Depresyondan Muzdarip Olabilen 6 Hayvan
Depresyon, son zamanlarda insan olmayan canlılarda yaşanması da dahil olmak üzere farkındalığı artırılmaya çalışılan durumlardan birisidir. Depresyondan muzdarip olan hayvan vakaları her gün artmaktadır, bu da zihinsel olarak diğer türlere önceden düşünüldüğünden daha çok benzediğimiz algısını destekler.
Bu makalede, bu hastalığın hayvanlarda da varlığının kanıtlandığı bazı örnekleri göreceksiniz. Bütün bu bilgilerle birlikte, hayvanların da duyguları olduğuna aşikar olacaksınız.
Depresyon nedir?
Depresyon, kendi kendine bitmeyen ve günlük yaşamın normal seyrine müdahale eden derin üzüntüyle karakterize bir zihinsel bozukluktur. Bu, insanlar için olduğu kadar diğer türler için de geçerlidir, çünkü beyindeki duygusal mekanizmalar tüm türlerde veya en azından tüm memelilerde benzerdir.
Bir hayvanın depresyondan muzdarip olup olmadığını nasıl anlarız? Neyse ki, üzüntü bir psikoloğun analiz etmesi için sadece kelimelerle aktarılmaz. Depresyondan muzdarip bir canlı her zaman ağlamaz veya sürekli olarak yüzünde sıkıntılı bir ifade yoktur. Hayvan, kendi kendini temizlemeyi ihmal edebilir, yemek yemeyi bırakabilir, bütün günü uzanarak geçirebilir ve hatta saldırgan olabilir. Bunlar bütün hayvan türlerinde görülen semptomlardır.
İnsanlar nasıl hissettikleri hakkında birbirleriyle konuşabilirler, ancak maalesef böyle bir iletişimi hayvanlarla kuramazlar. Hayvanların zihinsel durumlarını değerlendirmek için, önce vahşi doğadaki normal davranışlarına aşina olmalıyız. Ardından, davranış değişikliğine ve hayvanların bunu gösterme yollarına hangi olayların neden olmuş olabileceğini analiz etmeliyiz.
Depresyondan Muzdarip Olabilecek Hayvanlar
İşte depresyondan muzdarip olabilecek hayvanların bir listesi. Aslında daha da fazla var, ancak burada bahsettiklerimiz en tanınmış olanları.
1. Depresyondan muzdarip olabilecek hayvanlar: primatlar
Bu hayvanlar ilk teşhis edilen hayvanlar arasındadır. İronik olansa, depresyonlarının nedeninin esaret altında olmaları olması ve aynı zamanda bize bu bozuklukla ilişkili davranış ve fizyolojiyi inceleme fırsatı vermesidir.
Araştırmalar, insanların ve büyük primatların oldukça benzer olduklarını göstermiştir, aslında hayvanlar da depresif gözüktüklerinde gerçekten depresyona girmiş olabilirler: belirtiler insanlarla çok benzerdir.
Depresif bir primat, hareketsizlik, boş bakışlar, tekrarlayan davranışlar ve iştahsızlık gibi belirtiler gösterir. Aynı türden bireylerle çatışma belirtileri de gösterebilir. Ayrıca birkaç intihar girişimi vakası da kayıtlara geçmiştir.
Vahşi doğada, depresif olaylar primatlarda da kaydedilmiştir, ancak bunlar genellikle sevilen birinin ölümünün yasını tutmak gibi stresli durumlarla bağlantılıdır. Kayıtlar, travma sonrası stres bozukluğu vakalarını ve bu tür deneyimlerle ilgili anksiyete bozukluklarını gösterir.
2. Yunuslar ve diğer deniz memelileri
İnsanları eğlendirmek için sömürülen yunuslar da depresif davranışların belirtilerini gösteriyorlar. Her gün büyük gruplar halinde yaşamaya ve uzun mesafelere seyahat etmeye alışkındırlar. Dolayısıyla, sosyal izolasyon, havuzda yaşamaktan kaynaklanan sağlık sorunları ve çevresel zenginliklerin eksikliği, sonunda akıl sağlıklarını bozar.
Yunusların düzensiz bir şekilde yüzdüklerini, akvaryum duvarlarına çarptıklarını, iştahlarını kaybettiklerini veya depresyondan muzdarip olduklarında hareketsiz ve kayıtsız olduklarını gözlemlemek yaygındır. Çoğunlukla, duvarlara çarpmaktan kaynaklanan yaralanmalar hayvanların ölümüyle sonuçlanır. Bu nedenle, bu memelilerin intihar edebilecekleri fikri üzerinde de düşünülmektedir.
