Güncel Hayvan Sağlığı Krizi: Afrika Domuz Gribi

Yazan ve doğrulayan Veteriner Érica Terrón González

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Hayvan sağlığı bugünlerde oldukça önemlidir çünkü besi hayvanı üretimi, genel sağlık ve uluslararası ticaret ile yakından ilgilidir. Toplum otoritelerinin, hayvancılık endüstrisinde hayvanların sağlıklı ve iyi koşullarda yetiştirdiklerine emin olma çabaları bundan dolayıdır. Bugünlerde ise uluslararası hayvan ticaretini etkileyen hastalıklardan biri Afrika domuz gribidir.

Afrika domuz gribi: gerçekler

Afrika domuz gribi virüsü, (İngilizce kısaltması ASFV) 20’nci yüzyılın başlarında Kenya’da keşfedilen bir virüstür. Söz konusu virüs Asfarviridae ailesine aittir.

Yayılma yolu

Bulaşma, enfeksiyonlu domuzlarla direkt etkileşime girerek ya da enfeksiyonlu domuz eti yemekle gerçekleşebilir. Buna ek olarak, virüs domuz dışkısında 11 gün ve domuz ürünlerinde aylarca ya da yıllarca yaşayabilir.

“Ornithodoros” cinsine ait keneler de hastalığı taşıyıcı bir rol üstlenebilir. Enfeksiyonlu kanı emerek virüsü içlerine alırlar ve diğer hayvanlara geçiş yaptıklarında virüsü bulaştırırlar.

Semptomları

Bu virüse sahip domuzlar yüksek ateşle beraber genel rahatsızlık çekerler. Birkaç gün sonra aşama aşama iştah kaybı ve depresyonun takip ettiği bir anoreksi yaşarlar. İkinci olarak, vasküler lezyondan ulaşılan ciltte kızarma ve morarma gibi patognomonik işaretler ortaya çıkar.

Bazı hayvanlar kusma, ishal ve çocuk düşürme bile yaşayabilir. Bunun yanı sıra genellikle birkaç gün içinde hayvanın ölümü ile biter. Bazı uzmanlar evcil domuzlardaki ölüm oranının 100% olduğunu söylemektedir.

Kontrolü ve korunma yöntemleri

Bu hastalığın çiftliğinize girmesini engellemek için aşağıdaki önlemler olmazsa olmazdır:

• Hayvanların bulunduğu tesislerin giriş çıkış kontrolleri.
• İyice kontrol edilen personel hijyeni dahil olmak üzere, botların, kamyon kasalarının vb. dezenfeksiyonuyla birlikte üst düzey bir tesis ve araç temizliği.
• Çiftlik dışından giriş yapan hayvanların kontrolü.

Afrika domuz gribinin küresel vaziyeti

Hastalığın Avrupa’daki kaynak ve evrimi

Virüs Avrupa kıtasında ilk olarak Portekiz’de 1957 yılında görüldü. Oradan İspanya’ya yayıldı ve yarımadanın genelinde 1960 yıllarında domuzlarda endemik hale geldi.

Bu hem hayvanlar öldüğü hem domuz ithal ve ihracatı durduğu için ciddi ekonomik hasarlara sebep oldu. Bunun yanı sıra bu hasar domuzların hastalığı yaymasını engellemek için kesilmeleri de dahildi.

ASFV eklem bacaklıların taşıyabildiği çift sarmallı tek virüstür.

Hatırı sayılır sayıdaki ekonomik çabalar nihayetinde sonuç verdi ve birden fazla çiftlik temizliği sonrasında 1990 yılında İspanya ASFV’den temizlendi. Bunun yanı sıra o zamandan beri hayvan nüfusu yetkililer tarafından incelenmekte ve kontrol edilmekte.

Yaban domuzlarında yapılan araştırmalar İber domuz çiftlikleri gibi kapsamlı hayvancılık yapılan yerlerde beklenmedik enfeksiyonları engellemenin önemi kanıtlandı.

Afrika domuz gribi sağlık krizi ve dünyadaki domuz piyasasındaki etkileri

Geçen yıl uzmanlar Asya domuzlarında büyük bir ASF patlaması tespit etti. Bu salgın Çin gibi yüksek domuz üretimi sayısı olan ülkelerdeki büyük domuz sayılarını etkileyecek şekilde durmaksızın yayıldı.

Çin halkın protein ihtiyacını karşılamak için et ithalatını açmaya karar verdi. Lakin Çin ve Amerika Birleşmiş Devletleri birbirlerini et ürünü ihtiyaçlarını karşılamak için ilk olarak Avrupa piyasasını kullanmaya zorlayarak gergin ticari ilişkilerini sürdürdü.

Avrupa Birliği içerisinde, kaliteli domuz eti üretiminde İspanya başı çekmektedir. Böylece ASF sebebiyle Asya kıtasında yaşanan  zorluklar İspanya için piyasada bir fırsat oluşturdu. 

Bu salgının sebep oldukları Orta Avrupa’dan Doğu Asya’ya kadar çok yıkıcı bir hal almıştır. Henüz Afrika domuz gribine karşı herhangi bir aşı bulunamamıştır. 

Herhangi bir aşının olmadığı durumda Afrika domuz gribi (ASF) salgınının önlenmesi enfeksiyonlu hayvanların kontrol edilmesinden geçmektedir. Her şeye rağmen deneysel bir aşı araştırmaları devam etmektedir ve bilim insanları ürünün ticari satışa yakın sürede satılmasını ummaktadır.