Mors Türleri: Bazı Biyolojik Alt Türler

Yazan ve doğrulayan biyolog Ana Díaz Maqueda

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Morsların, üç alt çeşidi bulunur. Bu mors türleri Atlantik morsu, Pasifik morsu ve Laptev morsu olarak adlandırılır. Bu türleri birbirinden ayıran özellikleri boyutları ve yaşadıkları bölgelerdir. 

Ancak bu hayvan türünün mitokondriyal DNA’sı üzerinde yapılan son çalışmalar, sadece Pasifik ve Laptev morsunun farklı mors türleri olduğunu gösterdi.

Morslar deniz memelileridir ve yüzgeç ayaklılar ailesine ait bir türdür. Bu tür, her iki uçta inceleşen (fuziform) bir vücuda sahiptir ve son derece güçlüdür.

Yüzgeç ayaklılar ailesinde, uzun sivri dişleri olan tek tür budur. Hem dişi, hem de erkek bu uzun dişlere sahiptir. Buzda rahatça hareket edebilmelerini sağlayan bu yerleşik mekanizmayı başka hayvanlarla kavga ederken, katil balina ve kutup ayısı gibi avcılardan korunmak için de kullanırlar.

Morsların dişleri 90 cm’ye kadar uzayabilir ve bazı büyük türlerin dişlerinin ağırlığı 10 kilogramdan daha fazla olabilir.

Mors Türleri

Pasifik morsu (Odobenus rosmarus divergens)

Bu alt tür, Arktik (kuzey kutup bölgesi) ve yarı Arktik’te görülür. Bering Boğazı ve Çukçi Denizi‘nden, Beaufort ve Laptev Denizi’ne kadar uzanan bölgelerde bu alt türe rastlayabilirsiniz.

Pasifik morsu genelde karada kalmayı tercih eder ve nadiren derin sulara dalar. Bir buz parçasından diğerine yüzer ve yakın adaları dolaşır; buz parçaları üzerinde güneşin altında dinlenmeyi çok sever.

En büyük mors cinsi Pasifik morsudur diyebiliriz. Erkek morslar, 3.6 metre uzunluğa ve 800-1600 kilogram ağırlığa kadar ulaşabilirler. Dişi morslar ise daha küçüktür, ancak 3 metreye kadar uzayabilirler ve genelde 400-1200 kilogram arasında bir ağırlığa sahip olurlar.

Yeni doğan mors yavruları genelde annelerinin yarısı uzunluğunda olur ve ağırlıkları 50-120 kilogram arasında değişir. Aslında bu kadar büyük bir cüsse ile doğmaları, aşırı soğuk havalarda hayatta kalabilmelerini sağlar.

Mors türleri: Atlantik morsu

Atlantik morsu, Kanada, Kara Denizi ve Kuzey Sibirya kıyılarında yaşar. Geçmişte bu alt tür, Kuzey Atlantik’in kuzeybatısında da yaşamıştı. Ancak aşırı avlanma yüzünden bu mors cinsi artık bu bölgede yaşamıyor.

Tam olarak geliştikleri zaman bile, Atlantik morsları bir şekilde Pasifik morslarından daha küçüktür ve onlar kadar ağır değildir. Yavru Atlantik morsları, yavru Pasifik morslarıyla aynı büyüklükte doğar.

Bu alt türün sayısı hakkında çok fazla bilgiye sahip değiliz. Ancak tahmini olarak dünyada 25000’den daha az Atlantik morsu kaldığı tahmin ediliyor. 

Kimse bu türün akıbetinin ne olacağını tahmin edemiyor. Ancak şunu biliyoruz, bu mors türünün yaşadığı bölgelerde bulunan buzullar hızla eriyor. Bu durum elbette bu hayvanları olumsuz yönde etkiliyor; buz onların ekosistemleri ve onsuz yaşamaları mümkün değil.

Laptev Morsu (Odobenus rosmarus laptevi)

Bu mors türü, isminden de anlaşıldığı gibi sadece Sibirya’nın doğu kıyısında bulunan Laptev Denizi’nde yaşar. Pasifik morsundan daha farklı özelliklere sahip olsa da, mitokondriyal ve morfolojik çalışmalar, Laptev morsunun farklı bir alt tür olmadığını kanıtlıyor.

Vücudunun büyüklüğü ve dişleri, Pasifik morsundan çok da farklı değildir. Bu yüzden Oslo’daki Doğal Tarih Müzesi’nde çalışan araştırmacılar, sırf sınırlı bir bölgede yaşadığı için Laptev morsunu başka bir alt tür olarak sınıflandırmanın yanlış olduğunu söylüyor.

Morslar hakkında çok fazla bilgimiz olmamasına rağmen, iklim değişikliğinin bu canlı türünü etkilediğini çok net görebiliyoruz. 

Morslar, Arktika kıyılarında yaşayan halkın yerel inançlarında önemli bir role sahiptir. Örneğin morsların derileri ve kemikleri bazı seremonilerde kullanılmaktadır. Morslar, yerel halk efsanelerinde de sıklıkla geçer. Ancak maalesef insanlar bu türü dişleri için avlamaya devam ediyor. Belki de bir gün, insanlar hayvanların ekosistem için ne kadar değerli olduğunu anlayacak.