Uçarken Uyuyan Kuş İle Tanışın
Yazan ve doğrulayan Veterinerlik Eugenio Fernández Suárez
İlkbahar geldiğinde yerde gezinen bazı kuş türleri görmek mümkündür. İnsanların yardımından en çok faydalanan kuş türlerinden biri uçarken uyuyan sağangillerdir (apus apus).
Uçarken uyuyan kuş mu olur?
Doğru duydunuz. Kulağa şiirsel gelse de sağangiller yılın en az 10 ayını aralıksız uyuyarak geçirebilir. Yakın zamanda vefat eden kuş bilimci Ronald Lockley bu hipotezi kurmuştur: Sağangiller hayatlarının çoğunu havada geçirirler ve yalnızca üremek için dururlar.
Bu türden olan 13 kuşun vücuduna yerleştirilen küçük GPS cihazları sayesinde bu tez doğrulandı. Araştırmacılar GPS kullanarak bu kuşların hızlarını, yerlerini ve uçuş kalıplarını izlediler.
Bunu nasıl yapıyorlar?
Pek çok kişi hala bir kuşun uçarken uyumasının mümkün olup olmadığını merak ediyor. Gerçek şu ki bu inanılmaz yeteneğe sahip olan pek çok kuş var.
Bu türlerden biri de fregat kuşu. Kanat aralığı iki metre uzunluğunda olan fregat kuşu oldukça hafif bir iskelete sahiptir. Bu da saatlerce havada süzülebilmesini sağlar.
Bu uçuşlar süresince fregat kuşu 5 saniyelik aralıklar boyunca uyur. Bu, kuşun günde yaklaşık 45 dakika uyumasını sağlar. Sağangil gibi diğer kuş türleri de hafif bir şekilde uyumalarını sağlayan bu sistemi kullanabilirler. Böylece rüzgar kalıbında bir değişiklik olduğunda uyanırlar.
Pek çok insan da sağangillerin yırtıcı hayvanlardan kaçınabilmek ve uyuyabilmek için bulutların üzerinde uçuyor olabileceklerini düşünüyor. Bu sayede kanat çırpmalarını çok etkili bir şekilde azaltıyor olabilirler.
Gerçek şu ki, her ne yapıyorlarsa, hiç durmadan yaklaşık bir yıl uçabildikleri gösterildi. Bu da bu kuşların uçarken uyumanın bir yolunu buldukları anlamına geliyor.
Hatırlanmaya değer bir kuş
Uçarken uyuyan sağangiller, bu belirgin uyuma şekillerinin yanında daha pek çok davranışa sahipler. Onlar kış mevsimini Sahra Çölü’nün aşağısında geçiren, Avrupa’da ilkbahar süresince üreyen göçmen kuşlar.
Diğer kuşlar gibi hayvanlar aleminde monogaminin örnekleri. Hayatlarının tamamını aynı partnerle geçiriyorlar.
Ayrıca harika bir yön duyguları var. Bir deneyde İsviçreli sağangiller Lizbon’a taşındılar ve bu kuşların en az yarısı doğdukları yerlere geri dönmeyi başardılar. Ayrıca 100 km’yi aşan hızla, sağangiller dünyadaki en hızlı kuş türlerinden biri.
Yalnızca uyumakla da kalmıyor
Gerçek şu ki sağangil yalnızca uçarken uyumayı başaran bir kuş olmakla da kalmıyor. Tam uçuş esnasında diğer davranışları da gerçekleştiriyor. Bu kuş uçarken besleniyor, yuvasını sürdürüyor, göllerden su içiyor ve hatta yere ayak basmadan ürüyor.
Olur da yerde gezinen bir sağana rastlarsanız ona yardımcı olmalısınız. Büyük kanatları yerden havalanması için uygun değildir. Yere çarpabilirler ve kuşun tekrar havalanması imkansız bir hale gelebilir.
Kafası karışık bir sağangile yardımcı olmak için onu çıkıntılı bir taşın üzerine koymalı veya bulunduğu yer düştüğünde onu koruyacak kadar konforluysa onu dikkatlice havaya doğru fırlatmalısınız. Kuş uçamıyorsa onu bir kurtarma merkezine götürmelisiniz.
Sağangil uçarken ağzını açıp böcekleri yakalayarak beslenir. Bu sayede, özellikle de beslemesi gereken bir yavrusu varsa, her gün onlarca omurgasız hayvanı avlama becerisine sahiptir.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.