Köpekler ve Kediler İçin Doğum Kontrolü Yöntemleri

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Köpekler ve kediler için doğum kontrolü modern hayvan sağlığı alanında ana konulardan biridir. Şu an, hayvanlarda gebeliği önlemek için bazı haplar ya da enjeksiyonlar mevcuttur; ancak bunların etkinliği veteriner hekimler ve hayvan sahipleri arasında tartışmalara neden olmaktadır.

Aşağıda, köpekler ve kediler için doğum kontrolü yöntemleri ile ilgili her şeyi ve bunları bilinçli bir şekilde uygulamak için bazı önerileri nasıl kullanabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Köpekler ve Kediler İçin Doğum Kontrolü Nasıl Uygulanır?

Dişi köpekler ve kediler için doğum kontrolü yöntemlerinin etkileri kadınlar tarafından kullanılan doğum kontrolü yöntemleri ile oldukça benzerdir. Bu yöntemler tıpkı insanlarda olduğu gibi yüzde yüz etkili değildir ve bu nedenle de gebelik için geçici ya da önleyici tedbirler olarak göz önünde bulundurulurlar.

Formülü, dişi köpeklerdeki östrojen salgısını baskılamak için yüksek derecede yoğunlaştırılmış progesteron içerir.Bu şekilde çiftleşme sırasında yumurtlama ve döllenmenin gerçekleşmesini önleme imkanı oluşur.

Benzer şekilde, köpekler ve kediler için doğum kontrolü sağlamak adına halihazırda üretimde olan haplar ya da enjeksiyonlar mevcuttur. Ancak yukardaki örnekte enjeksiyon değil, formülün içeriğinin hayvana damar içi yoluyla uygulanması şeklinde yapılır.

Aslında doğum kontrolü yöntemlerinden enjeksiyon, genellikle daha fazla tavsiye edilir; çünkü dişi köpeğin doğru miktarda ilaç almasını garanti atına alır. Bunun yanı sıra ilaçlar çok güvenilir değildir; çünkü hayvan, ilacı tükürebilir ya da kusarak çıkarabilir.

Köpekler ve Kediler İçin Doğum Kontrolü Kullanırken Göz Önünde Bulundurmanız Gereken Şeyler

Köpeğinize ya da kedinize hap vereceğiniz ya da enjeksiyon yapacağınız zaman doğum kontrolünün artılarını ve eksilerini bilmeniz şarttır. Aşağıda bunların kullanımının en temel pozitif ve negatif yönlerini bulabilirsiniz.

Köpeklerde ve kediler için doğum kontrol yöntemlerini kullanmanın en temel faydası sokak hayvanlarının nüfusunun fazla artmasını kontrol altına almaya yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda, bu yöntemler istenmeyen yavrulama ya da bilinçsiz üreme sebebiyle hayvanların sokaklara terk edilmesi durmunu da azaltmaya yardımcı olur.

Bu avantajlara ek olarak, doğum kontrolü yöntemleri genellikle cerrahi prosedür uygulanamayan dişiler için tavsiye edilen, derinin altına girilmesi gerekmeyen ve kolayca uygulanabilen yöntemlerdir.

Dezavantajlarına gelirsek, doğum kontrol yöntemlerini çok uzun bir süre kullanmanın köpeğiniz ya da kedinizin sağlığı için tehlikeli olacağının bilincinde olmalısınız. Eğer bu yöntemleri hayvan üzerinde çok uzun bir süre kullanırsanız, hayvan aşağıdaki yan etkilerden bazılarını yaşayabilir:

Bazı Yan Etkiler

Çeşitli çalışmalar göstermiştir ki, doğum kontrol yöntemlerini iki yıldan daha uzun bir süre kullanmış olan dişi hayvanların aşağıdaki sağlık problemlerine maruz kalma ihtimalleri çok daha fazladır:

• Meme kanseri.
• Rahim kanseri.
• Rahim hastalıkları (özellikle de endometris – iç rahim tabakasının iltihabı – ve Pyometra – rahim içi ve rahim ağzı enfeksiyonu)
• İdrar yolu enfeksiyonu.
• Vajinal atrofi
• Kemik iliği hücrelerinin düşük miktarda üretimi
• Tüm bunların yanı sıra, pek çok dişi hayvan doğum kontrol yöntemlerinin aşırı kullanımının bir sonucu olarak sürekli ya da çok ciddi kanama süreçleri yaşamıştır.
• Bir diğer dezavantaj ise, doğum kontrol yöntemleri yüzde yüz etkili değildir. Bu nedenle, gebeliği önleme garantisi olmaksızın evcil hayvanınızın hayatını riske atmış olursunuz.

