Papağanların Muhteşem Bilişsel Yetileri

Kuşların zekası kargagillerde kolayca görülebilir ama papağanlar grubunda da muhteşem bilişsel yetileri ile öne çıkan birçok tür var.

Papağanların zeka seviyesi birçok durumda şempanzelerle karşılaştırılabilir. Bu, bilişsel kabiliyetleri iki yaşındaki bir bebekten daha düşük olsa bile böyle. Bununla birlikte, papağanlara, primatlara, maymunlara ve küçük çocuklara aynı testler uygulandığında, bu kanatlı hayvanlar maymunlardan daha başarılı ve şempanzelerle aşağı yukarı aynı performans göstermekte.

Papağanların muhteşem bilişsel kabiliyetleri var ve problem çözebilirler

Problemleri çözerken ve sonuç elde eder mantıksal ve nedensel akıl yürütme kullanıyorlar. Aynı zamanda gerçek bilgilerden öğreniyorlar ve bunlar arasında bir sebep sonuç ilişkisi kuruyorlar. Hayvanlarda bu tarz bir akıl yürütmeyi ölçmenin birden fazla yolu mevcut. Örneğin papağanlar, maymunlar ve primatlar arasında yapılan karşılaştırıcı çalışmalar birçok test gerektirir.

Papağanların öne çıktığı çeşitli testlerden bazıları şu şekildedir:

• Birden fazla iplik arasından ucunda ödül olan ipi seçip çekmek
• Aletler kullanmak ya da bir kabuk oyununda doğru kabuğu seçmek

Yani bir ödüle ulaşmak için sebep sonuç ilişkisi kurulması gereken testler.

Papağanların beyni bilişsel yetilerini açıklıyor

Primatlar gibi papağanların da küçük beyin ve beyin zarını birleştiren oldukça gelişmiş bir bölgeleri vardır. Kuşlarda bu bölgeye medyal spiriform çekirdeği denir. Papağanlarda bu bölge diğer her kuştan iki ile beş kat arası daha büyüktür. Hem de beyinleri çok da büyük olmamasına rağmen.

İnsanlarda pirmatlardan ya da memelilerden daha büyük olan ve memelilerde bu bölgeye karşılık gelen bölgenin adı pontin çekirdektir. 

Küçük beyin ve beyin zarını birbirine bağlayan nötr yolların karmaşık davranışlar konusunda büyük bir rol oynadığı düşünülüyor. Bu papağanların şaşırtıcı bilişsel yetilerinin arkasındaki cevap olabilir.

Papağanlar söyledikleri şeyleri anlıyorlar mı?

Göğüs gırtlakları sayesinde bu kuşlar sesleri taklit edebilir. Peki gerçekte ne dediklerini anlıyorlar mı?. Zekaları ile alakalı yeni keşifler sayesinde araştırmacılar bu kuşların bir şeyler öğrenmeden bir sesi çoğaltamadıklarını düşünüyor. Peki o zaman papağanlar sesleri öğrenebilir ve onları belirli bir kriterlere bölebilir mi?

Papağanlar doğal yaşam alanlarında gruplar halinde yaşar ve farklı seslerle iletişim kurarlar. Her grubun (ve hatta üreyen her çiftin) kendi belirli lehçesi ve her durum için hafif farklılıkları olan bir çağrı kayıtları vardır. 

Şaşırtıcı olan şey ise bu çağrıları öğreniyor olmaları. Yani yavrulara doğuştan olarak gelen bir özellik değil. Hatta, bu yavrular “konuşmayı” eğer bir yuvadan bir diğerine göç ederlerse onları evlat edinen ebeveynlerden öğrenirler. Papağanlar genelde birbirlerini belirli sesleri ilişkilendirerek tanırlar. Sanki her birinin bir ismi ve soy ismi varmış gibi.

Zeki bir şekilde sesleri beraber kullanma yetileri papağanların muhteşem bilişsel yetilerini gösteriyor.

Gri papağan Alex

Bu durum papağanların bilişsel yetilerini takdir etmek için harika bir örnek. Alex’in bakıcısı psikolog Irene Pepperberg 30 yıldır bu hayvanı eğitiyor. Gri papağan bu yıllarda 100 farklı kelimeyi, renkleri, şekilleri, materyalleri ve birden altıya kadar miktarları ayırt etmeyi öğrendi.

Bu papağanın zeka seviyesi beş yaşındaki bir çocuğunki ile karşılaştırıldı. Alex’in sayesinde ona gösterilen şeklin şekil materyal ve rengini anlayabildiği eğitimi sayısız tekrar ve ilişkilendirmeye dayanıyordu.

Bununla birlikte, Alex’in insanlarla iletişim kurmak için kullandığı kelimeleri anlayıp anlamadığını hala merak ediyoruz.

Hayvanların zekaları ve barındırdıkları sırlar hakkında daha öğreneceğimiz birçok şey var. Açık olan bir şey var ki o da birçok türün muhteşem bilişsel yetileri olduğu. Yani biz de yaşayan her şeye saygı duymalı ve onlara bize davranılmasını isteyeceğimiz şekilde davranmalıyız.