Kedilerde Layşmanyaz: Nedenleri ve Tedavisi

Kedilerde layşmanyaz, Leishmania infantum parazitinin neden olduğu bir hastalıktır. Bu paraziter hastalık çeşitli omurgalı türlerini etkileyebilir ve tatarcık sinekleri gibi omurgasız taşıyıcılar aracılığıyla yayılır.

Layşmanyaz nedir?

Layşmanyaz, Leishmania cinsinin farklı türleri tarafından üretilen bir dizi semptom anlamına gelir. Hastalık farklı şekillerde ortaya çıkabilir:

• Kutanöz layşmanyaz (lokalize veya yaygın).
• Mukokütanöz layşmanyaz.
• Viseral layşmanyaz.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, layşmanyaza neden olan parazitler Meksika, Orta ve Güney Amerika, Avrupa, Afrika ve Asya’da bulunmaktadır. Dahası, bu parazitler tropikal ve subtropikal bölgelere endemiktir.

Layşmanyaz nedenleri

Kedi layşmanyazından (FL) sorumlu parazit Leishmania infantum‘dur. Bu protozoa paraziti, diğer omurgalı türlerine yayılmak için bir vektör gerektirir.

Vektör genellikle Avrupa, Asya ve Afrika söz konusu olduğunda Phelotobomus cinsine aittir. Amerika’da Lutzomyia cinsi en yaygın vektördür.

Uzmanlar, tatarcık sineklerinin bu kedi hastalığının ana transmiterleri olduğuna inanıyor. Enfeksiyon, bu böcekler kedilerden beslendiğinde ortaya çıkar. Aynı şekilde, hastalığı taşımayan tatarcık sinekleri enfekte kedileri ısırdıklarında da enfekte olurlar. Bu nedenle, enfekte olmuş kediler L. infantum için ek bir besin kaynağı olarak işlev görebilir.

Bu protozoanın biyolojik döngüsü karmaşıktır. Konaklarına bağlı olarak bir dizi morfolojik değişiklik içerir. Sinekler omurgalı konaklarını protozoa promastigot formu ile enfekte ederler.

Enfeksiyondan sonra, konağın makrofajları promastigotları içine alır. Bu şekilde, makrofajlar içinde promastigotlar amastigotlara dönüşür.

Layşmanyaz oluşumunu etkileyen faktörler

Bu protozoa parazitinin etkileri üzerinde farklı faktörler etkili olabilir. Bu faktörler arasında şunlar vardır:

• Enfekte olmuş vektörlerin sayısı.
• Tatarcık sineklerinin yoğunluğu (iletim vektörleri olarak hareket eden sinekler).
• Konak yoğunluğu.
• Coğrafi alanda yeni rezervuarların ortaya çıkışı.
• Meteorolojik koşullar, özellikle sıcaklık ve nem.

Kedilerde layşmanyaz belirtileri

Bu hastalığın en sık görülen belirtileri arasında cilt lezyonları veya baş veya distal ekstremitelerde ayrı mukokutanöz lezyonlar bulunur. Ayrıca lenf boğumlarının şişmesine neden olabilir.

Daha az sıklıkla, kedilerde layşmanyaz oküler lezyonlara, oral lezyonlara veya kilo kaybına neden olabilir. Bazense, semptomlar sarılık, ateş, kusma, ishal, dehidrasyon ve diğer semptomları içerebilir.

Her durumda, bir veteriner bir kedinin layşmanyaz olduğundan şüpheleniyorsa, tam bir kan sayımı, biyokimyasal bir profil ve idrar analizi talep etmelidir. Dahası, parazitin varlığını doğrulamak için bir kültür gerekli olacaktır.

Kedilerde layşmanyaz tedavisi

Bugüne kadar, LF tedavisi ile ilgili kontrollü bir çalışma bulunamamıştır. Normalde, profesyoneller köpeklere verdikleri ilaçları reçete ederler.

En yaygın ilaç allopurinoldür. Bununla birlikte, veterinerler ayrıca bir allopurinol ve meglumin antimoniat kombinasyonu da reçete edebilirler. Çalışmalar bu ilacın etkinliğini göstermiştir. Bununla birlikte, en iyi eylem planına bir veteriner karar verecektir.

Tedavinin uygulanması sırasında, herhangi bir olumsuz reaksiyonu ekarte etmek için kedileri yakından takip etmek önemlidir. İstenmeyen herhangi bir yan etki durumunda, bir veteriner hangi yolu izleyeceğine karar verecektir.

Kediye herhangi bir tedavi reçete etmeden önce parazitlerin varlığını doğrulamak en iyisidir.

Kedilerde layşmanyazı önlemek için ipuçları

Kedi layşmanyazını önlemek için, veteriner hekimler ve uzman personel genellikle bir dizi öneri sunar.

• Layşmanyaz, kedi immün yetmezlik (FIV), kedi lösemisi (FeLV) veya diğer hastalıklardan muzdarip olan, bağışıklık sistemi baskılanmış kedilerde daha yaygındır. Bu nedenle, bu durumdaki kediler ekstra önlem gerektirir.
• Kedi sahipleri, etkilerine dair bir kanıt olmamasına rağmen, topikal insektisitler kullanabilirler.

Sonuçlar

Kedilerde layşmanyaz nadiren görülür, çünkü parazit kedilerde köpeklerden daha az yaygındır. Bu, kedilerin L. infantum’a daha dirençli olduğu anlamına gelmez, aksine daha ziyade bir alt teşhisi olabilir. Uzmanlar hastalığı diğer hastalıklarla karıştırabilir ve veterinerler köpeklere kıyasla kedi layşmanyazının daha az farkında olabilirler.

Layşmanyaz insanlarda da ortaya çıkabilir. İnsanlar söz konusu olduğunda, enfeksiyondan yaklaşık 20 farklı Leishmania türü sorumludur.