Evcil Hayvanlarda Parazit: Neden Önlem Almalısınız?

Yazan ve doğrulayan biyolog Samuel Sanchez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Çoğu evcil hayvan sahibi bir noktada köpeklerinin veya kedilerinin tüylerinde bir pireye veya keneye denk gelmiştir. İnsanlar ve hayvanlar doğal olarak parazitlerle birlikte yaşarlar. Bu yaratıklar, bedenlerimizi mümkün olduğunca etkili bir şekilde istila etmelerine izin veren farklı şekil ve boyutlara sahiptir. Aynı şekilde, bu canlıların neden olabileceği tehlikeler, sadece bir ısırık ya da küçük bir yaralanmanın çok daha ötesindedir. Bugün size bu yazıda evcil hayvanlarda parazit konusunun ve bu durumu önlemenin neden bu kadar önemli olduğunu anlatmak istiyoruz.

Parazitlerin dünyası

İronik olarak, parazit yaşamı bir tür simbiyozdur. Bunun nedeni, iki canlıdan birinin (yani parazitin) bir tür fayda sağladığı bir etkileşimin var olmasıdır. Ancak konak durumundaki canlı hemen hemen her durumda mutlaka bir bedel öder.

Hayvanın vücudundaki konumlarına göre parazitleri farklı gruplara ayırabiliriz:

• Ektoparazitler: Bu canlılar, konağın dış yüzeyi ile temas halinde yaşarlar. Örneğin pireler, keneler ve sivrisinekler gibi. Çıplak gözlerimizle kolayca gözlemleyebildiğimiz ve etkileşim kurabildiğimiz için bunlar en bilinen parazitlerdir.
• Endoparazitler: Bunlar konakçının vücudunun içinde yaşar ve iki farklı türden oluşur. Aslında belirli doku hücrelerinin dışında yaşayan hücre dışı endoparazitlere de sahibiz. Örneğin tenya, bağırsakta bulunan mukoza zarının yüzeylerine yapışır ve kendini bu şekilde besler. Buna ek olarak, doku hücrelerinin içinde yaşayan hücre içi endoparazitlere de sahibiz. Garip görünse de, virüsler bazen hücre içi parazit olarak kabul edilir; çünkü basit bir şekilde hücreleri istila eder ve içlerinde çoğalır.
• Mezoparazitler: Parazitin bir kısmı hayvanın vücudunun dışında, diğer kısmı ise hayvanın dokusunun içine sabitlenmiştir. Bunlar en az görülen parazit türüdür.

Parazitin yaşam döngüsüne göre farklı bir ayrımdan da söz edebiliriz:

• Zorunlu parazitler: Yaşam döngüsünü tamamlamak için bir konakçıya ihtiyaç duyarlar. Örneğin bir omurgalının kanı olmadan keneler hayatta kalamaz. Bu nedenle üremek ve yavrulamak için bir hayvana bağlanmaları gerekir.
• İstemci (isteğe bağlı) parazitler: Bu parazitler hayvanı enfekte edebilir veya hayvan olmadan da özgürce gelişebilir. Çeşitli sinek türleri, duruma göre kadavra veya canlı hayvan dokusu üzerine yumurtalarını bırakabilir. Bu nedenle yaşam döngülerini tamamlamak için canlı bir ana konağa ihtiyaç duymazlar.

Evcil hayvanlarda ortaya çıkan parazitleri önlemek neden bu kadar önemlidir?

Evcil hayvanları etkileyen parazitlerin çoğu küçük omurgasızlardır. Bu parazitlerin çoğu, büyük veya belirli zamanlarda yalnızca küçük ve geçici rahatsızlıklar yaratırken, bazıları ciddi hastalıklara da neden olabilir. Aşağıda, evcil hayvanlarda beliren parazitleri önlemenin neden bu kadar önemli olduğunun iki ana nedenine odaklanacağız.

Parazitler konak olan hayvanın vücudundaki besinlerden yararlanır

Çoğu parazit, omurgalıların kanıyla beslenir. Bu yaşam sıvısı, içerdiği proteinler, mineraller, tuzlar ve sulu yapısı nedeniyle çok değerlidir. Vücudun hayati fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için bu elementlerin doğru bir şekilde konsantrasyonu gerekir. Kanı meydana getiren, bu doğru konsantrasyondur. Parazitlerin varlığı, aşağıda sıraladıklarımız dahil çeşitli semptomlara neden olabilir:

• Öksürük
• Eğer parazitler bağırsak yolunda bulunuyorsa kusma ve ishal
• Genel olarak kürk veya tüylerde parlaklık kaybı; çünkü parazitler, hayvanın genel sağlığı için gerekli olan protein bileşenlerini kendileri için adeta çalar.
• Solunum sorunları ve yorgunluk

Tüm bu nedenler, evcil hayvanlarda görülen parazitleri önlemek için yeterince önemlidir. Ancak bundan daha fazlası da var.

Parazitler hastalık taşıyan canlılardır veya daha da kötüsü aslında kendileri birer hastalıktır

Omurgalıların kan dolaşımıyla yakın ilişkileri göz önüne alındığında, bakteriler ve tek hücreliler gibi birçok mikroorganizma, enfeksiyon araçları olarak parazitleri kullanır. Bu yüzden dünya üzerinde sivrisinek ısırıklarından kaynaklanan bu kadar çok hastalık var.

Bu bağlamda mükemmel bir örnek ise yassı kurt Dipylidium caninum‘dur. Larva halindeki bu solucan, hayvan kendini yalarken yanlışlıkla yenmeyi veya yutulmayı bekler. Memelinin vücuduna girdikten sonra bu larva, 70 cm uzunluğa kadar ulaşabilen bir yetişkine dönüşür.

Evcil hayvanlarda parazit: Önüne geçilmesi bir zorunluluktur

Köpekler, kediler ve kuşlar dahil diğer tüm hayvanlar onları neyin rahatsız ettiğini bize söyleyemez. Yaşadıkları sıkıntılı durumları bize aktaramazlar. Sırtınızda, ulaşamayacağınız bir yerde sizi sürekli ısıran bir kene olduğunu hayal edin. Kulağa rahatsız edici geliyor, değil mi?

Bu nedenle özellikle yaz ve bahar aylarında, evcil hayvanlarınızın tüylerini düzenli olarak incelemeniz çok önemlidir. Evcil hayvan sahipleri olarak, minik dostlarınızı sağlıklı ve parazitlerden uzak tutmak sizin yükümlülüğünüzdür.