Rehber Köpekler Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Her köpek öğrenme ve etkisini gösterme becerisine sahiptir. Ama bazıları otur kalk veya sahibinin terliklerini getirmek gibi basit öğrenmeden çok daha ileriye gider. Rehber köpekler, doğal köpek zekası ve profesyonel eğitimle uzmanlaşmayı birleştirdiğinizde neler kazanabileceğinizin harika bir örneğidir. 

İnsanlık tarihi, bize insan ve köpek arasındaki ilişkinin nasıl geliştiği ve evrimleştiği konusunda çok şey söyleyebilir. Zaman içinde, avcılık partnerinden birbirini seven iki canlıya dönüşmüşlerdir. Onların bu büyük sadakati ve öğrenme yeteneği insanın en iyi arkadaşı unvanından çok daha fazlasını kazandırır.

Eğitim teknikleri de aynı şekilde tüm dünyadaki insanların hayatlarını iyileştirmek için insanlara köpeklerin sadakati ve keskin hislerini kullanmasına izin vermek için evrim geçirmiştir. Rehber köpekler bunun en iyi örneklerinden birisidir.

Rehber köpekler nelerdir

Rehber köpekler, (hizmet veya yardımcı köpek olarak da bilinir) önemli bir sosyal işlevi gerçekleştirmektedir. Onların görevi engelleri olan insanların sosyal olarak izole ve önemsiz birine dönüşmesini önlemeye yardım etmektir.

Rehber köpekler, sahiplerinin hayatı için hayati bir rol oynar. Günlük görevlerini daha kolayca yapmasına izin verir, bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarına ve bütünsel hayat kalitelerinin iyileştirilmesine yardımcı olur. Köpekler bilhassa görme engelli olan kişilerin hayatında çok özel bir rol oynar.

Rehber köpeklerin orijinleri

Köken olarak Birinci Dünya Savaşı gazilerine yardım etmeleri amaçlanmıştır, ilk modern rehber köpekleri 1920 ve 1930’lu yıllarda eğitilmiştir. İlk dört rehber köpek Büyük Britanya’ya gelerek savaş sırasında kısmi veya tamamen göz kaybı yaşayan eski askerleri temsil etmiştir. İngiliz hükümeti, tıpkı bugün de olduğu gibi tüm eğitim giderlerini üstlenmiştir.

O zamanlar, rehber köpeği olarak çoban köpekleri ve alman kurtları en popüler tercihlerdi. Onların büyük zekaları ve fiziksel dayanıklılıkları bu köpeklerin zaten askeri operasyonlarda yaygın oranda kullanıldığı anlamına geliyordu. Eğitmenler, kendi alanları paylaşmaya istekli olmaları ve sahiplerine olan büyük bağlılıkları nedeniyle, genellikle erkek yerine dişi köpekleri tercih ediyordu.

Bugün Labrador Retriever cinsleri rehber köpek olarak tercih ediliyor. Alman kurtları kadar zeki ve yetenekliler, ama daha sakin ve daha rahat mizaçlı olmaları onları bu iş için mükemmel uyumlu hale getirmektedir.

Birçok ülkede, genellikle eğitim giderleri devlet veya yardım organizasyonları tarafından karşılanmaktadır. Rehber köpek eğitimlerine destek olmak genellikle toplumsal kapsayıcılık projelerinin önemli bir parçasını oluşturur. Amerika Birleşik Devletleri’nde rehber köpekler ADA tarafından eğitilmeli ve sertifikalandırılmalıdır.

Bir rehber köpek nasıl eğitilir

Muhtemelen bildiğiniz üzere, Labradorlar uygun şekilde eğitilmezlerse, nispeten gürültücü olabilirler. Onların büyük zekaları ve sonsuz enerjileri potansiyellerinin ve öğrenme için büyük kapasitelerinin olduğu  anlamına gelmektedir. Bu basitçe enerjilerini daha üretken birşeye kanalize etmek durumudur.

