Gün Batımı Güvesi: Madagaskar'da Soylu Bir Ruh

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Madagaskar’a özgü gün batımı güvesi (Chrysiridia rhipheus) Lepidoptera cinsinin Uraniidae ailesine aittir. Bu türün bölgedeki insanların ilgisini yıllardır çeken ayırt edici bir özelliği vardır: Yanardöner renkleri.

Bu gündüz güvesinin kanatlarındaki desenler birkaç metalik rengi barındırdığı ve karın kısmı yanardönerli olduğu için bu canlının biraz sıra dışı olduğunu söyleyebiliriz. Bu uçan omurgasızlarla ilgili daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, okumaya devam edin!

Madagaskar’a Özgü Gün Batımı Güvesi Büyük Bir Ailenin Üyesi

Genel olarak kelebek ve güvelerin de dahil olduğu Lepidoptera cinsi böcekler dünya üzerindeki polen taşıyan ikinci önemli canlılardır. Bu ailedeki böceklerin yaşamı dört aşamadan meydana gelir.

Bundan ötürü, metamorfoz geçirirler ve ilk besinlerini kendi yumurta kabuklarından alırlar. Dünyanın dört bir yanında 20.000’den fazla Lepidoptera türü bulunmaktadır ve bu böcekler şekil ve renk açısından oldukça çeşitlidir. Bu canlıların boyutu 3 milimetreden 30 santimetreye kadar değişiklik gösterir.

Bunun yanı sıra, Lepidoptera cinsi böceklerin yalnızca kırmızı, yeşil ve sarı renklerini görebilmek gibi bir ortak özelliği de vardır. Fakat bu cins içindeki farklı sınıfları ayırt etmemizi sağlayan morfolojik ve fizyolojik farklılıklar da bulunmaktadır.

Yanardönerli Rengi Sayesinde Ön Plana Çıkan Özel Bir Canlı

Bu ilginç güvenin böylesi bir güzelliğe sahip olmasının nedeni yanardönerli pulları. Güneş ışığı kanatlarından yansıdığında optik bir göz yanılsaması yaratıyor.

Kanatlarından yansıyan ışık bir kemer oluşturuyor ve bu kemerde 7 ana rengi görebiliyoruz. Bundan ötürü, güneş ışığını hangi açıdan aldığına göre kanat yüzeyinde farklı tonlar görünebiliyor.

Bu tarz bir renkte pigment bulunmaz. Renk tonu ya da bütünü çok küçük pullara bağlı olarak değişir ve farklı boyut ve şekillerde görülür. Dolayısıyla, bunun yapısal bir renklendirme olduğunu söyleyebiliriz.

Pigmentlerin farklı renkler şeklinde dağılımı hayvanın vücudunda desenler yaratır. Madagaskar’a özgü gün batımı güvesi gibi hayvanlar renk üreten mikro yapıların alansal değişkenliğinden yararlanır.

Madagaskar’a Özgü Gün Batımı Güvesinin Renklenmesi Bir Çalışma Alanı Oldu

Bilim insanları gün batımı güvelerinin renklenmesi üzerine çalışmalar yürütüyor. Kanatlarında bu harika parlak renklerinin olmasını sağlayan, küçük partiküller boyutunda tekrarlayan bir mikro yapı bulunmaktadır. Pullarının morfolojisi ve mikro yapının alansal değişkenliği, optik müdahale ve kırılma gibi fiziksel olaylara örnek teşkil etmektedir.

Dağılımları ve Beslenmeleri

Gün batımı güvesi Madagaskar’a özgü bir böcektir. Bunun nedeni, adada bulunan Omphalea cinsi bitkilerle olan ilişkileridir.

Tırtıl evresinde beslenme anlamında daha özel tercihleri bulunur. Çünkü larva Omphalea cinsi bitkilerle, özellikle de ankaranensis, palmata, düğün çiçeği ve çile ağacı ile beslenir. Fakat yetişkin gün batımı güvelerinin besin yelpazesi daha geniştir ve pek çok farklı bitkinin nektarlarıyla beslenirler.

Yetişkin güveler Omphalea bitkilerine muhtaç olmasalar dahi yine de onlardan fazla uzaklaşmazlar. Çünkü bu bitkilerin hayatlarını sürdürmeleri için larvalara ihtiyaçları vardır. Yetişkin güveler gündüzcülerdir ve yumurtalarını yalnızca Omphalea bitkilerinin yaprakları altına saklarlar.

Son Bir Gizli Silah

Yumurtalar çatlayıp larvalar dünyaya geldiğinde, tırtıllar Omphalea bitkileriyle beslenirler. Bunun iki amacı vardır: beslenme ve kimyasal savunma. Bu bitkiler çok güçlü toksinler üretirler ve larvalar bunu sindirdiklerinde zehir hayatının sonuna dek larvanın vücudunda kalır.

Larva bu bitkiyi tükettiğinde aldığı zehri, yine bu bitkilerin etrafında yaşayan patojenik karıncalara karşı kendini savunmak için kullanır.

Genellikle bitkileri yemeye çalışan böceklere saldıran bu karıncalar aynı hareketi zehir taşıyan larvalara yapamazlar. Gün batımı güveleri yetişkin birer canlı olduklarında vücutlarından ve kozalarından zehir salgılamazlar. Fakat yırtıcıları korkutmak için bu zehri depolarlar.