Kalkık Burunlu Engerek Efsaneleri Aşar

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kalkık burunlu engerek (Vípera latastei) Akdeniz iklimine sahip olan bölgeler için tipik bir türdür. Bundan dolayı bu hayvan İber Yarımadası ve Kuzey Afrika’da bulunur. Bu yılan adını başındaki bir eke borçludur, bu ek ona tuhaf bir kalkık burunlu görünüm kazandırır.

Bu tür orta büyüklüktedir ve utangaç olsa da, tehdit edildiğinde daha büyük görünebilmek için boynunu genişletir. Tehlikenin devam etmesi durumunda ise hayvan saldırmaktan çekinmeyecektir. Eğer bu ölümcül ancak büyüleyici sürüngen hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız okumaya devam edin.

Kalkık Burunlu Engerek Nasıl Tanınır?

Bu hayvan hakkındaki ilk dikkate değer şey vücudundan çok iyi ayırt edilebilen üçgen şekilli kafasıdır. Tipik “kalkık burnuna” ek olarak, sarı ya da altın rengi irislere sahip olan delici gözleri de vardır. Engereklerin, yılanların aksine, dikey eliptik bir göz bebeği olduğunu hatırlayalım.

Vücudu söz konusu olduğunda ise, nispeten kalındır ve kuyruğu orantısal bakımdan kısadır. Kaydedilen en yüksek uzunluğu 73 cm’dir ancak çoğu 50 ila 60 cm arasındadır.

Pigmentasyonunun diğer Avrupa engereklerinin pek çoğundan daha az çeşitli olduğuna dikkat etmek de önemlidir. Bundan dolayı, bu sürüngenin arka plan rengi koyu kül grisinden kahverengiye kadar değişir. Başının arka tarafında genellikle ters bir V oluşturacak şekilde de birleşebilen iki eğik koyu şerit bulunur. Son olarak, sırtında tipik olan bir zikzak deseni bulunmaktadır.

Diğer yılan türlerinin aksine, kalkık burunlu engerek düşük düzeylerde eşey ayrılığı bulunan bir cinstir.

Kalkık Burunlu Engerek Isırığından Ne Beklemelisiniz?

Bu engereğin ısırığı nispeten ciddidir. Kalkık burunlu engerek zehrinin toksisitesi diğer Avrupa engereklerininkine kıyasla daha düşük olsa dahi, enjekte ettiği zehir miktarı önemli bir ölçüde daha yüksektir.

İspanya’da insanlar arasında engerek ısırıklarının sıklığı üzerine yapılan bir çalışmada 1965 ila 1980 yılları arasında toplamda 125 vaka bildirilmiştir. Bu sürüngenden kaynaklanan yıllık ölüm oranı yıl başına üç ila yedi kişi arasındadır, yani çok düşüktür ancak ihmal edilebilir olmaktan da uzaktır.

Kalkık Burunlu Engerek Nerelerde Yaşamayı Tercih Eder?

Bu nemli, yarı nemli ve yarı kurak Akdeniz iklim bölgelerine özgü olan bir türdür. Çalılıklar ile kaplı olan kuru kayalık alanları tercih eder ancak aynı zamanda ormanları, dik yamaçları ve ekin tarlalarından ve çayırlardan ayrılmalarını sağlayan biraz bitki örtüsü olan taş duvarları da tercih eder.

Yıl boyunca, engerekler en çok açık ormanlarda ve çalılıklarda yaşarlar. Ancak yazın nehir kenarlarına daha yakınlara seyahat ederler ve kışı daha az açık ormanlar içeren bölgelerde geçirirler.

Engerek Nüfusu

Genel olarak, hem İber Yarımadasında hem de Kuzey Afrika’da kalkık burunlu engereğin kesintili bir dağılımı vardır, bu orta ve düşük yoğunluklarda dağınık ve izole çekirdekler ile birlikte görülür.

Kalkık burunlu engerek popülasyonunu tehdit eden ana faktörler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Habitat değişikliği; orman yangınları, ya da arazinin tarım, kentsel gelişim ve yol yapılması için kullanımı dolayısıyla.
• Yolda olan trafik kazaları.
• Eziyet edilmeleri; tiksinti ya da zararlı bir tür olarak görülmesi nedeni ile olabilir.

Kalkık Burunlu Engerekler Zulüm ve Nefret Tehdidi Altında

İnsanlar tehlikeli ve iğrenç hayvanlar olarak var olan kötü şöhretleri dolayısıyla çok eski zamanlardan beri yılanlara zulmetmiştir. Dahası, her türlü sahte mit ve efsanenin teması da yılanlar olmuştur.

Diğer yandan ise, koleksiyoncular ve batıl inançlı kişiler tarafından teşvik edilen bir yasa dışı ticaret durumuna da tabidirler. Portekiz’de, kalkık burunlu engerekler yakalanır ve batıl inançlar nedeni ile pazarlanır. Bunun bir sonucu olarak ise kafaları muska olarak satılır. Dahası, bu pratiğin Orta Çağ’a kadar uzandığına dair de efsaneler bulunmaktadır.

Akıllıca Savunma Stratejileri

Kalkık burunlu engereğin yırtıcı hayvanlara karşı ana stratejisi taklittir. Bu amaç bakımından, dorsal zikzak şeritleri ile kül grisi pigmentasyonu ona mükemmel bir kamuflaj sağlar. Bu desen özellikle funda, karaçalı ve süpürgeçalısı çalılıklarında kullanışlıdır.

Diğer yandan, bu engereğin tipik olarak hareketsiz ve çok sakin olan davranışları da fark edilmemesine yardımcı olur. Fark edildiğinde kaçmayı tercih eder ancak bir kere yakalandığında ya da köşeye sıkıştırıldığında tehditkar bir tıslama sesi çıkarır ve şiddetli bir şekilde ısırabilir.

Gördüğümüz gibi, tüm önyargılar doğrulanmış değildir. Diğer tüm hayvanlar gibi engerekler de hayatta kalmaya çalışmaktadır ve yalnızca başka seçenekleri olmadığında saldırırlar. Bu sebepsiz korkuların üstesinden gelmeliyiz çünkü -bize ne kadar tehlikeli görünürlerse görünsünler- tüm canlı varlıklara saygı duymak gezegendeki biyolojik çeşitliliğin korunması için gereklidir.