Akrepler Nasıl ve Ne Yerler?
Yazan ve doğrulayan biyolog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez
Akrepler, uzmanlara göre yaklaşık 5 milyon yıl önce Dünya’da ilk kez ortaya çıktı. Ancak o zamandan beri pek değişmediler, bu da özelliklerinin şimdiye kadar hayatta kalmak için yeterli olduğunu gösteriyor. Ve ilginç bir şekilde, ne yedikleri ve avlanma biçimleri de akreplerin hayatta kalma stratejisinin bir parçasıdır.
Akreplerin ne yediği (veya yiyebildiği) hakkında sorularınız varsa, bu makaleyi mutlaka okuyun.
Akrepler nedir?
Akrepler, uzun vücutları, zehir enjekte eden bir kuyruğun varlığı ve büyük pençeleri ile öne çıkan eklembacaklılardır. Bu organizmalar; örümcekler, akarlar ve tarantulalarla birlikte araknid grubuna aittir. Ancak ürettikleri toksinler nedeniyle insanlar için en sorunlu omurgasızlardan biridir.
Gördüğünüz gibi, bu eklembacaklılar hem avlar hem de yırtıcılar için tehlikeli makinelerdir. Bu nedenle diyetleri çok çeşitli olabilir ve hatta menüleri aynı gruptan bazı türleri içerebilir. Sahip oldukları zehirler, onların göçlerinin ötesinde gibi görünen avları avlarken harika bir araçtır.
Akrebin metasoması (kuyruğu) bir iğne ile biten bir telson içerir. Bu, doğrudan zehir üreten bezlerle iletişim kurar.
Akrepler ne yer?
Genel olarak akrepler etoburdur ve böceklerde ve diğer omurgasızlarda uzmanlaşmıştır. Bu nedenle, onların bitki örtüsünde yürüyen iştah açıcı bir eklembacaklıyı yakalamayı beklerken hareketsiz kaldıklarını görmek yaygındır. Aşağıdaki listede, bu eklembacaklının en yaygın avlarından bazılarını derledik:
- Örümcekler
- Cırcır böcekleri
- Kınkanatlılar
- Karıncalar
- Eşekarıları
- Çekirgeler
- Termitler
- Kertenkeleler
- Küçük kemirgenler
- Solucanlar
- Salyangozlar
- Sinekler
- Arılar
- İribaşlar
- Yılanlar
- Diğer akrepler
Akrepler avlarını hemen yiyebilir veya saklanacakları bir yere varana kadar bekleyebilirler. Genellikle kurbanlarını zehirleriyle hareketsiz bırakırlar ve başından başlayarak onu yutarlar. Yiyeceklerini çiğnemezler, ancak örümceklerinkine benzer bir dış sindirim kullanırlar.
Akrepler, yiyeceklerini sıvılaştırmak için enzimleri dışarı atar ve ardından ağızlarından yudumlarlar. Pedipalpleri ve keliserleri avı kesmelerine yardımcı olur.
Her türün avlayabileceği kurbanlar çok farklıdır, çünkü bunlar akrebin büyüklüğüne ve zehir kapasitesine çok bağlıdır. Her durumda, hepsi avlanmak için esas olarak kıskaçlarını ve kuyruğunu kullanır. Avı tutarken, zehir onu öldürmeyi bitirir. Örneğin kuyruğu ne kadar büyükse, uzmanlar ürettiği toksinler açısından o kadar tehlikeli olduğuna inanıyor.
Sabırlı avcılar
Bir avcı sadece araçları değil aynı zamanda stratejileri de kullanır. Akrepler, kurbanları genellikle onlardan çok daha çevik varlıklar oldukları için aynı önermeyi takip ederler. Bunu yapmak için, avlarına sürpriz bir şekilde saldırmak için pusuya yattıkları “otur ve bekle” türündeki davranışları kullanırlar.
Akreplerin metabolizması çok yavaştır ve yemek yemeden yıllarca yaşayabilir. Bu nedenle, aktif olarak koşamaz veya avlarını kovalayamazlar. Ektoterm olduklarından kendi ısılarını üretme kapasiteleri yoktur ve çevre koşullarına %100 bağımlıdırlar.
Akreplerin avlanmak için gözlerini kullandığını düşünmek kolaydır, ancak gerçekte görüntüleri ayırt etmede pek iyi değillerdir. Aslında, çoğu yalnızca gölgeleri ve ışık yoğunluklarını algılar ve bu nedenle başka duyularını kullanmak zorundadırlar. Ayrıca vücutlarında havanın ve yerin titreşimlerini hissetmelerini sağlayan küçük tüyler de vardır.
Bu da yetmezmiş gibi, akrebin avlanmak için geliştirdiği fiziksel adaptasyonlar, karnında kemoreseptör görevi gören bir tür “tarak” içerir. Bu özellik, yerdeki parçacıklar halindeki kokuları algılamasını sağlayan ekstra bir duyudan başka bir şey değildir. Bu, avını bu yapılar aracılığıyla “koklayabildiği” ve onları bulmak ve izlemekte kullanabildiği anlamına gelir.
Akrepler birbirini yer mi?
Bu gruptaki türler genellikle rekabetçi ve saldırgandır, bu da aynı veya farklı türün diğer örnekleriyle savaşmalarına neden olur. Bu nedenle fırsat bulurlarsa diğer akrepleri de yiyeceklerdir. Kulağa sert geliyor, ancak bunun çatışmayı kendi lehlerine kullanmalarının bir yolu olduğunu ve kavgalarının sadece bir enerji kaybı olmadığını gösterdiğini söyleyebiliriz.
Bunun yanı sıra üremelerinin sonunda yenebilen ve hatta kendi yavrularıyla beslenen türler de vardır. Bu yamyam davranış, kaynaklarını optimize etmek ve kıt olduklarında hayatta kalmak için bir araçtan başka bir şey değildir.
Akrepler, çevreleriyle yüzleşmeye hazır oldukları için karmaşık bir beslenme biçimine sahiptir. Çok tehlikeli varlıklar olmalarına (ve hatta ölüme neden olmalarına) rağmen, hala ekosistemin temel bir parçasıdırlar. Onlar gibi yırtıcılar, çevresel dengenin düzenleyicileridir, ortadan kaldırılması gereken bir tehdit değillerdir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Polis, G. A. (1979). Prey and feeding phenology of the desert sand scorpion Pamroctonus mesaensis (Scorpionidae: Vaejovidae). Journal of Zoology, 188(3), 333-346.
- Polis, G. A., & Farley, R. D. (1979). Behavior and ecology of mating in the cannibalistic scorpion, Paruroctonus mesaensis Stahnke (Scorpionida: Vaejovidae). Journal of Arachnology, 33-46.
- PERETTI, A. V., ACOSTA, L. E., & BENTON, T. G. (1999). Sexual cannibalism in scorpions: fact or fiction?. Biological Journal of the Linnean Society, 68(4), 485-496.
- Tirgari, S., & Zargan, J. (2002). Scorpions in urban areas in Iran and recent progress of laboratory research (Scorpionida: Scorpionidae, Buthidae). In the Proceeding of the 4th International Conference on Urban Pests (pp. 7-10).
- Wendruff, A. J., Babcock, L. E., Wirkner, C. S., Kluessendorf, J., & Mikulic, D. G. (2020). A Silurian ancestral scorpion with fossilised internal anatomy illustrating a pathway to arachnid terrestrialisation. Scientific reports, 10(1), 1-6.
- Chakravarthy, A. K., & Sridhara, S. (Eds.). (2016). Arthropod Diversity and Conservation in the Tropics and Sub-tropics. Springer.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.