduğunu da ekleyelim.

Biçimsel özelliklerinin de ötesinde bu türün en ilginç yanı kısıtlayıcı koşullarda bile hayatta kalmayı başarabilmesidir. Binlerce yıldır ana yerleşim yerleri Tazmanya adasıydı ve Avustralya kıtasının güney kıyısından 109435 kilometre karelik bir alana yayılmışlardı.

Buna ek olarak, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) bu keseli hayvanları nesli tükenmekte olan hayvanlar kategorisi içinde değerlendiriyordu. Tahminlerine göre bu türe ait şu anda vahşi doğada yaşayan hayvanların sayısı 15,000’den fazla değildir. Peki oraya nasıl gitmişlerdi?

Popülasyonda bitmeyen bir azalma

Bu tür, Buzul Çağı’nın ortasına gelindiğinde Avustralya kıtasının tamamına yayılmıştı. Ancak, holosen dönemde Tazmanya adasındaki hayvanların popülasyonundaki azalma sonucunda sadece üç grup kalmıştı.

Bu düşüş hızındaki artışın sebebini hala tam olarak bilmiyoruz. Ancak, bir kurt türü olan dingoların ve aborjinlerin kıtaya yayılmasıyla aynı zamana denk geldiğini biliyoruz. Direkt olarak avlanılmak, türler arası rekabet ya da birçok faktörün bir kombinasyonu sebebiyle mi bu sonuca gelindi, bilinmiyor.

Tazmanya canavarının çilesi adaya hapsolduktan sonra da bitmiyor. Hatta başından şu iki felaket geçmiştir:

• Araştırmacılar 20. yüzyılın ilk zamanlarında bu türün popülasyonunda fark edilir bir azalma olduğunu gözlemledi. Bu kızgın görünümlü hayvanların, opossum ve valabilerinki gibi güzel tüyleri yüzünden 900,000’den fazlasının sadece birkaç sene içinde avlanarak katledildiğine inanlar var.
• 1941’den beri koruma altında olan bir tür olmasına rağmen 90’lı yılların ortalarında her yıl 10,000 Tazmanya canavarı avlanıyordu.

Buna ek olarak, Tazmanya canavarına özgü bir yüz kanseri de var. Tahminlere göre bu patoloji, popülasyonun %20-%80 oranda azalmasının sebeplerinden biriydi.

Gördüğünüz gibi bu korkutucu hayvan tarih boyunca binbir zorlukla karşılaşan bir tür olmuş. Devamlı olarak avlanmalarının yanı sıra, bulaşıcı olan tek kanser türü de onları bulmuştur.

Tazmanya canavarı için iyi haber

National Geographic dergisi gibi profesyonel kaynaklar yukarıda bahsettiğimiz bu haberin önemini özellikle vurguluyor. Bunun sebebi, bu türün hayatta kalmak için yeni bir şans elde etmiş olmasıdır.

Aussie Ark, WildArk ve Global Wildlife Conservation kuruluşlarının desteğiyle yürütülen Devil Comeback (Canavarın Geri Dönüşü) projesi sayesinde 26 Tazmanya canavarı Barrington Tops koruma alanında yaşamak üzere özgür bırakıldı.

Burası Yeni Güney Galler eyaletinde bulunan yaklaşık 400 hektarlık bir alanı kaplıyor. Coğrafi lokasyonu bir kenara, burayla ilgili en önemli nokta Tazmanya canavarının Avustralya kıtasına geri dönmüş olmasıdır.

Korunma amaçları bununla da kalmıyor. Bahsettiğimiz bu kurumlar, doğaya ilk salınmalarından sonraki iki yıl içinde 40 tane daha hayvan göndermeyi planlıyor. Bu keseli hayvanın asıl yaşam alanına dönmesi umuluyor.

Bununla sadece bu türün üremesini teşvik etmek değil, aynı zamanda da yerel avcıların olduğu doğal ekosistemin dengesini yeniden kurmak da amaçlanıyor.

Gördüğünüz gibi Tazmanya canavarının doğaya yeniden kazandırılması tesadüf eseri değildir. Bu plan çeşitli kurumların onlarca yıllık çalışmaları sonucunda mümkün olmuştur. Elbette yaşam alanından ayrılan bir hayvan türünün nesli tükenmeye mahkumdur.