Bir Kanaryanın Tüylerini Kabartmasının Nedenleri
Eğer bir kanaryanız (Serinus canaria domestica) varsa, anlamadığınız bazı davranışları fark etmiş olabilirsiniz. Kuşları etolojik olarak yorumlamak diğer evcil hayvanlara göre çok daha zordur, çünkü örneğin bir köpek ve kediye göre genetik olarak bizden daha uzaktırlar. Kanaryanız şişip tüylerini kabarttığı için buradaysanız ve bunun için endişeleniyorsanız, o zaman cevaplarımız var.
Tüylerin kabarması, bazıları normal, bazıları patolojik nitelikte olan birçok fizyolojik olayın işareti olabilir. Konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız okumaya devam edin.
Kuşlar neden tüylerini kabartır ve şişinir?
Kanarya dünyasına girmeden önce, kuşların genel olarak neden bu davranışı benimsediğini açıklamamız gerekiyor. Tüylerin kabarması ve vücudun şişmesi, çevreye göre termoregülasyon ihtiyacına cevap verir.
Basitçe söylemek gerekirse, kuşlar üşüdüklerinde bu davranışı benimserler. Kuşlar, gereğinden fazla ısı kaybetmemek için tüyleri arasında küçük “hava cepleri” oluşturarak boşluklar yaratır ve bu da onları dış ortamdan biraz daha fazla izole eder. Endotermik hayvanlar oldukları için (kendi metabolik ısılarını kendileri üretirler) bu gibi mekanizmalarla vücut ısılarını yükseltebilirler.
Araştırmaların gösterdiği gibi, kuşların ısı kaybını önlemek için çok daha fazla mekanizması vardır: Kendi kanatlarının altına toplanırlar, vücudun en soğuk bölgelerine (bacaklara) olan dolaşımı azaltırlar ve güneş ışınlarına yakın kaynaklara doğru hareket ederler.
Kuşlar sinirlendiklerinde tüylerini kabartırlar mı?
Pek çok memeli (kediler, maymunlar ve fareler gibi) piloereksiyon olarak bilinen bir mekanizma yoluyla şişer ve daha büyük görünür. Bu açık bir evrimsel anlam ifade eder. Kızgın veya tehlikede olduklarını göstermeye ve potansiyel yırtıcıları korkutmak için “büyümeye” çalışırlar.
Bu davranış, kuşlarda, özellikle Psittaciformes takımında (örneğin papağanlar, kakadular ve muhabbet kuşları) gözlemlenebilir. Her durumda, kanarya’nın bir Passerine, yani ötücü kuş olduğunu unutmamalısınız. Daha küçük ve davranışsal karmaşıklığı daha az olan bu kuşlarda tüylerin kabarması bir öfke belirtisine tekabül etmez.
Kanaryanız neden tüylerini kabartıyor?
Artık kuşların doğal ortamda neden tüylerini kabarttığını ve şişindiklerini biliyorsunuz. Aşağıdaki satırlarda, evcil bir kanaryanın bu davranışı gerçekleştirdiği olası senaryoları açıklayacağız.
1. Hava soğuk olabilir
Kanaryanız sonbahar veya kış aylarında sürekli olarak şişiniyor ve tüylerini kabartıyorsa, büyük olasılıkla üşümüştür ve iç sıcaklığını termoregüle etmeye çalışıyordur. Bu hayvanlar için ideal sıcaklık 18 ile 22°C arasındadır, ancak 12°C’ye kadar düşmeye de dayanabilirler. Sıcaklıklar 8°C’nin altına düşerse özel diyetlere ihtiyaç duyarlar.
Kanaryanız evin dışındaki bir kafeste yaşıyorsa ve kış aylarında sıcaklıklar çok düşükse yapabileceğiniz en iyi şey onu evin içine taşıyarak kuşu ılıman bir ortamda tutmaktır. Soğuk sadece kanaryanın kabarmasına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmasına da neden olabilir.
2. Bakım yapıyordur
“Tımar bezi” veya “yağ bezi” olarak da bilinen üropigeal bez, çoğu kuşta bulunan bir yapıdır. Tüyleri tımar etmek ve su geçirmez hale getirmek için kullanılan yağlı bir maddenin salgılanmasından sorumludur ve bu noktada tahmin edebileceğiniz gibi kanaryalarda da bulunur.
Kanaryanız tüylerini kabartıyorsa ve aynı zamanda gagasıyla kuyruğun yakınındaki sırt bölgesine (son kaudal omur seviyesinde) çok dokunuyorsa, büyük olasılıkla kendine bakım yapıyor ve tüylerini yağla dolduruyordur. Bu aynı zamanda sakin hissettiğinin bir işaretidir.
3. Kanaryanız hasta olabilir
Kabarıklık normal fizyolojik bir olaydır ve gün boyunca birçok kez görülebilir. Hiç de olağan olmayan şey, bir kanaryanın tüylerini sürekli kabartmasıdır. Genel olarak, bir kuş bütün gün tek ayak üzerinde tüyleri kabarmış halde duruyorsa, hasta olma olasılığı yüksektir.
Kanaryalarda dikkate alınması gereken diğer hastalık belirtileri şunlardır:
- Kanarya, tüy dökme mevsimi dışında ötmeyi bırakır.
- Tüyler, tüy dökme mevsimi dışında dökülür.
- Günün büyük bir bölümünde tek ayak üzerinde durur.
- Yeme içmeyi keser.
- Sesli hırıltılar çıkarır ve nefes almada zorluk çeker.
- Vücudun herhangi bir yerinde pürülan salgısı vardır veya ishal belirtisi gösterir.
Mantar, viral, bakteriyel hastalıklar ve astım, yukarıda belirtilen semptomların bir kısmı ile ortaya çıkabilen hastalıklardan bazılarıdır. Söylemeye gerek yok, tüm bu klinik belirtiler, kanaryanın hayatı tehlikede olduğu için derhal veterinere gidilmesini gerektirir.
Görmüş olabileceğiniz gibi, bir kanaryanın tüylerini kabartması ve düzenli olarak şişinmesi, tımar ritüelinin bir parçası veya ısı depolamanın bir yolu olduğu için sorun değildir. Ancak bu durum sabitse ve başka belirtiler gösteriyorsa kuş hasta olduğu için profesyonel müdahale gerekir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Weathers, W. W. (1981). Physiological thermoregulation in heat-stressed birds: consequences of body size. Physiological Zoology, 54(3), 345-361.
- Whittow, G. C., & Tazawa, H. (1991). The early development of thermoregulation in birds. Physiological Zoology, 64(6), 1371-1390.
- Smit, B., Harding, C. T., Hockey, P. A., & McKechnie, A. E. (2013). Adaptive thermoregulation during summer in two populations of an arid‐zone passerine. Ecology, 94(5), 1142-1154.
- Ruuskanen, S., Hsu, B. Y., & Nord, A. (2021). Endocrinology of thermoregulation in birds in a changing climate. Molecular and Cellular Endocrinology, 519, 111088.