Liverpool güvercini, benekli yeşil güvercin olarak bilinen -ve artık soyu tükenmiş- gizemli bir kuş. Son araştırmalar, onun Dodo kuşunun yakın bir akrabası olduğunu ortaya koyuyor.
Bu kuş türü, son 500 yılda nesli tükenen birçok kuş çeşidi arasında en gizemli olanlardan biri. Benekli yeşil güvercinden, ilk olarak, doğa bilimci John Latham’ın A General Synopsis of Birds (1783) (Kuşlara Genel Bir Bakış) kitabında bahsedilmiş. Bugün, ölü olarak saklanan mevcut tek örnek, Liverpool World Museum’da (Liverpool Dünya Müzesi – WML) bulunan koleksiyonun içerisinde bulunuyor. Bu yüzden, bu kuşa genellikle Liverpool güvercini de diyoruz.
Liverpool güvercini ve bilimsel adı
Liverpool güvercini, bilimsel adı olan Caloenas maculata‘yı, 1789’da Johann Friedrich Gmelin’den almış. Güvercinler, üveyikler ve benzerlerini de içeren Columbiformes ailesine ait.
Caloenas cinsi, Columbinae alt ailesinin üç türden oluşan 35 cinsinden biri:
Caloenas maculata: Soyu tükenmiş ve kaynağı bilinmeyen Liverpool güvercini.
C. Canacorum: Nesli tükenmiş Kanaka güvercini, Yeni Kaledonya ve Tonga’da yaşıyor.
C. Nicobarica: Bugün yaşayan tek tür olan Nicobar güvercini. Andaman Adaları’ndan Solomon Adaları’na kadar uzanacak şekilde, Endonezya bölgesinde yaşıyor. Daha spesifik olarak, bu kuşlar, küçük, uzak adalarda yaşama eğilimindeler.
Liverpool güvercini ile dodo kuşu arasındaki ilişki
Raphinae alt ailesi de Columbidae ailesine ait. Bu alt aile, her ikisi de çok ünlü olan soyu tükenmiş iki kuş türünü içeriyor:
Pezophaps cinsi:Rodrigues solitaire (Pezophaps solitaria), Rodrigues adasına özgü nesli tükenmiş bir tür. Hint Okyanusu’nun bu uzak adası, Mascarene Adaları içerisinde yer alıyor. Bu kuşlar uçarak bu bölgeden başka yere ayrılamadı ve 1760 yılından önce de soyları tükendi.
Raphus cinsi: Bu tür, sembolik bir hal almış ve soyu tükenmiş olan ve Dodo kuşu (Raphus cucullatus) olarak bilinen tür. Yine, bu kuşlar da, karada yaşamaya adapte olmuş ve Mauritius adasına özgü, uçmayan bir kuş türü. Bu ada da, Hint Okyanusu’nda, Madagaskar’a yaklaşık 900 kilometre uzaklıkta yer almakta.
Nicobar güvercini, Caloenas cinsinin günümüzdeki tek temsilcisi.
Liverpool güvercini ve özellikleri
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, günümüzde, bu kuş türünün, yalnızca bir (ölü olarak) örneği kalmış durumda. Bu örneğe dayanarak, uzmanlar, bu türün aşağıda sıralayacağımız şu genel özelliklerini tanımladılar.
Hayvanın boyutu yaklaşık 12.6 inç uzunluğunda ve kanat açıklığı 13.75 inç.
Tüylerine gelince, boynunda uzun tüyleri bulunuyor. Kuşun tamamı, oldukça güzel bir cam şişe yeşili parlaklığıyla koyu kahverengi. Ayrıca kanatlarındaki tüylerde ve sırtında krem rengi ve sıralanmış gibi lekeler var.
Ek olarak, kuşun sarı uçlu siyah bir gagası var. Ve kuyruğunun sonunda da kovayı andıran bir şeridi var. Kanatları ise nispeten kısa.
Benekli yeşil güvercinin fiziksel özellikleri, esas olarak ağaçta yaşayan bir kuş olduğunu düşündürmekte. Bu, onu esas olarak bir kara kuşu olan Nicobar güvercininden ayırıyor.
Liverpool güvercininin tüyleri, yarı karasal bir ada yaşam tarzına ve düşük bir uçma kabiliyetine karşılık geliyor. Aslında, kısa, yuvarlak kanatları, yırtıcı hayvanların olmadığı küçük bir adada evrimleştiğini gösteriyor.
Muhtemel yok olma nedenleri
Benekli yeşil güvercin, Avrupalılar onun bulunduğu bölgeye ulaştığı zaman yok olmanın eşiğine gelmiş olabilir. Türün ortadan kaybolması, muhtemelen aşırı avlanma ve 1820’lerde Avrupalıların getirdiği hayvanlardan kaynaklanan tehditlerin bir sonucu olarak ortaya çıktı.
Coğrafi bilgiler
Ne yazık ki, uzmanlar, Liverpool müzesindeki örneğin kökenini bulabilmiş değiller. Bununla birlikte, koleksiyoncuların oldukça aktif olduğu ana alan olduğu için, büyük olasılıkla bir Pasifik türüydü diyebiliriz.
Örneğin, bu tür, kuşlarla ilgilenen bir askeri şahsiyet ve topografik ressam olan Belediye Başkanı Davies’in (yaklaşık 1737-1812) koleksiyonunda bulunuyordu. Pasifik’i hiç ziyaret etmemiş olmasına rağmen, bu örneği almış olabileceği Avustralyalı koleksiyoncularla temas halindeydi.
Bu nedenle uzmanlar, kuşun Güney Pasifik’teki bir adadan, muhtemelen Tahiti’den (Fransız Polinezyası) geldiğine inanıyor. BirdLife International, 2008 yılında, soyu tükenmiş kuş türleri listesine Liverpool güvercinini de ekledi.
Kaynak: Wikipedia
Liverpool güvercini ve onu çevreleyen tartışma
Bugün, Liverpool güvercini etrafında tarihe dayalı bir tartışma var. Bazıları tam olarak yaşadığı adanın tespiti hakkında çeşitli spekülasyonlar yaparken, diğerleri de eldeki bulguların türün tamamını temsil etmediğini öne sürüyor. Aksine, bu gruba göre, Liverpool güvercini, Nicobar türünün (Caloenas nicobarica) genç bir üyesiydi.
Benekli yeşil güvercinin gizemini çözmek için Griffith Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, Liverpool müzesindeki kuştan DNA örnekleri aldı.
Bu çalışmanın bulgularına göre, Liverpool güvercini farklı bir taksona aitti. Dahası, bu çalışma da bu hayvanın Nicobar güvercini ile yakından ilişkili olduğunu doğruladı. Son olarak, DNA analizi bu hayvanı, diğerlerinin yanı sıra Dodo kuşunu (Raphus cucullatus) da içeren Columbidae ailesi içinde gruplandırdı.
Gördüğünüz gibi, DNA testleri tarihi kalıntılara dayanarak yeni türleri tanımlama kapasitemizi de geliştiriyor. Bu tür bir çalışma, yerel popülasyonların ve tüm türlerin yok oluşunu daha iyi anlamamıza da yardımcı olacaktır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Raust, P. (2020). On the possible vernacular name and origin of the extinct Spotted Green Pigeon Caloenas maculata. Bulletin of the British Ornithologists’ Club, 140(1), 3-6.
Heupink, T. H., van Grouw, H., & Lambert, D. M. (2014). The mysterious Spotted Green Pigeon and its relation to the Dodo and its kindred. BMC evolutionary biology, 14(1), 136.
