Pozitif Köpek Eğitimi Nedir?
Köpeğinizin bir davranış problemi olduğunda ve bu problemi nasıl çözeceğinizi bilemediğinizde bir köpek eğitmenine başvurursunuz. Çoğu uzman kendisine pozitif eğitimci derler, ancak çoğu sahip bu kelimenin anlamını tam olarak bilmez. Bu sebeple, pozitif köpek eğitimi hakkında daha fazla şey öğrenmek için okumaya devam edin.
Eğitim ve kontrol etme
Köpek davranışları alanında uzmanlaşmış üç çeşit uzman vardır: eğitimciler, terbiyeciler ve etolojistler.
- Etolojistler, bu alanda uzmanlaşmış veterinerlerdir. Gezegen üzerindeki bütün hayvanların davranışlarını incelerler. Klinikte görev alan veterinerler ise sadece evcil hayvanlarla ilgilenmektedirler.
- Terbiyeciler köpeklere her durumda verilen komuta itaat etmesini öğretir. Örneğin, uyuşturucu köpeklerinin eğitimi ile terbiyeciler ilgilenmektedirler. Köpek bu komutu öğrendikten sonra, ister havaalanı ya da evde ister kalabalıkta ya da tek başına fark etmeksizin verilen komuta uyarlar.
- Eğitimciler davranış sorunlarını belirtirler. Ailesinin problem olarak adlandırdığı davranışların arkasında yatan problemleri çözebilmek adına köpeğin geçmişini incelerler. Kökten sorunu bulur ve bu sorunların üzerine giderler.
Bu üç alan hem benzer hem de çok farklıdır. Her biri, belirli alanlarda en iyi sonucu elde etmek üzerine uzmanlaşmıştır. Diğer uzmanlıklarda olduğu gibi farklı birçok yaklaşım vardır. “Pozitif” sadece bunlardan bir tanesidir.
Köpek eğitiminin tarihi
Bu meslek bölümü nispeten yenidir. Terbiyecinin rolü 100 yıldan az bir süre önce ortaya çıktı ve yaklaşık 50 yıl önce eğitime yöneldi. Bununla birlikte, etologların hayvan davranışında uzman olduğu etoloji mesleği daha uzun süredir varlığını sürdürmektedir. Ancak ilk başlarda, odak noktaları vahşi hayvanlardı.
Köpek terbiyecileri ve eğitmenleri, köpeklerle güç kullanarak çalışmaya başladılar. Örneğin, köpek aktörleriyle çalışanlar, köpeklere ne yapmaları gerektiğini öğretmek için ceza ve acı kullandılar. Başka bir deyişle, köpekler emirlere itaatsizlikten kaçınmak için çalıştılar.
Kısa bir süre sonra, daha saygılı bir teknik keşfedildi. Bu yöntemle köpekler daha hızlı öğreniyordu. Onları cezalandırmak yerine, onlara yaptıkları iyi iş için ödüller verdiler, böylece köpekleri çalışmaya ve uslu davranmaya teşvik ettiler. Günümüzde de bu teknik, yunuslar gibi diğer birçok hayvanın eğitiminde kullaılmaktadır.
Skinner tarafından ortaya atılan öğrenme yasalarına göre, bu ödüllere olumlu pekiştirme denir. Ceza yerine olumlu pekiştirmeyi seçen terbiyecilere ve eğitmenlere “pozitif” eğitmenler denilmeye başlandı.
“Pozitif köpek eğitimi” teriminin kötüye kullanımı
Pozitif eğitimin amacı köpeğe zarar vermemektir. Cezalar ister tekmeleme ya da kemerle dövme gibi fiziksel, ister bağırma ve yalnız bırakma gibi psikolojik olsun, köpeklere zarar verir.
Tam tersine, pozitif köpek eğitimi, köpeği iyi davranması için motive eder ve bu davranışını ödüllendirir. Köpek, istediği ve doğası gereği insanları memnun etmek istediği için itaat eder.
Ceza ve acıyı kullanmaya devam edenlere o zamanlar genellikle “gelenekselciler”, köpeklerle saygılı bir şekilde çalışmak isteyenlere “pozitifçiler” deniyordu. Aralarındaki belirgin farklılıklara rağmen, terimler kısa süre içerisinde birbirine karışmaya başladı.
Çok az aile köpeğine zarar verecek bir profesyonele götürmek ister. Bu sebeple, “geleneksel” uzmanlar ödülleri de süreçlerine dahil etmeye başladılar. Ancak, cezayı da tamamen ortadan kaldırmadılar.
Bugün, birçok terbiyeci ve eğitmen iki tekniği birlikte kullanmaktadır: hem ödüllendiriyor hem de cezalandırıyorlar. Köpeği, ödül karşılığında çalışmaya motive ederek cezalandırmamaya çalışmaktadırlar.
Bu sebeple, bu terimin kötüye kullanıldığını savunuyoruz. Bir terbiyecinin kendisine “pozitif” demesi, köpeğinizi incitmeyeceğinin bir garantisini vermemektedir. Eğitmenlerden köpeklerine karşı saygılı davranmasını beklemek, her sahibin görevidir.
Davranış sorununun bir nedeni olan acı
Olumlu pekiştirme kullanımının, tüm hayvanlarda öğrenmeyi ve problem çözmeyi hızlandırdığı kanıtlanmıştır. Diğer yandan ceza, köpeğin kafasını karıştırmakta ve öğrenmesini engellemektedir. Acının kullanımı köpek ve insan arasındaki ilişkiyi de zayıflatmaktadır. Acıyı, öğrenecekleri yeni davranışlarla ilişkilendirmektedirler.
Dikenli, elektrikli ya da boğma tasmalar da bu kategorilere dahildir. Bu tekniklerin sadece problemleri gizlemekle kalmadığı, ayrıca köpekleri daha dengesiz ve öngörülemez yaptığı da gözlemlenmiştir.
Köpeğinizin istediği için mutlu olmasını ve iyi davranmasını istersiniz, sizden korktuğu için değil. Bunu da sadece acısız ve korkusuz eğitimler sağlayabilir.
Pozitif köpek eğitimi kullanan uzman nereden bulunur?
“Pozitif köpek eğitimi” terimini artık herkes kullandığı ve artık bir işlevi kalmadığından dolayı, gerekli özeni göstermeniz gerekecektir. Birisine güvenmeden önce, o kişiyle konuşun, ona sorular sorun ve güvendikten sonra devam edin.
Kısacası köpek eğitmeninin aşağıdaki özelliklerde olmasına özen gösterin:
- Sizi dinleyen ve size, köpeğinize ve sorunlarınıza saygı duyar,
- Tasmaya asılmaz, itmez ya da köpeğe saldırmaz,
- Duruma özel çözümler ve öneriler sunar,
- Dikenli, elektrikli veya boğma tasmalar kullanmaz.
- Çalışmalarını otorite anlayışına göre değil, bilimsel kanıtlara dayandırır.