Beyaz Başlı Yunus: Yeni Zelanda'nın Yerlisi

Beyaz başlı yunus, Yeni Zelanda’ya özgü bir yunus türüdür. Bilimsel adı Cephalorhynchus hectori‘dir, bu nedenle “Hector yunusu” adıyla da anılır.

Beyaz başlı yunus özellikleri

Bu tür, Delphinidae ailesinin dirençli özelliklerine sahiptir. Fakat aynı zamanda bu ailede bilinen en küçük türdür. Erkeklerin dişilerden biraz daha büyük olduğu, hafif bir cinsel dimorfizm söz konusudur. Yetişkinler yaklaşık 120-150 cm uzunluğa erişebilir ve yaklaşık 40-60 kg ağırlığında olabilir.

Beyaz başlı yunusun bazı siyah alanları olan açık gri bir kafası vardır. Gözlerinin etrafında siyah bir maske vardır, vücudunun arkasına doğru da bir şerit halinde devam eden bir siyahlık bulunur.
Alt çenesindeki siyah noktanın hemen arkasında başlayan kısım, yüzgeçlerinin hemen arkasında ve genital bölgelerinde olduğu gibi beyazdır.

Yüzgeçleri, kenarları yuvarlak olan dorsal yüzgeçleri, hava deliklerinin etrafındaki alan ve etrafındaki lekelerin çoğu koyu griden siyaha doğru gider. Burunları çok uzun değildir ve siyah bir bölgesi vardır. Çenelerinin içinde her sırada yaklaşık 24-31 diş vardır.

Çoğunlukla gri gibi görünseler de, gün ışığında bu yunuslardan birine yaklaşırsanız, vücutlarında çok sayıda farklı ton olduğunu görürsünüz.

Nüfus ve dağılım

Beyaz başlı yunus, Yeni Zelanda’ya özgü bir yunus türüdür. Bu tür diğer yunus türlerine göre coğrafi olarak son derece sınırlı bir bölgededir. İki adet alt türü de bulunmaktadır.

Beyaz bazlı yunusları genellikle yaz aylarında sığ suların yakınında ve adaların güney ve batı sularında görebilirsiniz. Kışın biraz daha fazla geniş bir alana yayılırlar.

Alt türler

Cephalorhynchus hectori türü iki farklı alt gruba sahiptir:

• Cephalorhynchus hectori hectori. Bu ana türdür ve güney bölgelerinde yaşar.
• Cephalorhynchus hectori maui. Bunlar kuzeydoğu civarında yaşar ve aynı zamanda “Maui yunusu” olarak da adlandırılır.

İki alt tür, Cook Boğazı’nın derin suları ve Güney adasının güneydoğu noktaları tarafından ayrılırlar. Çoğunlukla bu iki alt türü yaz aylarında kıyıdan 10 km uzakta görebilirsiniz. Onları kış aylarında pek göremezsiniz.

Avustralya ve Malezya’da da görüldüklerine dair kayıtlar bulunmaktadır. Ancak, şu an için bunlar tanımlama hatalarından kaynaklanan yanlış görülmeler gibi görünmektedir.

İki alt tür arasında da bazı küçük farklılıklar vardır. En belirgin olanı, Maui yunusunun sadece penisi etrafında olabilecek küçük bir bölgedeki siyahlıktır. Maui yunusu ayrıca beyaz başlı yunustan biraz daha büyüktür.

Beyaz başlı yunusun korunması

2008 yılında, IUCN (Uluslararası Doğa Koruma Birliği), son 40 yılda nüfusun şiddetli şekilde azalması nedeniyle bu yunusları kırmızı listeye eklemiştir. Kırmızı listede olmak, türlerin tehlikede olduğu anlamına gelir.

Beyaz başlı yunusun iki alt türü arasında Maui yunusu, gerçek anlamda kritik bir tükenme riski altındadır.

Onlara yönelik asıl tehdit, balıkçılar tarafından kazara yakalanmadır (ağ veya tarak ağı ile). Bazı tahminler, son yıllarda nüfuslarındaki azalmayı %50 olarak tahmin etmektedir. Bunu göz önünde bulundurarak çevreciler, 1988’de ağ balıkçılığını yasakladıkları Banks Yarımadası’nda bir rezerv oluşturdular. Bu, kazayla yakalananların sayısını azaltmaya yardımcı oldu.

Diğer tehlikeler şunlardır:

• Gemi pervanelerinin neden olduğu yaralanmalar.
• Balık tutma ve yüzebilecekleri alanda bir kısıtlama.
• Suların çiftlikler ve orman akarsularından ötürü kirlenmesi.
• Yaşam alanlarındaki değişiklikler.
• Hastalık. Bruselloz, beyaz başlı yunusların üreme oranlarını azaltabilen bakteriyel bir hastalıktır.

Beyaz başlı yunus ile ilgili eğlenceli bilgiler

Onları sıradan yunus, şişe burunlu yunus, hatta güney sağ balina gibi bazı balina türleri gibi diğer yunuslarla karıştırmak kolaydır. Ancak, renklerinin ne kadar karmaşık olduğunu fark ettiğinizde bunları ayırt edebilirsiniz.

Serbest dalıcı William Trubridge, Maui yunuslarının elçisi olarak seçildi. Amacı, biyosferin sağlıklı tutulması için her türün korunmasının önemine dair farkındalık yaratmaktı.

Bu tür dalgalar gibi çok aktif ve oyunbazdır. Kabukluları ve küçük balıkları yerler. Avlarını yakalamak için, 90 saniyeden uzun olmayan hızlı dalışlar yaparlar. Öyleyse neden gelecek Aralık ayında Yeni Zelanda’ya (yaz aylarında) gidip bu muhteşem yunusları görmeye çalışmıyorsunuz?