Kıkırdaklı Balıklar: Habitat, Çeşitleri ve Özellikleri

Yazan ve doğrulayan biyolog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Son Güncelleme: 21 Mart, 2024

Chondrichthyes sınıfına ait olan kıkırdaklı balıklar, kıkırdak iskeletlerine sahip hayvanlardır. Bu sınıf, köpekbalıklarını, ışınları ve kimeraları içerir. Bu taksonlar, 450 milyon yıldan daha uzun bir süre önce ortaya çıktıkları için eski bir evrimsel geçmişe sahiptir.

Chondrichthyes, çoğunlukla yırtıcı hayvanlardır. Bu nedenle, avlarının popülasyonlarını kontrol ederek önemli bir ekolojik role sahiptirler. Eti büyük miktarda protein, yağ ve A vitamini sağlar, bu nedenle insan tüketimi için kullanılır. Bu türler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız okumaya devam edin – kesinlikle şaşıracaksınız.

Kıkırdaklı balık türleri ve özellikleri

Kondrichthyans olarak da adlandırılan kıkırdaklı balıklar, kıkırdak iskeletine sahip olmaları ile karakterize edilir. Ek olarak, derileri omurgalı bir dişe çok benzeyen plakoid pullarla kaplıdır. Bu yüzden bu organizmaların dokunuşu sert bir dokuya sahiptir.

Ağızları çok sayıda kısmen kalsifiye diş içerir. Bunlar çeneye kaynaşmamıştır, bu nedenle birkaç yedek parçası da vardır. Bu balıkların 2 burun deliği, bir hava deliği ve 5 ila 7 solungaç açıklığı vardır. Gözlerinde insan göz kapakları gibi göz kapakları yoktur, ancak aynı işlevi gören nictitate adı verilen hafif, şeffaf bir zarları vardır.

Diğer bir ana özellik, vücutlarının alt kısmında, bu balıklar için üreme organları görevi gören pelvik yüzgeçlerin varlığıdır. Kıskaç olarak da adlandırılan bu yüzgeçler, gametleri (sperm) dişinin içine yerleştirebilmek için değiştirilir. Bu yüzden sadece erkeklerde bulunur, ancak bu tüm grubun bir özelliğidir.

UNAM Biyoloji Enstitüsü’ne göre, kondrichthyans grubu yaklaşık 900 tür içerir. Bu takson 2 alt sınıfa ayrılır: elasmobranchs (köpekbalıkları ve vatozlar) ve hoplocephals (kimeralar). Size onların özelliklerini anlatacağız.

Hoplosefali (kimeralar)

Bu balıklar, okyanusların dibindeki derin suların ortak sakinleridir. Ayrıca kafatasına bağlı bir çeneleri vardır ve dişleri, değişmeden yavaş ve sürekli büyüyen 3 çift diş plakasına bölünmüştür. Bu grubun ilk fosil temsilcisi, Orta Jura’dan kalma Almanya’dan Callorhinchus’tur.

Elasmobranch’lar (köpekbalıkları ve vatozlar)

Bu alt sınıfın üyeleri, yanları düzleştirilmiş torpido biçimli (füziform) gövdelere sahiptir. Gözleri olmasına rağmen görüşleri pek iyi değildir, bu nedenle avlarını algılamak için kokularına güvenirler. Beynin kokulardan gelen bilgileri işlemekle sorumlu bölgeleri olan koku soğanları oldukça gelişmiştir.

Elasmobranch’lar ayrıca düşük frekanslı elektriksel uyaranlardaki varyasyonları tespit edebildikleri bir elektrosensitivite hissine sahiptir. Bunu, elektrik alanlarını yönlendirmek ve biyoelektrik alanları avlarından algılamak için kullandıkları Lorenzini’nin ampulleri aracılığıyla başarırlar.

Bu grubun çeneleri hareketlidir, çünkü onları kafatasına bağlayan bir kıkırdak tarafından askıya alınırlar. Bu, alt çenenin dışa doğru çıkmasına ve avını yakalamasına izin verir.

Kıkırdaklı balıklar nasıl yüzer?