Bugün, Labradorlar birçok önemli rolde çalışmaktadır. Rehber köpekler olarak çalışmalarının yanı sıra, bomba ve uyuşturucu tespiti, fiziksel ve psikolojik terapi  amaçlarıyla da kullanılmakta ve en popüler aile köpeklerinden biri olmaya da devam etmektedirler.

Bu köpeklerin fiziksel ve davranışsal karakteristikleri rehber köpekler olarak onları mükemmel yapmaktadır. Kabaca 54 santimetre uzunluğunda, fiziksel olarak dayanıklılıkla beraber oldukça zeki, sosyal ve meraklı hayvanlardır.

Uzmanlar genellikle onları hala yavrularken  rehber köpekler olarak seçmektedir, böylece eğitimlerine olabildiğince erken başlamış olurlar. Profesyonel rehber köpek okullarının en önemli özelliği kendi özel yetiştirme programlarının olmasıdır.

Rehber köpek: yavru eğitimi

Bazı yoğun enerjilerini sakinleştirmek için, uzmanlar Labradorların genç yaşlarda kısırlaştırılmasını önermektedir.  Bu durum dişilerde, ilk kızışma dönemlerinden hemen önce yapılmalıdır.

4 haftalık olduktan sonra, eğitmenler davranışsal desenlerini izlemek için bir dizi test yapmaktadır. Yavrulara, yeni sesler, çevreler ve farklı hava koşulları gibi bir dizi farklı uyaran uygulanır. Ayrıca tasma ile yürümeyi, oturmayı ve farklı objeleri kapıp getirmeyi öğrenirler.

Üç ay civarı, eğitmenler onların hareket eden araçlara, değişen yüzeylere, asılı objelere, engellere ve yoldan geçen yayalara karşı reaksiyonlarını gözlemler. Rehber köpeklerin çevrelerinde değişiklikleri tanımayabilmeye ihtiyacı vardır ve her türlü engel ile yüzleştiklerinde şartları değiştirebilmelidir.

Rehber köpek okulu

12 aylık olduklarında yavru köpek, resmi olarak rehber köpek okuluna başlayabilir, bu dönem başlayabilecekleri en erken çağdır.

Eğitimin ilk aşaması yaklaşık 4 ay sürer. Köpek önceden belirlenmiş yönergeleri izleyerek komutlara uymayı ve uymamayı öğrenir. Buna başlamak için eğitmenler her iki tarafta da metal yüzükleri olan metal saplı bir deri koşum takımı kullanacaktır. Bu tutacak ile sahip köpeği ile iletişim kurabilir. Koşum takımı sayesinde her iki taraf da birbirinin hareketlerini hissedebilir.

Koşum takımı ile yürümeyi öğrendiğinde, köpek birkaç merdiven çıktığında veya eşiğe rastladığında ne zaman duracağını bilecektir. Bu sayede kazaları önleyecektir. Ayrıca köşelerden nasıl döneceklerini, nasıl sağa ve sola sapacaklarını öğreneceklerdir.

Bir sonraki adım ise köpeğe, kazalar ve karmaşıklıklardan kaçınmak için ne zaman komutlara uymaması gerektiğini öğretmeyi kapsamaktadır. Köpek ayrıca asılı nesnelerden nasıl kaçacağını, yaya geçidine adım atmadan önce trafiği kontrol etmeyi, nesneler ile aralarındaki mesafeyi ölçmeyi ve yönlendirmeyi, kaldırıma çıkmayı ve maceralarına devam etmeyi  öğrenecektir.

Sonuç olarak, rehber köpekler nasıl toplu taşımaya bineceğini ve sahibi için nasıl oturabileceği uygun bir yer bulacağını öğrenecektir. 

Bunların hepsi rehber köpek eğitiminin sadece ufak bir kısmıdır. Sonunda sahiplerinin çok farklı günlük görevlerini yapabilmeleri, büyük oranda bağımsızlıklarını ve yaşam kalitelerini bir bütün olarak arttırmak için yardımcı olacaklardır.