Hayvanlar Aleminde Doğal Seçilim ve Adaptasyon

Bazı hayvanların neden şu an oldukları şekilde evrimleştiklerini hiç merak ettiniz mi? Bu yazımızda, doğal seçilim ve adaptasyon süreçlerinden söz edeceğiz.
Hayvanlar Aleminde Doğal Seçilim ve Adaptasyon
Juan Pedro Vazquez Espeso

Yazan ve doğrulayan Veteriner hekim Juan Pedro Vazquez Espeso.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Doğal seçilim ve adaptasyon tüm canlıların evrimlerini şekillendiren süreçlerdir. Günümüzde dünyada varlığını sürdüren tüm canlılar bu sürecin sonucunda bu günlere gelebilmiştir.

Seçilim sözlükte, “birinin ya da bir şeyin en iyi veya en çok uyum sağlıyor olacak şekilde seçilmesi eylemi ya da durumu” olarak tanımlanıyor. Bu tanımı doğaya uyguladığımızda, bu bahsi geçen seçimi doğanın yaptığını görebiliriz. Bunun sonucunda da doğal seçilimin, doğa tarafından yapılan ve bir ya da daha fazla canlının en iyi veya en çok uyum sağlayan canlı olmasına dair bir seçim olduğunu söyleyebiliriz.

Öte yandan adaptasyon veya diğer bir deyişle uyum sağlama ise, verili ortam koşullarında hayatta kalabilmek ve üreyebilmek olarak tanımlanır. Bu bağlamda uyum sağlama ya da sağlayamama durumu doğal seçilimi beraberinde getirir.

Görebileceğiniz üzere doğal seçilim ve adaptasyon birbiri ile bir hayli ilişkili kavramlar. Yazımızın devamında bu ilişkinin derinliklerini keşfe çıkın! Bunun hayvanlar alemindeki büyüleyici bir yolculuk olduğunun altını çizelim.

Hayvanlar tüm ekosistemlere mükemmel bir şekilde uyum sağlayabilselerdi, doğal seçilim diye bir şey olmazdı.

Doğal Seçilim ve Adaptasyon Terimlerinin Kökeni

Charles Darwin bu kavramlar üzerine çalışan ilk bilim insanıydı. Darwin, Türlerin Kökeni kitabının yazarıdır. Çoğu kişi bu çalışmayı bu alandaki ilk çalışma olarak kabul eder. Ayrıca, evrimsel biyoloji alanındaki en önemli kaynaklardan biridir. Kitap yayınlandığı zaman özellikle dindar gruplar arasında epey tartışmaya yol açmıştır.

Kitaptaki deneyler Hristiyanlıkta zamanın en önemli olgularından birini sarsmıştır: Yaratılışçılık. Hatta Darwin kesin bir biçimde yüce tasarıyı reddetmiştir. Yüce tasarı, canlıların evriminde Tanrı’nın eli olduğunu öne sürer. Günümüzde kanıtlanmış bir teori olmasına rağmen, bilimsel dünyadan ya da başka zümrelerden insanlar doğal seçilim aleyhinde görüşler de bildirmeye devam etmektedir.

En Güçlü Olan Hayatta Kalır, Değil Mi?

Kurtlar sofrası terimini hiç duymuş muydunuz? Çoğu kişi bu cümleyi en güçlü olan hayvanın hayatta kalması olarak yorumlar. Fakat esasında durum pek de böyle değildir.

En güçlü hayvanın hayatta kaldığı senaryoyu her doğal seçilim durumunda göremeyebiliriz. Hadi şu örneğe bir göz atalım.

Örneğin; bir kurt sürüsünde üreme hakkına sahip tek hayvan alfa erkektir. Bu alfa erkek, genetik aktarımı devam ettirebilen sürü üyesidir. Bu mertebeye sürüdeki bütün diğer erkeklerle savaşarak ulaşır.

Kurt sürülerinde doğal seçilim

Bu bağlamda bu alfa erkeğin güçlü, dinç, atik ve diğer kurtlar tarafından çekici olduğu düşünülen bir kurt olduğunu kabul edebiliriz. Sürünün en güçlüsü odur. Bunun sonucunda da bu “süper kurtun” yavruları da iyi bir genetik yapıya sahip olacaktır.

Öte yandan, sürünün geri kalanının genetiği bu alfa erkeğe kıyasla pek de önemli değildir. Bu kurtlar alfa erkeği bir şekilde alt edemedikleri sürece üreme şansını elde edemezler.

Bu senaryoda görebildiğiniz üzere, en güçlü olanın hayatta kalması durumu çok net bir şekilde açıklanabiliyor. Yine de başka bir örneğe daha bakalım.

Hiç erkek bir tavus kuşu gördünüz mü? Dev tüyleri bizlerin ve dişi tavus kuşlarının çok fazla ilgisini çeker. Fakat dişilerin çok beğendiği bu kuyruk üzerine biraz düşünürseniz, bu konuda bazı sorunlar olduğunu göreceksiniz. Örneğin; olası saldırılardan kaçarken bu kuyruk onlara zorluk yaratacaktır. Peki bu kuyruk onları aciz ve zayıf duruma düşürüyorsa neden böyle bir kuyruğa sahip olacak şekilde evrimleşmişler?

Kuyruğunu açmış erkek tavus kuşu

En İyi Uyum Sağlayanın Hayatta Kalması

Doğal seçilimde her zaman en güçlü olan hayatta kalmaz. Bunun yerine en iyi uyum sağlayan ve soyunda en fazla yavru olan tür de hayatta kalabilir.

Bazen en güçlü ve en iyi uyum sağlayan tür aynıdır. Bazı durumlarda ise en uyumlu olan; çevreye en kolay biçimde uyum sağlayan, daha iyi mücadele eden ve daha çok yavrusu olandır.

Örneğin bazı seçici cinsel pratikler, tavus kuşlarında da olduğu gibi, hayvanların hayatta kalma becerilerine zarar veren sonuçlar doğurabilir. Durum böyle olmasına rağmen, bu zayıf görünümlü hayvanlar üremeyi ve genetik aktarımlarını sağlamayı başarırlar.

Sonuç olarak unutmayın ki her zaman en güçlü olan değil, en iyi biçimde uyum sağlayabilen hayatta kalır!


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Darwin, C. El origen de las especies.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.