Endemik Tür Hayvanlar Hangileridir?
Endemik tür hayvanlar, dünya üzerinde fazla yayılmamış veya fazla bir nüfusa sahip olmayan türlerdir. Bu türler, aynı zamanda, dünyanın sadece bir bölgesinde yaşayan hayvanlar olarak da görülebilirler. Bu yazıda, bu eşsiz tür grubunun özelliklerini ve dünya için özel statülerini inceleyelim.
Endemik tür hayvanları tanımak
Endemizm, veya endemik olmak terimleri, bitkiler için olduğu gibi hayvanlar için de kullanılıyor. Bu terim, belirli bir coğrafi konuma özgü türleri tanımlamak için kullanılıyor. Örneğin, bu türler sadece bir ada veya çölde var olabiliyorlar.
Endemik türlerden bahsettiğimiz zaman, gerçekten de sadece belirli bir bölge, ülke veya ekosistemde yaşayan canlılardan bahsediyoruz.
Endemik olma durumu, bilinen bütün doğal alanlarda meydana gelebilir. Örneğin, bir dağ başında, bir adada, bir ülkede, bir ormanda, bir gölde veya bir çölde bu gerçekleşebilir. Bu konsept her ne kadar türler için ortaya konulsa da, alt türler, organizmalar, hayvan veya bitki aileleri için de kullanılabilir.
İzole edilmiş pozisyonları nedeniyle, adalar, endemik türlerin bulunacağı mükemmel yerlerdir. Örneğin, Avustralya’nın milyonlarca yıl diğer coğrafyalarla herhangi bir teması olmadı. Bu nedenle de, bu ada, dünyanın hiçbir yerinde bulunamayacak bitki örtüsü ve hayvan topluluğuna sahip.
Sembolleşmiş diğer örnekler de Galapagos Adaları, Hawaii ve Kanarya Adaları. Bu adaların tümü volkanik kökenli ve hiçbir şekilde herhangi bir kıtayla bağları olmamış. Bu adalarda, dünyanın başka hiçbir yerinde yaşamayan canlı türlerini bulabilirsiniz. Bu türlere üç tane örnek verecek olursak: Galapagos Kaplumbağası, Ak Saçlı (Hoary) Yarasa veya Gran Canaria adasının Mavi İspinoz Kuşu sayılabilir.
Endemik Türlerin Önemi
Bu türlerle ilgili çok önemli bir nokta şudur ki, doğal olarak konumlandıkları bölge ne kadar küçükse nüfuslarındaki değişim, türlerini sürdürme zorluğu ve kaçak avlanma ile mücadele konusundaki riskler de o kadar yüksek oluyor. Diğer bir deyişle, nesillerinin tükenmesi ihtimaline karşı çok daha hassaslar.
Aynı zamanda, bu türler, yörelerinde yapılacak ağaç kesimi veya baraj inşaatı gibi değişiklikler konusunda da hassaslar.
Endemik türler, yalnızca bir ada, orman veya bölge için “özel” türler değildirler. Son dönemde, bu hayvan türlerinin nüfusları, insanların onlardan bazılarını başka bölgelere taşımasıyla değişikliğe uğradı. Bu durum, evcil hayvan olarak beslemek üzere, bir hayvanat bahçesinde bakılmak üzere veya başka bir bölgede üremelerini sağlamak maksadıyla gerçekleşmiş olalbilir.
Peki bu türleri korumak neden bu kadar önemli? Bu, onların nüfuslarının belirli bir rakam veya bölge ile sınırlı olmasından kaynaklanıyor. Böylelikle, bu türlerin doğal olarak üredikleri bölgedeki nüfuslarının tükenmesi, doğal yollarla dünyaya gelecek yeni tür örneklerinin de sonunun gelmesi anlamına geliyor.
Bu hayvanlar, yaşadıkları bölgeye uyum sağlamış durumdalar ve içerisinde bulundukları eko sisteminde kendilerine özgü bir fonksiyonları var. Bu, bir türün ortadan kalkmasıyla değişikliğe uğrayabilecek besin zincirinin bir parçasını oluşturdukları gerçeğiyle de ters düşüyor.
Örneğin, eğer bir sürüngen bir kuş türü için yiyecek oluyorsa ve bu kuş türünün nesli tükenirse, bu sürüngenin nüfusu da kontrolsüz olarak büyüyecektir. Bu da bir dengesizlik yaratacaktır.
Sınırlı sayıdaki türler için tehlike
Son yüzyılda pek çok defa rastladığımız bir başka problem de belirli ekosistemlere yeni hayvan türlerinin eklenmesi. Normal besin zincirini yok eden bu durum ekosistemde büyük bir hasara yol açıyor.
Yeni türlerin bu şekilde bir çevreye dahil edilmesi (bu kasıtlı veya kaza ile olabilir), bu bölgedeki ilişkiler ve ortak yaşam anlayışında değişikliklere yol açıyor. Bu da, öncelikle endemik tür hayvanları etkiliyor. Neden? Çünkü bu türlerin genellikle kendi ekosistemleri dışından canlılarla bir teması bulunmuyor. Bu canlılar, aynı zamanda, dışarıdan gelenlerin getirdiği hastalıklardan da etkilenebiliyorlar.
Tüm hayvanları korumak için çaba sarf etmemiz gereken günümüz dünyasında, endemik türler özel ilgiye ihtiyaç duyuyor. Bunun temel sebebi ise bu türlerin birçok farklı yerde nüfus oluşturmamış olması ve bu durum onları diğerlerine göre çok daha hassas yapıyor.
Örneğin, bu türler, dünyanın çok çeşitli yerlerinde rastlayabileceğiniz diğer türlere göre çok daha savunmasızlar. Bu özel türler, kendi ekosistemleri için çok önemliler. Ve onların yerine başka bir tür koyma şansımız yok!
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Guerrero, A. M., & Tye, A. (2011). Native and introduced birds of Galapagos as dispersers of native and introduced plants. Ornitologia neotropical. https://doi.org/10.1038/sj.hdy.6800101
- Procuraduria Federal de Proteccion al Ambiente. (2020) Especies endémicas en México. Recuperado el 4 de junio de 2022, disponible en: https://www.gob.mx/profepa/articulos/especies-endemicas-en-mexico-237094?idiom=es#:~:text=Las%20especies%20end%C3%A9micas%20son%20aquellas,una%20regi%C3%B3n%20o%20un%20bioma.
- Ancrenaz, M., Gumal, M., Marshall, A.J., Meijaard, E., Wich , S.A. & Husson, S. (2016). Pongo pygmaeus (errata version published in 2018). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T17975A123809220. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T17975A17966347.en.
- McCarthy, T., Mallon, D., Jackson, R., Zahler, P. & McCarthy, K. (2017). Panthera uncia. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T22732A50664030. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2017-2.RLTS.T22732A50664030.en.
- IUCN SSC Amphibian Specialist Group. (2020). Rana pyrenaica. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T19183A89697250. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T19183A89697250.en.
- Schoppe, S., Katsis, L. & Lagrada, L. (2019). Manis culionensis. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T136497A123586862. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T136497A123586862.en.
- Merckx, V. S., Hendriks, K. P., Beentjes, K. K., Mennes, C. B., Becking, L. E., Peijnenburg, K. T., … & Schilthuizen, M. (2015). Evolution of endemism on a young tropical mountain. Nature, 524(7565), 347-350.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.