Ahtapot Zekası Test Edildi!

2010 Dünya Kupası’nda Alman milli takımının sonuçlarını tahmin etmek için kullanılan bir kafadanbacaklı olan dünyaca ünlü ahtapot Paul’un ortaya çıkmasından bu yana ahtapot zekası gerçek bir konuşma noktası haline geldi.

Yine de etiyoloji, hayvan zekasını inançlara veya viral videolara dayandırmaz. Bir şeyin gösterilmesi isteniyorsa, bunun katı koşullar ve kontrol edilebilir parametreler altında yapılması gerekir. Ahtapot zekasının uzmanlar tarafından çeşitli deneylerde nasıl test edildiğini burada bizimle keşfedin.

Ahtapot zekasının meraklı dünyası

Ahtapot zekasının dünyasına dalmadan ve size ahtapotların ne kadar tuhaf olduğu hakkında bir fikir vermeden önce, onlar hakkında birkaç büyüleyici gerçek :

• Merkezi sinir sistemi sadece kafasında yer almaz; bu hayvanın her bir dokunaçta belirli bir özerkliğe ve karar verme kapasitesine sahip büyük bir nöron grubu vardır. Ahtapotlar dokunaçları sayesinde dokundukları şeyin kokusunu ve tadını da alabilirler.
• Bu hayvanlar, tıpkı bizim parmaklarımızı hareket ettirebildiğimiz gibi, dokunaçlarının vantuzlarını tek tek hareket ettirebilirler. Genellikle toplamda yaklaşık 1600 vantuzları vardır.
• Yeni durumlara uyum sağlamak için DNA’larını istedikleri gibi değiştirebilirler.
• Kolayca sıkılırlar ve esaret altında davranış bozuklukları geliştirmemeleri için çok fazla çevresel zenginleştirme sağlanmalıdır.
• Ahtapotlar, yüzdükleri derinliğe uyum sağlamak için görüşlerinin renk tayfını değiştirebilirler. Bu, aslında renk körü oldukları için hangi rengi kamufle edeceklerini nasıl bildikleri sorusuna cevap verir.

Dokunaçlarının zekası

Çoğu kara hayvanı, çevreyi algıladıkları ve vücuda hareket emirleri gönderdikleri merkezi bir sinir sistemine sahip olmaları ile karakterize edilir. Ancak ahtapotlar, dokunaçlarını hareket ettirmek için bu mekanizmaya güvenmezler. Çoğu durumda, yukarıda değindiğimiz gibi, beyinleri uzuvlarından sinyal almaz, ancak uzuvların kendileri durumu yorumlar ve buna göre hareket eder.

Ahtapotların yaklaşık 500 milyon nöronu vardır ve bunların üçte ikisi vücutları boyunca dağılmıştır (dokunaçlar). Bu , sinir sistemlerinin büyük bir bölümünün dağınık olduğu ve faaliyetlerini beyinde merkezileştirmediği anlamına gelir. Bu sayede uzuvları “kendi kararlarını verebiliyor”.

Resmi olarak, bir ahtapotun sinir sistemi, her bir dokunaçta küçük “kontrol merkezleri” içerir. Bu organizasyona gangliyon denir ve her biri bir bütün olarak koordine edebilmeleri için birbirine bağlıdır. Bu, her bir uzvun kendine ait bir zihni olduğu anlamına gelmez, ancak ahtapot “beyninin” karar vermeyi daha verimli hale getirmek için parçalara ayrıldığı anlamına gelir.

Ahtapotun uzuvları, bireysel olarak ve aynı anda çalışma kapasitesine sahiptir. Yani organizmaya zarar vermeden en az 8 farklı görevi yerine getirebilirler. Aynı şekilde, neden bu kadar zeki olduklarının cevabının bir parçası olduğuna inanılan aynı sorunu çözmek için işlem kapasitelerini birleştirebilirler.

Ahtapot zekası nasıl test edilir?

Bazı araştırmacılar esaret altında deneyler yapmış olsa da, ahtapotlarla yapılan çalışmaların çoğu onları habitatlarında gözlemlemekten kaynaklanmaktadır. İşte belirli alaka düzeyine sahip bazı örnekler.

