Tibet Antilobu Hakkında Her Şey

Çiru olarak da bilinen ve Asya’da yaşayan Tibet antilobu, 2008 Pekin Olimpiyatları’nın maskotu olarak seçilmesiyle ünlü bir memelidir.

Tibet antilobu nasıl bir hayvandır ve nerelerde bulunur?

Bu antiloplara, deniz seviyesinden 3-5 km yükseklere yayılan Tibet bozkırlarındaki platolarda rastlanabilir. Pek fazla bitki örtüsü olmayan açık alanlarda yaşamayı severler ve Hindistan’ın kuzeyinde, Çin ve Nepal’in bazı bölgelerine yayılmışlardır.

Bilimsel adı Pantholops hodgsonii olan bu antilobun erkekleri 1 metre boya ve 40 kiloya ulaşırken, dişileri 10 cm daha kısa ve 15 kilo daha hafif olur.

Bu türde belirgin şekilde eşey ayrılığı vardır, yani dişiler ve erkekler birbirinden çok farklı görünür. Erkeklerin boynuzları siyahtır ve bacaklarında çizgiler vardır. Geriye doğru kıvrılan boynuzlarının uzunluğu 60 cm’ye kadar çıkabilir. Keçilerden farklı olarak boynuzları yaşamları boyunca uzamaz. Erkekler bu boynuzlarını çiftleşme sezonunda güç göstergesi olarak sergiler.

Hem erkeğinin hem de dişisinin kızıl kahverengi ile kalın ve yünlü beyaz karnı göze çarpar. Yüz kısmı neredeyse tamamen siyahtır ve erkeklerin kış aylarında rengi daha çok açıldığı için yüzlerinin siyahlığı daha belirgin görünür.

Davranış ve üreme

Tibet antilobu genellikle çim, ot ve kamış yer. Kışın ise yiyeceğini karı kazarak bulmak zorunda kalır.

Bu antiloplar sürü halinde yaşar, yani yüzlerce antilop beraber gezerek daha iyi otlak alanlar arar. Ancak genellikle 20 bireyden oluşan daha küçük gruplar halinde dolaşırlar.

Tibet antilobu çekingen bir hayvandır ve çok hızlı koşar. Vaşak, kar leoparı ya da kızıl tilki gibi bir avcı tarafından kovalandığı zaman saatte 70 km hıza ulaşabilir.

Dişiler doğum yapmak için gruptan ve erkeklerinden ayrılarak yılda 300 kilometreye kadar yürür. Sonbaharın bitimine doğru da sürüye tekrar katılırlar.

Çiftleşme sezonu Kasım ve Aralık ayları arasına denk gelir. Her erkek en fazla 12 dişiden oluşan bir grup kurar ama bu sayı genellikle dört dişi şeklindedir. Bu erkek, birtakım “güç gösterileri” ile diğer erkekleri uzaklaştırmakla yükümlüdür. Örneğin, bir erkek çok inatçı çıkar ve grubun etrafında dolaşmaya devam ederse, erkek son çare olarak gücünü göstermek için boynuzlarını kullanır.

Dişi antilop tek seferde sadece bir buzağı doğurabilir. Hamileliği 6 ay sürdüğü için doğumu Haziran ve Temmuz aylarına denk gelir. Yavru doğduktan 15 dakika sonra dört ayak üstünde yürümeye başlar ve annesinin yanında bir (erkekler) ya da bir buçuk (dişiler) sene kalır.

İki ila üç yaşına ulaştıklarında cinsel olgunluğa da erişmiş olurlar. Ömürlerinin ne kadar uzun olduğu bilinmese de, tahminler on yıl kadar yaşayabilecekleri yönünde.

Tibet antilobunun şu anki durumu

Yerlilerce ‘dağ elfleri’ olarak bilinen bu tür, Çin’de koruma altında tutulan türlerden biridir ve hatta bunun için ayrılmış üç tane doğal koruma alanı bulunmaktadır.

Yiyecek kıtlığı ve kaçak avcılık (antilop yünü kışın sert hava koşullarına karşı korunaklı yapısı sebebiyle çok değerlidir) yüzünden 90’lı yıllarda sayıları bir hayli azalmıştı. Antiloplar da bunun sonucunda insanlardan gittikçe daha çok saklanmaya başladı.

Bunun üzerine ayaklanan gönüllülerin çabası sayesinde Çin hükümeti bu konuyla ilgili harekete geçtiği için neyse ki Tibet antiloplarının sayısı gitgide artıyor. Bu türün nesli artık tükenme tehlikesi taşımıyor ve şu anda ‘Neredeyse Tehdit Altında‘ statüsüne sahip.