Avrupa Vizonu: Nesli Kritik Tehlike Altında

Avrupa vizonu (Mustela lutreola), nesli tükenmekte olan bir türdür ve Avrupa’daki en risk altındaki küçük memelilerden biridir.

Habitat kaybı, kontrolsüz avlanma ve en önemlisi, baskın rekabetçi bir tür olan Amerikan vizonunun istilası, yok olmalarına neden olan faktörlerden bazılarıdır.

Aralarındaki fark nasıl anlaşılır

Avrupa vizon türlerini korumanın önündeki en büyük engellerden biri, kürk çiftçilerinin yaklaşık bir asır önce Avrupa’ya getirdiği bir tür olan Amerikan vizonu ile olan rekabetidir.

İki tür birbirlerine oldukça benzer. Benzer yapı ve davranışlara sahiplerdir ve her ikisi de aynı aileden gelmiştir. Bununla birlikte, ikisini ayırt etmemize yardımcı olabilecek birkaç fiziksel de özellik var. Aşağıdakiler, bu özelliklerden bazılarıdır:

• Avrupa vizonu daha küçüktür.
• Amerikan vizonu genellikle çikolata renginde olan kürküyle Avrupa vizonundan daha koyu renklidir.
• Avrupa vizonunun çenesinde ve burnunun her iki yanında beyaz noktalar varken, Amerikan vizonunun sadece çenesinde beyaz bir nokta vardır.

Bu morfolojik ayrımlara ek olarak, davranışlarında da bazı farklılıkları görebiliriz. Amerikan vizonu daha agresiftir ve her türlü su ortamına kolayca adapte olabileceği için habitatına göre daha az talepkar bir türdür. Ek olarak, Amerikan vizonu daha fazla üreme kapasitesine sahiptir.

Türlerin azalmasının arkasındaki nedenler

Avrupa vizonunun yok olmasının aşağıda tartışacağımız üç ana faktörü vardır. Türün korunmasını sağlamanın en etkili yolu, bu noktaları temel alarak önlemler almaktır:

1. Amerikan vizonu ile rekabet

Amerikan vizonu, kökenleri Kuzey Amerika’da olan başka bir küçük porsuktur. Kürk çiftçileri, kürklerini satmak için 19. yüzyılın sonlarında Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bu türü yetiştirmeye başladılar.

Bu durum öyle bir ticari başarı getirdi ki, 1920’de kürk çiftçileri, hızla büyüyecek olan ilk vizon çitliklerini Avrupa’ya kurdular.

Yıllar sonra, çiftliklerdeki kötü güvenlik veya kazalar dolayı, ya da kasıtlı olarak bırakılmaları ve hayvan hakları gruplarının kitlesel kurtuluş kampanyaları sonucunda vahşi Amerikan vizon grupları Avrupa’da yayılmaya başladı.

Amerikan vizonlarının yayılması doğal çevre ve yerli hayvan türleri üzerinde çok olumsuz bir etkiye sahipti.

Amerikan vizonunun uyum sağlama yeteneği ve yüksek üreme oranları, onu özellikle de  aynı bölge ve kaynaklar için savaşmak zorunda olan Avrupa vizonu için büyük bir rakip haline getirdi.

2. Dağılmış Popülasyon

Avrupa vizonu, Avrupa’daki orijinal yerleşim alanının % 90’ından kayboldu. Halen aynı bölgede bulunan popülasyonlarsa diğer gruplardan izole bir alanda kalmışlardır.

Batı (Fransız-İspanyol) nüfusu doğudan (Tuna Deltası ve Rusya) kesilmiştir ve buna karşılık batıdaki İspanyol ve Fransız nüfusu da izole kalmıştır.

Bu genetik izolasyon, Avrupa vizonunun daha da kırılgan bir tür olmasına neden olan büyük bir biyolojik çeşitlilik kaybına yol açtı. Nesli tükenmekte olan hayvanların korunaklı bölgelerde yetiştirilmesinin temel amaçlarından biri, genetik çeşitliliği artırmak için farklı örnekler sunarak, bu durumla mücadele etmektir.

3. Habitat tahribatı

Avrupa vizonu, belirli çevre koşullarında büyüdüğü için tuhaf bir hayvandır. Genellikle geniş bir nehir kıyısı, yoğun bitki örtüsü ve iyi kalitede su bulunan, yavaş veya orta akıntılı alanları tercih eder. Bununla birlikte, nehir ekosistemleri insan eyleminden en çok etkilenen ekosistemlerden biridir.

Değişen nehir yatakları,  nehir kenarındaki bitki örtüsünün azalması, akiferlerin sömürülmesi, su kirliliği ve doğal nehir sistemlerini değiştiren mimari bariyerlerin inşası, bu ekosistemlerin kaybının en yaygın nedenleridir.

Koruma stratejileri

Avrupa vizonunu koruma stratejileri, yukarıdaki noktalarla yüzleşmek için tasarlanmıştır. Şu anda, Avrupa’da bu türü yok olmaktan kurtarmaya çalışan birçok farklı koruma programı vardır. İşte onların temel stratejilerinden bazıları:

1. Nüfus sayımı

Avrupalı vizonların vahşi doğada karşılaştıkları durumu anlamak, türlerin değerlendirilmesinde çok önemlidir. Bunu sağlayacak verileri toplamak için, farklı grupları yakalamak ve takip etmek çok önemlidir.

Benzer şekilde, istilacı türleri yönetme yöntemlerinin işe yarayıp yaramadığını belirlemek için Amerikan vizonlarının nüfus yoğunluğunu da anlamak önemlidir.

2. Vahşi doğaya yeniden giriş ve esaret altında üreme

Avrupa Nesli Tükenmekte Olan Türler Programı (EPP), şu anda Avrupa vizon türlerini ve diğer birçok nesli tükenmekte olan türü kurtarmak için çalışan bir koruma programıdır. EPP, Estonya, Almanya, Fransa ve İspanya gibi ülkelerde yeniden tanıtım programlarına öncülük ediyor.

Bilim insanlarının bu türü esaret altında yetiştirirken karşılaştıkları en büyük sorunlardan biri, erkek Avrupalı vizon davranışlarıdır. Çoğu zaman, erkekleri dişilerle çiftleştirmeye çalışırken, erkek herhangi bir ilgi göstermez ve kaçar ya da bazı durumlarda agresif davranabilir.

Vahşi doğadaki Avrupa vizonlarının esaret altındakilerden farklı davranmasına neden olan faktörleri doğrulayan birkaç çalışma var. Bununla birlikte, aynı aileden (Martes martes) olan hayvanlarla ilgili başka deneyimlere dayanarak, öğrenilmiş davranışların, yaşın ve diğer erkeklerle rekabetin başarılı çiftleşmeyi büyük ölçüde etkileyebileceğini varsayabiliriz.

3. Amerikan vizonlarının yayılmasını önlemek ve yaşam alanlarını korumak

İstilacı Amerikan vizon türlerinin yayılmasını durdurmak için, popülasyonu kontrol etmek ve yeni Amerikan vizon kürk çiftliklerinin açılmasını yasaklamak gerekiyor, çünkü korumacılar bunları Avrupa türleri için büyük bir risk olarak görüyorlar.