Deneyi bozan ahtapot

Çeşitli web sitelerinde, bir ahtapotun biberondan ödül almaya zorlandığı bir video görebilirsiniz. Deneyin amacı, ahtapotların yapabileceği gösterildiği gibi, hayvanın kapağı açmasıydı.

Buna rağmen, bu örnek çözüme bir kez daha dönüş yaptı: emziği şişenin içine itmeyi başardı, bu da sonunda ödülüne ulaşmasını sağladı. Uzmanlar, ahtapotun yaptıklarını kendileri gerçekleştiremedikleri için gerekli baskıyı nasıl uyguladığını hala bilmiyorlar.

Çoğu zaman, ahtapotların esaret altındaki davranışları, deneylerin kendisinden daha şaşırtıcıdır. İşte bazı örnekler:

• Ahtapotlar tuzağa düştüklerinin farkındadır ve kaçmaya çalışırlar: Yeni Zelanda Ulusal Akvaryumu’ndan kaçan bir ahtapot olan Inky, bir çatlaktan geçerek Pasifik Okyanusu’na giden bir boruya sürünür. O bir daha hiç görülmedi.
• Sahipleri arasında ayrım yaparlar ve tercihleri vardır: Yeni Zelanda’daki bir laboratuvarda, ahtapotlardan biri, yanından her geçişinde su fışkırttığı bakıcılarından birine karşı kin besliyor gibiydi.
• Ortamlarını değiştirirler: Düşük su altı parlaklığına alışmışlar, akvaryumların güçlü ışıklarından hoşlanmazlar. İki ahtapot, kısa devre nedeniyle onları söndürmek için flüoresan lambalara su püskürterek onları serbest bırakmaya zorladı. Onarım masrafları artık ödenmediğinde, bu hayvanlar serbest bırakıldı.

Ahtapotların ekolojik zekası

Ekolojik zeka hipotezi, bazı hayvan türlerinin zekalarını yiyecek bulma zorluğuna dayalı olarak geliştirdiğini varsayar.

Bazı türlerin neredeyse tüm yıl boyunca yiyecekleri bulunurken, otçullar gibi diğer hayvanlar, meyve yiyiciler gibi nerede arayacağını ve ne zaman olgunlaştığını bilmelidir. Bazı hayvan türleri bu bilgilere dayanarak gelecek planları yapar.

Bilim adamı Piero Amodio, milyonlarca yıl önce kabuklarının kaybolması nedeniyle yiyecek ve barınak bulma zorluğunun ahtapot zekasını test ettiğini ve onları hayatta kalmak için çok daha yaratıcı olmaya zorladığını iddia ediyor.

Diğer ahtapot yetenekleri

Son bir not olarak, vahşi doğada ahtapotları gözlemleyerek yapılan bazı keşifler şunlardır:

• Aletleri kullanabiliyorlar: Araştırmacı Finn ve ekibi, avcılardan saklanmak veya geçen avları avlamak için boş kabuklar veya hatta bir hindistancevizi kabuğu kullanarak ahtapotları kaydetti.
• İleriyi düşünüyorlar: Bu hayvanlar sadece kabuk veya hindistancevizi içinde saklanmadılar, saklandıkları yerden çıktıklarında daha sonra kullanmak üzere yanlarına aldılar.
• İyi bir hafızaları vardır: Ahtapotlar kendilerini güvende hissettikleri yerleri hatırlar ve yiyeceğin bol olduğu yerlere dönerler.
• Yetenekli avcılardır: Aynı avı yakalamak için diğer türlerle işbirliği yapabilir veya onları yakalamak için araçlar geliştirebilirler. Ayrıca kurbanlarının zayıf noktalarını ve kendilerini nasıl savunabileceklerini de hatırlarlar, bu da yaralanmalardan kaçınmalarına yardımcı olur.
• Sadece diğer ahtapotları izleyerek öğrenebilirler: Bir ahtapotun belirli bir eylemden fayda sağladığını gözlemlerlerse, onu taklit edebilirler. Ancak gözlemledikleri tüm hareketleri kopyalamazlar, ancak karşılaştıkları duruma göre avantajlı olabilecekleri kopyalayabilirler.

Gördüğünüz gibi, ahtapot zekası birçok kez teste tabi tutuldu ve etkileyici sonuçlar elde edildi. Kuşkusuz, bu karizmatik kafadanbacaklılar bizi şaşırtmaktan asla vazgeçmeyecekler.