3. Köpekler
Köpekler yüzyıllardır insanlarla birlikte yaşıyorlar. Yani, duyguları gösterme yetenekleri hakkında zaten zengin bir bilgi birikimleri vardır. Neyse ki, bugün akıl sağlıkları konusunda farkındalık da artış durumdadır.
Depresif köpekler ilgisizlik, iştahsızlık ve kendi kendini temizlememe gibi davranışlar sergilerler. Köpeklerdeki depresyon genellikle anksiyeteyle birlikte görüldüğünden, iyi bir teşhis koymak önemlidir. Köpekler, aşırı kaşınma veya diğer tekrarlayan davranışlar gibi, depresyonla ilişkilendirilebilecek agresif veya gergin davranışlara sahip olabilirler.
4. Kediler
Kediler anksiyeteye karşı özellikle duyarlıdırlar ve anksiyeteyle birlikte depresyondan da muzdarip olabilirler. Kedilerin, köpeklerden daha uyuşuk davranışlar sergileme olasılığı yüksektir. Bunlardan bazıları şunları içerir:
- İştahsızlık
- Kendini temizlememesi
- Oynamak istememesi
- Çoğu zaman saklanması
- Çok fazla veya alışılmadık saatlerde uyuması
5. Kuşlar
Depresyondan muzdarip olanlar sadece memeliler değildir. Kuşlar, özellikle sosyal olanlar, sevilen birinin ölümü veya uzun süreli sosyal izolasyon gibi olaylar nedeniyle depresyondan muzdarip olabilir.
Semptomlar türe göre değişmekle birlikte en dikkat çekici vakalar papağanlarda meydana gelir. Bu kuşlar genellikle fiziksel hastalıklara benzer semptomlarla depresyon gösterirler: buruşuk tüyler, iştahsızlık veya atipik tüy dökme modelleri. Bu klinik belirtilere ek olarak, yaygın olarak kaşıntı veya saldırganlık da gözlemlenebilir.
6. Filler
Bu kalın derili hayvanın derin ve karmaşık bir duygusal yaşamı ve güçlü aile bağları vardır. Sevdiklerinin kaybı, kaçak avlanma ve esaretin yol açtığı tecrit, bu hayvanların ruh sağlığına zarar verir. Kayıtlar, hayvanat bahçelerine kapatılmış birçok filin, depresyon ve anksiyeteden muzdarip olduklarını gösteriyor.
Ancak fillerin depresyondan muzdarip olmaları yalnızca esaret altında görülmez. Afrika fili (Loxodonta africana) üzerinde yapılan araştırmalar, yasa dışı avlanma sonucu öldürülen annelerden doğan yavruların, çocukluklarında yaşadıkları travmalar nedeniyle insanlardan intikam aldığını ortaya çıkarmıştır.
Depresyondan muzdarip hayvanlar hakkında son bir düşünce
Çok temel bir sinir sistemine sahip olan deniz süngerleri veya resif mercanları gibi hayvanların, tüm hayvanların depresyona girip giremeyeceği konusunda şüphe uyandırdığı doğrudur. Burada açıklanan kurallar tüm hayvan türleri için geçerli değildir, çünkü karmaşık duyguları hissetmek için karmaşık bir sinir sistemine sahip olmak gerekir.
Bununla birlikte, çalışmaların ortaya koyduğu şey, bir hayvanı uzun bir süre duygusal sıkıntıya maruz bırakmanın zihinsel sağlığı üzerinde korkunç etkilere sahip olduğudur. Bunu hesaba katarsak, farkındalık esastır: hiç kimsenin başkalarına kötü davranmaya hakkı yoktur.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Harlow HF, Dodsworth RO, Harlow MK (1965) Total social isolation in monkeys. Proc Natl Acad Sci U S A 54: pp. 90 – 97.
Gilmer, W. S., & McKinney, W. T. (2003). Early experience and depressive disorders: human and non-human primate studies. Journal of affective disorders, 75(2), 97-113.
Dolphins in captivity: realities and perspectives. Ligia Dorina Dima & Carmen Gache. Analele Ştiinţifice ale Universităţii „Al.I.Cuza” Iaşi, s. Biologie animală, Tom L, 2004. The Museal Complex of Contanţa, Al.I. Cuza” University of Iaşi.
Poole, J. (2021). Our team. Elephant Voices. https://www.elephantvoices.org/about-elephantvoices/team.html
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.