Deniz Tavşanları: Denizin Cevheri Diyebileceğimiz Canlılar

Okyanus ekosistemindeki en muhteşem yaratıklardan biri de deniz tavşanlarıdır. Küçük boyutlarına rağmen bu deniz sümüklüböceklerinin etkileyici bir savunma sistemleri bulunmaktadır. Bugünkü yazımızda denizin bu cevherlerinden söz edeceğiz.

Yazan ve doğrulayan biyolog María Muñoz Navarro.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Dünya üzerindeki en çeşitli ekosistemlerden biri okyanuslardır. Okyanuslarda rengarenk, birçok farklı formda, farklı farklı şekillerden beslenen ve hayatta kalmaları için oldukça çeşitli savunma mekanizmalarına sahip canlılar yaşamaktadırlar. En çarpıcı ve ender rastlanan canlılara ev sahipliği yapan okyanuslar, saydam yaratıklardan ışık yayan iç organlara sahip abisal balıklara oldukça farklı türlere kucak açarlar. Fakat bugünkü yazımızda, denizin cevheri diyebileceğimiz deniz tavşanları hakkında konuşacağız.

Deniz Sümüklüböcekleri

Deniz tavşanları daha çok deniz sümüklüböcekleri olarak tanınırlar. Deniz tarağı, mürekkep balığı gibi yumuşakçalardan olan deniz tavşanları, karındanbacaklı ailesine mensuptur ve deniz tabanında hayatlarını sürdürürler. Solungaçları kanat gibi açık bir şekilde sırtlarında olduğu için İngilizce’de çıplak solungaç anlamına gelen nudibranch ismiyle anılırlar.

Deniz Tavşanları ve Genel Özellikleri

Bu türün en önemli özelliği pek çok farklı renk ve formda bulunabilmesidir. Larva döneminde sahip oldukları embriyonik kabukları yetişkin olduklarında yok olur.

Bundan ötürü, yetişkinlerin kabukları yoktur ve bu halleriyle karada gördüğümüz sümüklüböceklere benzerler. Kendilerini desteklemelerini ve kumlarda gezinmelerini sağlayan mukusumsu bir madde yayan kasıl ayakları sayesinde hareket ederler.

Bu canlılar kör olsalar da gözleri karanlık ve aydınlığı ayırt etmelerine yardımcı olur. Ayrıca rinofor denen bir antene sahiptirler. Bu “boynuzlar” duyu organı görevi görürler ve yalnızca yemek bulmalarına değil, diğer deniz tavşanları ile ilişki kurmalarına da yardımcı olur.

Diğer hayvanlar gibi koruyucu görev gören bir kabukları olmadığı için bu organizmalar yırtıcılara karşı kendilerini korumak için başka savunma yöntemleri geliştirmek zorunda kalmışlardır. Örneğin; oldukça zehirli salgı maddeleri salgılarlar. Bundan ötürü de bazı türleri epey zehirlidir.

Deniz Tavşanları: Boyutları ve Habitatları

Normalde bentik yani okyanus zemininde yaşayan canlılardır. Yine açıkta ama daha sığ tuzlu sularda yaşayanları da vardır. Boyutları da birkaç milimetreden kırk santimetreye kadar değişiklik gösterebilir.

Üreme ve Beslenme

Bu yumuşakçalar hermafrodit yani hem dişi hem erkek canlılardır. Üremek için başka bir canlıya ihtiyaç duyarlar ve bulduklarında birbirlerini döllerler.

Diğer omurgasız canlılarla beslendiklerinden ötürü etobur canlılardır. Bunun yanı sıra yapılan gözlemlerde algler ve mercanlarla da beslendikleri, hatta diğer deniz tavşanlarını ya da yumurtalarını da yedikleri görülmüştür. Bu sümüklüböcekler avlarını ağızlarındaki küçük dişlerden oluşan dişli dilleri sayesinde yakalarlar.

Bazı türleri polip ya da süngerlerden iğneler toplayarak ve bunları vücutlarına dahil ederek daha sonra savunma için kullanabilirler.

Renk Çeşitliliği ve Şekilleri

Soğuk ve sıcak sularda, farklı derinliklerde, okyanus diplerinde kolonileşmiş üç binden fazla deniz tavşanı türü bulunuyor. Fakat bilim insanları henüz keşfedilmemiş üç bin kadar türün daha olduğunu düşünüyorlar.

Bu türlerin en fazla öne çıkan özellikleri formları (pürüzsüz ya da pürüzlü, düz ya da etli, uzun ya da kısa) ve renkleridir. Tabii bu hayvanlara karşı dikkatli olmak gerekir. Çünkü renkleri zehirlilik seviyelerine dair bilgi vermektedir.

Bundan ötürü, parlak renklere sahip olmaları uyarı mahiyetinde bir caydırıcı özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna ek olarak, yırtıcılara fark ettirmeden hareket etmelerini sağlayacak farklı yapısal ve karakteristik özelliklere de sahiptirler:

• Tek renkli. Şekil ve renkleri sudaki bitkiler ve çevreyle kamufle olmalarını sağlar.
• Dikenler. İğneye benzer bu vücut çıkıntıları kendilerini savunmalarına yardımcı olur. Bunlardan bazılarını yedikleri süngerlerden edinirler.
• Salgıladıkları toksik biyolojik maddeler onların zehirli olmalarına neden olur.
• Kötü bir tatları vardır. Tatlarını aldıktan sonra yırtıcılar bu hayvanları yemek istemezler.

Deniz Tavşanları Hakkında Bazı Merak Edilenler

Deniz tavşanlarının pek çok farklı türü bulunmaktadır. Örneğin bazıları zararsız olmalarına rağmen zehirli olanları taklit eder ve tehlikeli görünmeye çalışırlar:

• Mavi deniz tavşanı: Mavi deniz tavşanı harika renklere ve ilginç bir dış görünüşe sahiptir. Bunun yanı sıra, en zehirli canlı türlerinden biridir.
• Chlorotic Elysia: Tükettiği alglerde bulunan kloroplastlar sayesinde fotosentez yapabilen bir türdür. Güneş enerjisiyle kloroplastlar fotosentez yapar ve deniz tavşanları da çıkan bu ürünlerden beslenirler.
• Ceratosoma gracillimum: Endonezya’ya özgü ceratosoma onları temiz tutan imparator karidesleriyle ortak bir yaşam sürmektedir. Karideslerin onları temiz tutmalarına karşılık bu deniz tavşanları da onları taşır ve daha kolay yemek bulmalarını sağlar.

Görsel Bir Şölen

Görebileceğiniz üzere, deniz ekosistemi en çeşitli canlılara rastladığımız ekosistem. Bu ekosistemde yaşayan tüm canlılar arasında, kamuflaj yöntemlerine rağmen, deniz tavşanlarının fark edilmemesi mümkün değil. Bu canlılar bizlere adeta görsel bir şölen sunuyorlar.

Görünüm, form ve renk açısından sundukları çeşitlilikle kesinlikle eşsiz canlılar. Özellikleri gösteriyor ki boyutları canlıların stratejilerini ya da güçlü savunma mekanizmalarını etkilemiyor.

Sonuç olarak, bu canlıların kamuflaj yöntemleri aynı zamanda onların bulunmalarını ve tespit edilmelerini de zorlaştırıyor.