Geviş Getiren Hayvanlarda 7 Düşük Sebebi

Çiftlik hayvanlarının üreme performansı iyi bir sağlık esası üzerine yürütülür. Maalesef sürünün üreme kabiliyetini engelleyebilecek bazı belirli bulaşıcı hastalıklar var.

Yazan ve doğrulayan Veteriner Érica Terrón González.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Küçük geviş getiren hayvanlarda düşük tanısı koymak, profesyonel veterinerler için her zaman zor bir karar oldu ve olmaya devam ediyor. İyi bir klinik kayıt, bir cenin otopsisi ve laboratuvar testlerinin yanında plasentanın da araştırılması bu amaç doğrultusundaki en iyi araçlar.

Bulaşıcı ajanların sürü içerisinde dağılmasını engellemek için çiftçilerin muhtemel sebepleri ve nasıl davranması gerektiğini bilmesi gerekir. Aşağıda, geviş getiren hayvanlarda verimsiz doğuma sebep olan en yaygın patolojilerin yedisini size açıklamaya çalışacağız.

Küçük geviş getiren hayvanlarda düşük: bakteriyel sebepler

İlk olarak küçük geviş getiren hayvanlarda düşüklere sebep olan en temel bakteriden bahsedeceğiz.

Bruselloz

Bu isim Brusella familyasına ait bakteriler tarafından ortaya çıkan enfeksiyonlara verilen genel bir ad. Örneğin büyükbaş hayvanlar genellikle Brusella abortus’tan muzdarip olup nadiren Brusella melitensis yüzünden sorun yaşarlar. Küçük geviş getirenlerde bunun tam aksi olur, yani Brusella melitensis düşükleri oldukça sıktır.

Çiftlik hayvanları için bir risk taşımanın yanı sıra, Brucella melitensis zoonotik olduğu için bu hastalık genel bir kamu sağlık sorunudur. Bu hastalığın hayvanlardan insanlara bulaşabileceği anlamına gelmektedir.

Klinik olarak bu hastalık düşükler ve plasenta kalıntıları olarak kendini gösterir.

Elimizdeki bilgilerin gösterdiklerine göre enfeksiyon anındaki en büyük problem plasenta kalıntıları. Yani sürü içerisinde gebelik dönemi sonrasında bir düşük patlaması olduğu zaman alarma geçmek önemli.

Enzootik düşük

Buna sebebiyet veren ajan Chlamydophila abortus, düşük ve zayıf doğumlara sebep olan bir hücre içi mikro-organizmadır. Bu hastalık çok bulaşıcıdır ve günler içerisinde bir sürünün tamamına bulaşabilir. Dahası, bruselloz gibi zoonotik bir hastalıktır ve kadınlarda düşüğe sebep olur.

Keçilerde düşük, gebelik döneminin herhangi bir döneminde olabilirken koyunlarda bu durumun gebeliğin ikinci yarısında iki haftadan itibaren gerçekleşmesi daha yaygındır.

Maalesef, dişilerde düşüğü tahmin edebileceğiniz işaretler nadiren kendini gösterir. En fazla anne davranışlarını değiştirir ve anormal vulvar sulanmalar doğumdan 48 saat önce başlar.

Balkan gribi

Coxiella burnetti sebebiyle ortaya çıkan bu rahatsızlık neredeyse tüm evcil hayvanları etkiler, küçük geviş getirenler dahil. Oldukça bulaşıcıdır ama genellikle hayvanlarda semptom göstermez. Buna ek olarak, öncekilerde olduğu gibi zoonotik bir rahatsızlık olabilir.

Küçük geviş getirenlerde düşüğe sebep olan sindirim bakterileri

Campylobacter spp. familyasına ait olan bakteriler belirli koşullar altında düşüğe sebebiyet verebilir. Küçük geviş getirenlerin yanı sıra büyükbaş hayvanları da etkileyebilirler ancak bu aynı şekilde gerçekleşmez.

Keçiler ve koyunlardaki bu üreme şartları bakteremiyi, kana bakteri bulaşmasını tetikleyen bir bağırsak enfeksiyonundan sonra ortaya çıkar. Mikro-organizmalar rahme işte bu şekilde ulaşır.

Listeriyoz

Listeria monocytogenes gebelik döneminin sonunda düşüğe sebep olan bir gram-pozitif bakterisidir. Bu bakteriden şüphelenmenizi gerektiren en önemli işaret fetüsün incelendiği zaman ortaya çıkar.

Bu doğmamış hayvanların akciğerlerinde ve ciğerlerinde genelde nekrotik noktalar olur lakin her zaman ortaya çıkmak zorunda değiller.

Küçük geviş getirenlerde düşük: parazitsel sebepler

Şimdi de sürüde düşüğe sebep olan parazitlerden konuşacağız.

Toksoplazmoz

Toxoplasma gondii, vasküler endotel hücreleri parazite eden bir protozoondur ve koyun ile keçilerde embriyonik ölüm ve düşüğün yaygın bir sebebidir. Bu düşükler gebelik süresi boyunca gerçekleşebilir lakin sona doğru daha sık görülür.

Her yaştaki dişiyi etkileyebilirler ama ilk kez anne olanlarda daha yaygındır. Bu parazit kökenli düşükler ağırlıklı olarak eğer enfeksiyon gebelik sırasında edinildi ise gerçekleşir.

Neosporoz

Neosporozun büyükbaş hayvanlarda çok dikkat edilmesi gereken bir hastalık olduğu ve koyunlarla pek alakası olmadığı bir gerçek. Bununla beraber,  son yıllarda Neospora caninum protozoanı da bu hayvanlardaki düşük vakaları ile ilişkilendirilmeye başladı.
Enfekte olmuş hayvanlar düşük yapabilir ya da paraziti cenine taşıyabilir. Dahası, doğuştan enfekte olmuş hayvanlar bu sebepten dolayı hastalığı kendi yavrularına taşıyabilir.

Bu düşük yapmaya sebep olan ajanların bulaşmasını kontrol etmenin önemi

İş çiftlik hayvanlarını etkileyen hastalıkların üstesinden gelmek olduğunda sadece yetişkinlerin ölümüne sebep olanlardan endişelenmemeliyiz. Çünkü hayvan yetiştiriciliği üreme başarısına dayanır. Yani her gebeliğin, yavrunun doğru bir şekilde doğmasıyla sonlanması gerekir.

Yani bir tarlanın başındaki birisi hayvanlarının düşük yaşamasını engellemek için bu hastalıkların yayılmasını engellemeli. Dahası, bu bulaşıcı hastalıkların insanlara da bulaşabileceği ihtimalini de göz önünde bulundurmalıyız.