Karanlıkta Parlayan Köpek Balığı Türü

Yazan ve doğrulayan biyolog María Muñoz Navarro

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Karanlıkta parlayan köpek balığı türünün sırrı olan biyolüminesans, deniz canlıları arasında yaygın bir olaydır. Esasen bir savunma stratejisidir. Nispeten son bulgular, derilerinden parlak yeşil ışık yayan derin su köpek balıklarının varlığına işaret etmektedir. Keşfedilmek istemeyen bir canlı için çok da yararlı olmayan bir özellik gibi gözükse de, bazı faydaları bulunmaktadır.

Karanlıkta parlayan bu gizemli canlılarla ilgili daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin.

Karanlıkta parlayan köpek balığı

Birçok biyolüminesans hayvan bulunmaktadır. Denizanası ve kabuklularda olduğu gibi bazılarında bu, GFP adı verilen yeşil floresan proteinlerden kaynaklanmaktadır. Bazen de euprymna scolopes türü kalamarda olduğu gibi, dolaylı olarak ışıldayan bakterilerin simbiyozundan kaynaklanabilir. 

2019’da bir grup araştırmacı bazı köpek balıklarının floresan yoluyla birbirleriyle iletişim kurabildiğini keşfetti. Aynı familyaya ait olan ve derileri hem açık hem de koyu tonlarda olan Cephaloscyllium ventriosum (Catshark) ve Scyliorhinus retifer türleridir.

Bu canlılarda Bromo triftofan kynurenine moleküllerinin yerleşik bir metabolik yolu vardır. Biyolüminesansa neden olan durum da budur.

Catshark

Bu türlerin derilerindeki açık ve koyu tonlara ek olarak, tüm vücutlarında floresan yeşil lekeler bulunur.

Zincir kedi balığı

Kedi balığının aksine, bu türlerde karakteristik olarak floresan noktalar bulunmaz. Onun yerine derilerindeki koyu ve açık renkli bölgelerde siyah çizgilerden oluşan bir desen yer alır.

Karanlıkta parlayan köpek balığı türünün avantajları

Science Daily dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, araştırmacılar bu köpek balığı türünün derisinden alınan doku örneklerini incelemek için floresan mikroskobu kullanılmıştır. Floresans, sadece açık renkli deride fark edilebilmiş ve parlaklığı da türe göre farklılık göstermiştir.

Başka ilginç bir bulgu da bu köpek balıklarının biyolüminesansı görme konusundaki özel yetenekleridir. Bunu görsel mekanizmaları sayesinde gerçekleştirmektedirler. Bu özellik, diğer balıklara görülmeden birbirleri ile iletişim kurabildikleri için çok iyi bir avantaj sağlamaktadır.

Buna ek olarak, her tür ürettiği ışığı kendine has bir şekilde yaymaktadır. Böylece biyolüminesans hem aynı türden bireylerin iletişim kurmasına olanak sağlar hem de yırtıcılardan saklanmalarını kolaylaştırır.

Metabolitlerin antibakteriyel özellikleri vardır

Catshark türü yaşamlarını deniz dibinde (bentiktirler) ve derinliklerin tortusu arasında süzülerek geçirirler. Staphylococcus aureus ve vibrio parahaemolyticus gibi deniz bakterileri bu bölgelerde yaşar.

Bu durum, yukarıda bahsettiğimiz araştırmacılara biyolüminesans üreten metabolitleri test etme konusunda ilham vermiştir. Bu bakterilere karşı nasıl tepki gösterecekleri gözlemlenmek istenmiştir.

Bu küçük moleküllerin, hayvanı mikrobiyal saldırılara karşı koruduğu açığa çıkmıştır. Karanlıkta parlayan bu köpek balıkları deniz tabanıyla sürekli olarak temasta olduğu için bu durum çok da şaşırtıcı değildir.

Metabolitlerin bir başka özelliği

Son yıllarda, biyolüminesans konulu araştırmalar bilimsel olarak büyük katkılar sağlamıştır. Neden ve nasıl oluştuğunu açıklayan çalışmalara rağmen, hala tam olarak nasıl çalıştığını anlamakta zorlanmaktayız.

Yukarıda bahsettiğimiz araştırmadan elde edilen verilere ek olarak, başka bir ilginç veri daha bulunmştur: metabolitlerin bromo-kynurenine biyosentetik yolu ile omurgalılarda oluşan tryptophan-kynurenine yolu arasında paralellik bulunmaktadır.

İkincisi, insanlarda yer alan çeşitli biyolojik süreçleri düzenlemektedir. Örneğin, beyinde kynurenine birikimi, depresyon ve şizofreni gibi zihinsel bozukluklara neden olur. Bu sebeple, bu metabolitler insanın merkezi sinir sisteminde önemli bir role sahiptir.

Karanlıkta parlayan köpek balığı için ışıktan bir dünya

Bu bulgulardan sonra, bu köpek balıklarının ürettiği biyolüminesansların benzersiz bir özellik olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda, metabolitler cildin açık renkli bölgelerinden parlak yeşil bir renk yayma görevi üstlenmektedir. Bu özellik sayesinde, bu türler diğer deniz hayvanlarından kaçınırken, kendi türleri arasında iletişim kurabilmektedirler.

Aynı şekilde, aynı moleküller sayesinde bakteriyel enfeksiyonlara karşı da korunmaktadırlar. Bu köpek balıkları hakkında size bahsettiğimiz bunca şeyden sonra, son olarak doğanın bizi sürekli olarak şaşırttığını eklemek isteriz.