Balinalar Öldükten Sonra Neden Patlar?

Görünen o ki balinalar öldükten sonra sindirim sistemleri çalışmaya devam ettiği için patlıyor. Ancak bu garip olay burada bitmiyor.

Her balinada olmasa da, bazı kayıtlara göre balinalar öldükten sonra patlayabilir. Bu yazıda, hem araştırmacıların hem de tanık olanların dikkatini çeken bu tuhaf olayı anlatacağız.

Balinalar neden kıyıya vurur?

Kıyıya vurma, bu dev okyanus memelilerinin ölüm nedenlerinden biridir. Bu yeni öğrendiğimiz bir şey değil, balinaların kıyıya vurduğuna dair yüzyıllar öncesinden kalma kayıtlar var. Çoğu zaman balinalar hastalık ya da yaşlılık nedeniyle kendi istekleriyle kıyıya vurur.

Bu durum, bir nedenden ötürü kafaları karıştığında da ortaya çıkabilir. Örneğin kafalarını bir kaya parçasına çarptıklarında ya da açıktaki bir tehlikeden kaçmaya çalışırken. Genellikle kıyıya vurur, kurtulamadıkları için de bir süre sonra ölürler.

Balinaların kıyıya vurmasının başka nedenleri de vardır. Ne yazık ki bu nedenlerin bazılarından insanlar sorumludur. Örneğin okyanuslardaki kirlilik suyun rengini, ısısını ve görünümünü değiştirir.

Ek olarak, küresel ısınma nedeniyle, Kuzey ve Güney kutupları gibi, gezegenin en soğuk alanları hızla yok olmakta. Bu nedenle balinalar yılın belli dönemlerinde nereye gideceklerini bilemiyorlar.

Balinalar öldükten sonra niye patlar?

Uzmanlar bu olguyu dünyanın çeşitli yerlerinde belgelemeyi başardı. Bu ne izole bir durumdur, ne de tamamen rastlantısaldır. Bu durumu anlayabilmek için, ölen bir canlının vücudunun bazı parçalarının bir süre daha yaşıyor olduğunu bilmemiz gerekir.

Burada sindirim sisteminden bahsediyoruz. Mide ve bağırsaklar organizmanın öldüğünü “bilmediklerinden”, vücutta kalanlarla bir süre daha işlevlerini sürdürmeye devam ederler.

Bu nedenle, hidrojen ve metan gibi bazı gazlar vücutta birikmeye başlar. Buna ek olarak vücudun çürüme süreci nedeniyle mikrobiyal artış vücudun şişmesine ve sıklıkla patlamasına neden olur.

Bu, kıyıya vuran her balinanın patlayacağı anlamına gelmez. Bu durumun ortaya çıkması için bir araya gelmesi gereken birkaç etken vardır.

Hayvanın karnındaki bakterinin tipi, ölüm sebebi, son birkaç günde yediği şeyler ve hava durumu bu etkenlerden bazılarıdır. Yüksek sıcaklıklar, düşük sıcaklığa oranla daha fazla gaz üretilmesine neden olur.

Ayrıca unutulmamalıdır ki, kıyıya vurmuş şişkin, çürüyen bir balina cesedi “mekanik stres” adı verilen bir duruma da tabiidir. Bu genellikle insanlar cesedi bir vinç yardımıyla taşımaya çalıştıklarında olur.

“Ünlü” patlayan balina örnekleri

Geçmişte yaşanan balina patlaması vakalarına baktığımızda, 70’lerde Amerika Birleşik Devletleri’nin Oregon eyaletinde yaşanan bir vakayla karşılaşıyoruz. Bu vakada patlama doğal değildi: Uzmanlar cesedi kıyıdan taşımak için içine dinamit koymaya karar vermişti.

Taiwan’ın Tainan şehrinde yaşanan olaydan da bahsedebiliriz. 2004 yılında, çürümekte olan 17 metre uzunluğunda ve 50 ton ağırlığında bir ispermeçet balinasının cesedi içinde biriken gazlar, çok büyük bir patlamaya neden oldu.

Patlama nedeniyle etraftan geçenlerin, çevredeki dükkanların, arabaların ve binaların üzerine balina parçaları ve kan sıçradı. Görgü tanıkları kötü kokudan ve etrafa saçılan bağırsak parçalarından bahsediyordu.

2013 yılında yerel bir kanal, Faroe Adaları’nda yaşanan benzer bir olayı belgelemeyi başardı. Bir vinç operatörü kıyıya vuran devasa bir memelinin cesedine müdahale ettiğinde, içinde biriken gazlar patlamaya neden oldu.

Balinaların ve diğer büyük deniz memelilerinin kıyaya vurduğuna sık rastlanan yerlerde, genelde insanlar hayvanın karnı üzerine bir kesik açarak bu iğrenç olaylar zincirinin önüne geçer. Bu uygulamanın kötü yanı, ortaya çıkan iç organların kuşları ve hatta köpek balıklarını kıyıya çekmesidir.