Bilinçli Üreme ve Kısırlaştırmanın Diğer Faydaları

Dişi ya da erkek hayvanı kısırlaştırma, genel anestezi kullanarak hayvanların cinsel organlarının cerrahi bir operasyon ile alınması işlemidir. Erkek hayvanlarda testisler alınırken, dişi hayvanlarda da yumurtalıklar ve rahim alınır. Kısırlaştırma, gebeliği tamamen önleyen tek yöntemdir. Ancak kısırlaştırma bir doğum kontrol yöntemi değildir.

Bir dişi hayvanı kısırlaştırmanın sağlık açısından hayvan için pek çok faydası vardır. Bunlardan bazıları ise şunlardır:

• Pek çok hastalığı önler ve tümör, displazi, epilepsi, hemofili, zührevi (cinsel ilişki yolu ile bulaşan) hastalıklar, vb.
• Davranışsal bozuklukları iyileştirir ya da önler. Özellikle de eğer hayvan sürekli savunmacı davranışlar sergiliyorsa ya da kızgınlık dönemindeyken evden kaçmak istiyorsa, kısırlaştırma bu tür davranışları engellemede yardımcı olabilir.
• Sokak hayvanlarının nüfusunun fazla artması ve hayvanları terk etmek gibi zararlı davranışları önler.
• Dişi hayvanlar kızgınlık dönemlerinde çok büyük hormonal değişiklikler yaşamazlar.
• Kısırlaştırılmış dişi ve erkek hayvanlar daha sevgi dolu ve sosyal hayvanlar haline gelme eğilimi gösterirler. Bu nedenle insanlarla ve diğer hayvanlarla daha mutlu bir şekilde yaşamaya başlarlar.
• Kısırlaştırılmış hayvanlar eğitim ve sosyalleşme süreçlerini daha kolay bir şekilde atlatırlar. Çünkü daha itaatkar ve daha az huzursuz hale gelmeleri çok olasıdır.

Hamileliği Önleyici Tedbirler

Pek çok ev sahibi dişi evcil hayvanlarının hamile kalmasını önlemek isterler; fakat hemen o an hayvanlarını kısırlaştıramazlar ve doğum kontrol yöntemlerini de kullanmamayı tercih edebilirler. Peki o zaman hayvanlarının hamile kalmasını önlemek için başka ne yapabilirler?

Bu gibi durumlarda dişi hayvanın, üreyebilen bir erkek hayvanla yaşamasına ya da temasa geçmesine izin vermemeniz gerekir. Dişi hayvanınızı daha fazla evde tutabilir ve tasmasız yürüyüşe çıkarmamaya özen gösterebilir ya da kızgınlık dönemlerinde yürüyüş sürelerinizi azaltabilirsiniz.

Dişi hayvanın evden kaçmasını önlemek ya da yakınlarında erkek bir hayvan varken tasmalarını çıkarmamak da çok önemlidir. Eğer aynı evde hem dişi hem de erkek hayvanınız varsa, dişi hayvanın kızgınlık döneminde onları birbirinden ayrı tutmanız gerekir.

Tüm bu yöntemler önleyici tedbirlerdir ve yüzde yüz etkili olmayabilir. Bu tedbirler sadece dişinin üreyebilen bir erkek hayvanla temasa geçmesini engelleyerek herhangi bir ilişkiye girmesini önlemeye çalışmak için alınan tedbirlerdir.

Ayrıca, ilk önce eğitimli bir profesyonele danışmadan hayvanınız üzerinde herhangi bir ilaç kullanımında bulunmamanız gerektiğini aklınızdan çıkarmayın. Bu nedenle, köpekler ve kediler için doğum kontrolü yöntemlerini kullanmadan önce, ilk olarak güvendiğiniz bir veterinerle konuşmanız gerekir.