Skink İle Tanışın: Yılan Mı Kertenkele Mi?

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Görünüşü oldukça aldatıcı olsa da, skink aslında bir kertenkeledir. Birçoğu karasaldır ve bazıları ağaçlarda yaşar. Lakin genelde diğer kertenkelelere nazaran uzun vücutları vardır ve böylece yılanlarla karıştırılmaya yatkınlardır.

Skinkler genelde böcekler olmak üzere omurgasız hayvanlarla beslenirler. Bununla beraber, bir kısmı bitki de yer ve daha büyük türleri omurgalılarla beslenir. Birçok skink yumurta bırakır ama viviparların yanı sıra ovovivipar cinsleri de vardır.

Parlak kertenkeleler familyası, birçok skink alt türüyle beraber çok çeşitli bir gruptur. Bunun bir sonucu olarak, 1200’den fazla alt türleri vardır.

Kertenkeleler ve yılanlar arasındaki kilit farklar

Bu hayvanı daha iyi tanımamız için kertenkele ve yılanlar arasındaki farkları belirtmemiz gerekir. İkisi de sürüngen olsa da, onları birbirinden ayıran birçok kilit karakteristik fark bulunmaktadır.

Birçok kertenkelenin kuru, pullu derisi vardır. Bununla birlikte kertenkelelerin dört pençesi ve uzun bir kuyruğu bulunur. Genel olarak kertenkelelerin kuyruğu zayıftır ve ufak bir üfleme ya da çekme sonucunda ayrılacaktır. Bu peşindeki avcıların aklını karıştırmaya yarayan bir savunma mekanizmasıdır ve kertenkelenin kaçmasını sağlar.

Lakin kuyruklarını kaybetmek, yağı orada depoladıkları için dezavantaj da olabilir. Bununla birlikle kuyrukları kertenkelelere sabitlik ve denge de sağlar. Neyse ki kendi başlarına yeni bir kuyruk çıkartabilirler.

Öte yandan, elimizde farklı boyutlardaki yılanlar var. Kalem boyutlu Afrika yılanlarından tutun çok büyük avlar yiyebilecek kadar büyük anakondalara kadar. Kutuplar hariç genel olarak neredeyse her ekolojik konumda yaşarlar. Ama özel olarak tropik bölgeler ve çöllerde bollukla bulunurlar.

Yılanlar ve bazı kertenkeleler, çevre tarayıcılar olarak çalışan duyusal organlarla beraber işleyen çatallı dillere sahiplerdir. Yılanların aksine, kertenkelelerin hareket edebilen göz kapakları ve muhteşem görüş yetileri vardır.

Bir skink neye benzer?

Daha önce bahsettiğimiz gibi, skinkler aslında kertenkeledir. Ama bu hayvanların vücudu merak uyandıracak şekilde hala kertenkele olmalarına rağmen yılanlara benzer şekilde evrilmiştir.

Bu hayvanların çok kısa bacakları vardır ve bu onları yılanlardan ayıran en temel özelliktir. Bunun yanı sıra, yerden yüksek ve gözle görülür şekilde yukarı bakan bir kafaları vardır. 

Bununla beraber hayatları boyunca birden fazla kez kopabilen ama geri büyüyen çok uzun ve konik bir kuyrukları vardır. Kuyruğunu kaybeden skinkler yılanlara en çok benzeyenlerdir.

Birçok çalışma birçok alt tür bulunduğundan dolayı boyutlarının değişebileceğini gösterir.

Boyutları birkaç cm’den bir metreye kadar değişebilir. Boyutlar elbette doğal ortamlarına ve ait oldukları alt türe bağlı olarak değişecektir. 

Skinklerin coğrafi dağılımı

Bu hayvanların coğrafi dağılımı hiç belirgin değildir çünkü birçok alt tür bulunmaktadır. Dağlarda, savanalarda, çöllerde ve hatta çayırlarda bile yaşayabilirler. Bununla beraber, ağaçlarda olduklarında çok iyi karıştıkları için bulunmaları zordur.

Yeraltında gömülü olduklarında onları bulmanız hiç mümkün olmayacaktır. Nadiren insan topluluklarında görülürler. Maalesef, insanlar genelde skink gördüklerinde yılana benzedikleri için onları öldürürler. 

Üreme alışkanlıkları

Skinklerin üremesi belki de en ilgi çekici özellikleridir. Birçok diğer hayvanın aksine, bu skinkler hiç anne şefkati göstermezler. Dişiler genel olarak yumurtaları bıraktığı ya da yumurtalar çatladığı andan itibaren geri dönmemek üzere uzaklaşırlar.

Diğer kertenkeleler gibi bazı skinkler de ovovivipardır. Bu yavruları kabuktan çıkana kadar yumurtaları içlerinde tuttukları anlamına gelir. Buna ek olarak, bazı yumurtalar bazen annenin içinde çatlar. Yine de genç skinkler ilk ışığı görür görmez tek başınalar. Anne onlarla ilgilenmez ya da yardım etmez, yavrular tek başlarına yemek ve sığınak bulmak zorundadırlar.

Bunun bir benzeri oviparöz skinklerde gerçekleşir. Anne yumurtaların potansiyel avcılardan uzak olacağı güvenli ve sıcak bir yuva oluşturur.

Ama anne skink yumurtaları bırakır bırakmaz yuvayı terk edecektir. Genç yavruların kabuklarından çıkmalarına ya da hayatta kalmalarına yardım etmek için etrafta olmayacaktır.

Davranışlar ve beslenme

Bu cins zamanının çoğunu ağaçlarda geçirir. Nadiren yere inerler ve bunu sadece yemek ya da barınak bulmakta zorlandıklarında yaparlar. Bununla beraber ağaçlarda zaman geçirmektense yeri kazıp altında yaşayan alt türler de vardır.

Skinkler utangaç olmaya yatkındır ve esaret altında rahatsız olmazlar. Bu yüzden genelde iyi evcil hayvanlardır. Bununla beraber, onlara iyi baktığımızdan emin olmalıyız. Bu belirli bir yaşam alanı, sıcaklık ve ihtiyaçları olan yemeği kapsar. 

Kısaca, bu hayvanlar genelde farklı böcek türleriyle beslenirler. Bu kın kanatlılar, cırcır böcekleri, tırtıllar ve çekirgeler olabilir. Bazı zamanlar küçük kemirgenler ve hatta daha küçük kertenkele türleriyle de beslenebilirler.

Genel olarak, beslenmeleri yaşam alanlarına ve mümkün olan diğer yemek seçeneklerine göre değişir.

Umarız bu merak uyandıran hayvanlar hakkında bir şeyler öğrenirken keyif almışsınızdır! Bir sonraki sefere kadar hoşça kalın.