Hayvan Sağlığı 101: Köpeklerde Akral Yalama Dermatitisi

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García

Son Güncelleme: 15 Aralık, 2022

Bazı hayvanlar vücutlarının bazı bölgelerini takıntılı olarak yalarlar. Bu durum akral yalama dermatitisi (yalama granülomu) hastalığının bir belirtisidir. Bu hastalık kendini genellikle bacaklarda gösterir ve hayvanlar hastalıklı bölgeyi yara olana kadar yalarlar.

Akral yalama dermatitisi sonucu, sürekli yaladığı için hayvanın cildinde kabarmalar görülür. Hastalıklı bölgedeki deri zamanla kalınlaşabilir. Deri folikülleri ve terlemeden sorumlu apokrin bezleri zarar görebilir. Ayrıca bakteriyel enfeksiyonlar oluşabilir.

Bu hastalığı tedavi etmek genellikle oldukça uzun bir zaman alır. Bu uzun tedavi süreci hem hayvan hem de sahibi için bir dönem olabilir. Bu hastalık teşhis edildikten sonra, köpek tamamen iyileşene kadar tedaviye devam etmelidir.

Hastalığın Belirtileri ve Sebepleri

Köpeklerde akral yalama dermatitisinin en temel belirtisi hayvanın takıntılı olarak hiç usanmadan kendini yalamasıdır. Bazı durumlarda, hayvan bu yalamalara ek olarak kendini ısırabilir. (Bu ısırmalar orta veya yüksek şiddette olabilir.)

Kısa bir süre içinde yaralar ortaya çıkabilir (sadece birkaç saat içinde).  Bazı durumlarda, ilk yaralar hayvan bu alışkanlığa başladıktan birkaç hafta sonra da oluşabilir.

Bu hastalığın çeşitli sebepleri vardır:

• Çevresel faktörlere ya da belirli yiyeceklere karşı alerji olması sonucu oluşan kaşıntılar.
• Cildin katmanlarına etki eden bakteriler, mantarlar, parazitler veya ev tozu akarları.
• Böcek sokmaları.
• Genellikle büyük ağrılara sebep olan, eklemlerde oluşan problemler (kırık, çıkık gibi).
• Eklem iltihabı.
• Bazı durumlarda, kanser.
• Hormonsal bozukluklar.
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) gibi psikolojik faktörler.
• Stres, sıkıntı veya endişe.
• Stereotipi (Bir hayvanın gereksiz bir eylemi sürekli tekrarlaması durumudur. Küçük alanlarda ya da barınaklarda yaşayan köpeklerin bu rahatsızlıktan muzdarip olma ihtimali daha yüksektir).

Irk ve genetik faktörler

Şimdiye kadar, köpeklerde akral yalama dermatitisi ve genetik faktörler arasında bir ilişki olduğuna dair bir kanıt bulunamamıştır . Fakat istatistiksel bilgilere göre, bazı köpek türlerinde bu hastalık daha sık görülmüştür.

Bu hastalıktan etkilenen köpeklerin çoğu büyük ırklardır:

• Alman Çoban Köpeği
• Golden Retriever
• İspanyol Tazısı
• Danua
• Labrador Retriever
• Doberman

Teşhis ve tedavi

Bu hastalıktan etkilenen evcil hayvanların sahiplerinin büyük bir çoğunluğu, köpeğini yalnızca hastalığın çok ileri olduğu safhalarda veterinere götürüyor. Bu da veterinerin işini zorlaştırıyor. Çünkü bu durum teşhisin konulma süresini uzattığı gibi tedavi süresinin de uzamasına sebep oluyor.

Veteriner ilk olarak belirgin yaraları olan bir köpeği değerlendirdiğinde, daha önce hangi belirtilerin ortaya çıktığını belirleyemez. Tedaviye başlayabilmesi için köpeğin kendisini yalama sebebinin yaraları sonucu olup olmadığını bilmesi gerekir (ya da tam tersi ).

Bu tür gereksiz komplikasyonlardan kaçınmak için, köpeğinin takıntılı bir şekilde kendini yaladığını gören bir sahibin köpeğini hemen bir veterinere götürmesi gerekir. Aynı şey, köpeğinin patilerinin her zaman nemli olduğunu fark eden bir evcil hayvan sahibi için de geçerlidir.

Akral yalama dermatitisinin birçok sebebinin bulunmasından dolayı, tedavi yöntemleri de çeşitlidir. Tedaviye başlamadan önce, uzmanın, hastalığın sebebini tam olarak bilmesi gerekir.

Yapacağınız ilk şey hastalığın belirtilerini kontrol altına almak olmalıdır, yani köpeğin kendini yalamasını engellemelisiniz. Bu şekilde, köpeğin yaraları iyileşebilir. Köpeğinizin hastalıktan etkilenen bölgelerine ulaşmasını engellemek için Elizabeth yakası kullanabilirsiniz. Ya da yaraları koruyabilmek için sargı bezi kullanabilirsiniz.

Ancak, bu davranışı düzeltmenin tek yolu, fiziksel, çevresel ya da psikolojik olması fark etmez, sorunun kaynağını tamamen ortadan kaldırmaktır.
Akral yalama dermatitisi teşhisi doğrulandıktan sonra, diğer uzmanların kontrolüne de ihtiyaç vardır. İdeal olarak, en az bir veteriner dermatoloğu ve bir köpek etoloğu hasta köpeğin ilerlemesini izlemelidir. 

Akral yalama dermatitisi nasıl önlenir?

Bu hastalığı en başından önlemek için tüm köpekler ve sahipleri, en katı hijyen ve temizlik kurallarına uymalıdır.  Bakteri, mantar, ev tozu akarı ve parazitlerin oluşumu engellenmelidir. Ayrıca evcil hayvanınızın günlük rutininde stres ve ani değişiklikler yaşamaması da önemlidir.

Golden Retriever ya da Boksör gibi köpek ırkları içlerindeki tüm enerjiyi harcamak için günlük egzersizlere ihtiyaç duyar. Yeterince hareket edemezlerse, canları çok sıkılır ve son derece huzursuz olurlar.

Alman Çoban Köpeği gibi diğer ırklar, yalnızca yürümeye, koşmaya ve atlamaya ihtiyaç duymazlar. Aynı zamanda, monotonluktan uzaklaşmak ve biraz rahatlamak için zihinsel oyunlara da ihtiyaç duyarlar.