Suyun solungaç yarıklarından geçmesi ve nefes alması için kıkırdaklı balıkların sürekli yüzmesi gerekir. Bu nedenle farklı yüzme mekanizmaları geliştirdiler: dalga tahriki ve uzantı tahriki.

İlk mekanizma, balığın ilerlemesini sağlayan salınımlı hareketlerle kuyruğunun kullanımını ifade eder. Çoğu köpekbalığı tarafından kullanılır, çünkü göğüs yüzgeçleri sadece dengeyi korumalarına izin verir, ancak esneklikleri yoktur.

Diğer bir deyişle, diğer yüzgeçleri onu sabit ve düz tutarken, ileri hareket etmek için kuyruğunu bir yandan diğer yana sallayarak kullanırlar.

Bu arada, ikinci mekanizma pektoral yüzgeçlerin veya yan uzantıların kullanımını içerir. Bu lokomotif uyarlaması, kendilerini suda itebilmek için uzantılarını yükseltip alçaltan vatozlar tarafından kullanılır, “uçmaya” benzer, ancak su altında.

Tüm türlerin bir veya iki yüzme mekanizması vardır. Bu, kıkırdaklı balıkların her birinin vücut yapısına bağlı olacaktır, çünkü vücut şekli hareketlerini ve yüzdürme gücünü etkiler.

Bu balıklar geniş bir hidrodinamik kapasitesi gibi modifikasyonlarıyla, yüzmek için optimize edilmiştir. Hafif kıkırdak iskelete sahip olmaları kaldırma kuvvetini artırır ve pulların kullanılması suyun türbülansını azaltır. Ayrıca bu türlerin yüzücü mesaneleri olmadığı için karaciğerleri bu işlevi yerine getirir.

Yüksek miktarda karaciğer lipidleri, kıkırdaklı balıkların yüzmesine izin verir.

Kıkırdaklı balıkların üremesi

Chondrichthyans’ın bir iç döllenme süreci vardır, ancak 3 tür üremeyi de sunma yeteneğine sahiptirler: ovovivipar, vivipar ve oviparöz. Aşağıda bu stratejilerin her biri hakkında size bilgi vereceğiz.

Ovovivipar

Bu üreme türü, oviparöz ve vivipar arasında bir ara noktadadır, çünkü embriyonun gelişimi anne tarafından tutulan bir yumurta içinde gerçekleşir. Yumurta çatladığında anne tam gelişmiş yavrular doğurur.

Vivipar

Bu, annenin plasenta yoluyla yavrularına besin sağladığı üreme türüdür. Bununla dişi, yavrusunun sağlığını ve büyümesini korur. Vivipar türlerin bazı örnekleri çekiçbaşlı köpekbalığı ( Sphyrnidae sp. ) ve mavi köpekbalığıdır ( Prionace glauca ).

Oviparöz

Çiftleşme sona erdiğinde, dişiler sert kapsülleri zemine bırakır veya onları kayalara veya alglere bağlar. Embriyolar, yumurtadan çıkana kadar beslenmek ve gelişmek için yumurtanın sarısını – sarısı kesesini – kullanır.

Kıkırdaklı balık habitatı

Bu balıklar hem deniz hem de tatlı su habitatlarına sahip olabilir. Genellikle tropiklerdeki mercan resiflerinde, derin okyanus hendeklerinde, nehirlerde veya nehirlerin denizle birleştiği bölgelerde (haliçlerde) bulunurlar.

Atalardan kalma ve korunmuş özellikler sunmalarına rağmen, kondrichthyanlar çevrelerine uyum sağlamak zorunda kalmışlardır. Bu nedenle evrim süreci, avlarının yakalanmasını sağlamak için koku ve mekanik algı gibi belirli özellikleri geliştirmiştir.

Chondrichthyans’ların biyolojisi, onların çevrelerinde hayatta kalmalarını ve başarılı olmalarını sağlar.

Evrim, türlere en çok fayda sağlayan özelliklerin korunmasını ve geliştirilmesini destekleyen bir süreçtir. Bu nedenle kemik iskeleti daha dirençli olsa da bazı durumlarda esnekliği ve hafifliği nedeniyle kıkırdaklı iskelet tercih edilir. Köpekbalıkları, ışınlar ve kimeralar bunun canlı örnekleridir.