Dünyadaki Hayvanları Koruma Kanunları

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

1978’de, hayvanları koruma, ilk Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nden sonra tarihe geçmiştir. Uluslararası Hayvan Hakları Derneği, hayvan hakları koruma kanunlarını daha iyi hale getirmek için, bu önemli belgeyi UNESCO komitesine sunmuştur.

Hayvan haklarına sağladığı faydaların yanı sıra, bu girişim sayesinde hayvanların da bizler kadar yaşamaya hakkı olduğunun önemi bir kez daha vurgulandı. Yani, hayvanlara karşı davranışlarımızda insanların bazı etik ilkeleri yerine getirmeleri gerekecek. Bununla birlikte, beyannamede şunlar geçer:

b) Hayvanlarda olduğu gibi insanlar da diğer hayvanları ortadan kaldırma ya da sömürme hakkına, ve dolayısıyla bu hakkı ihlal etme hakkına sahip değildir. Hayvanlardan alınan hizmetler konusunda insanların bilinçli davranması gerekmektedir.

c) Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.

UNESCO’daki bu beyanneme duyurusu, hayvan hakları hareketinin 1970’lerde ve 80’lerde ikiye ayrılmasına yol açmıştır. Basitçe ortaya koymak gerekirse, söz konusu hayvan hakları beyannamesinden yola çıkarak farklı amaçlar edinen iki farklı hareket ortaya çıkmıştır.

Geleneksel hareket, devletin hayvanları koruması gerektiğine odaklanırken, yeni çıkan hareket, hayvan haklarının hukuki süreçle yürütülmesi gerektiğine odaklanmıştır.

AB’de hayvan refahı: Evcil Hayvanların Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi

Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni yaklaşık 10 yıl sonra Evcil Hayvanların Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi takip etmiştir. Bu hareket, tüm dünyada özellikle AB ülkelerinde, hayvan hakları kanunlarının oluşturulması konusunda bir kıvılcım başlatmıştır.

Bu hareketin amacı, birçok hayvanın hayat kalitesini arttırmaya yönelik hızlı ve pratik gelişmeler getirmektir. Bunu da, çeşitli sakatlamaların yasaklanması ve avcılık gibi eğlence aktivitelerinde hayvanların kullanımının düzenlenmesi ile yapmışlardır.

Avrupa Sözleşmesi, hayvan sahiplenme ve sokak hayvanlarının nüfusunun artmasına yönelik kamu politikası oluşturulması konusunda da ileriye atılmış büyük bir adımdır.

Bu sözleşme ayrıca, federal hükümetlerin hayvan istismarı ve hayvan terk etme ile mücadeleye karşı sağlam önlemlerin alınmasını da gerektirmiştir.

Örnek bir avrupa ülkesi: İspanya

İspanya’da, vahşi ya da evcil hayvanların sağlığını ve haklarını düzenleyen özel bir milli kanun bulunmamaktadır. Ülkenin her otonom bölgesinde hayvan istismarına karşı farklı hükümler yer almaktadır. Her bölge; hayvan terk etmeye, şiddetine, zihinsel ve duygusal istismarına karşı farklı cezai işlemler uygulamaktadır.

Bununla birlikte, İspanyol Ceza Kanunu’nun 337. fıkrasında, aşağıdaki uygulamaları yapan kişilerin evcil hayvan sahiplenmeden men edilmesine ve bir yıllık hapis cezasına çarptırılmasına karar verilmiştir;

Bir evcil hayvanı haksız yere herhangi bir yolla, sağlığını önemli derecede etkileyecek yaralar bırakanlar ya da;

1. evcil ya da evcilleştirilmiş bir hayvanı,
2. genel anlamda evcilleştirilmiş her tür hayvanı,
3. insan himayesi altında geçici ya da uzun süreli olarak yaşayan bir hayvanı,
4. vahşi doğada yaşamayan herhangi bir hayvanı

cinsel olarak istismar edenler.

Vahşi hayvanlar için de başka bir ulusal yasaları vardır. İspanya Ceza Kanunu, aşağıdaki eylemleri yapan herhangi birinin altı ay ile iki yıl hapis cezasına çarptırılmasını gerek görmüştür:

Toplumun genel davranışlarına ya da hukuka aykırı davranan ve:

1. Koruma altındaki vahşi türleri avlayan, tutan, alıkoyan, sahiplenen ya da öldüren

2. Bu hayvanları, hayvan parçalarını ya da onlardan türeyen ürünlerin kaçakçılığını yapan

3. Bu hayvanların üremesini ya da göç etmesini engelleyen ya da zorlaştıran aktivitelerde bulunanlar.

Birleşik Devletlerdeki hayvanları koruma kanunu

İspanya ile benzer şekilde, Birleşik Devletlerdeki hayvan koruma kanunları hükümet seviyesindedir. Hayvan refahı ile ilgili birkaç federal yasa varken, geri kalanları şehirlere ve ilçelerin kurallarına göre işlemektedir.

Ana federal kanunları 1966 Hayvan Refahı Yasası’dır. Bu kanun genelde hayvanat bahçesindeki hayvanlara ve laboratuvardaki denek hayvanlarına yöneliktir. Ayrıca, yavru köpek çiftlikleri gibi ticari amaçlı çiftleştirilip satılan hayvanlara yönelik de ufak çaplı maddeler içerir.

Nesli tükenmekte olan hayvanlar ve katledilen hayvanlara yönelik başka kanunlar da yürürlüğe girmiş olsa da, çoğu yasa devlet düzeyiyle kalmaktadır. Hayvan koruma kanunları bakımından en iyi ve en kötü olarak sıralanan eyaletleri, Animal Legal Defense Fund internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

Latin Amerika’da hayvanları koruma kanunu

1954’te, Arjantin Ulusal Kongresi 14,346 Kanunu onayladı. Bu kanun hala yürürlüktedir. Arjantin içerisindeki hayvan istismarı ve zulmüne değinmesinin yanı sıra, bu kanunla Buenos Aires’deki kedi ve köpeklerin katledilmesi yasaklanmıştır.

Bu kanunu çiğnemenin cezaları da bulunmaktadır. Kanunlarda cezai işlemle ilgili, “hayvanları istismar eden ya da onlara zalimlik yapan her kişi 15 gün ile 1 yıl süresince hapis cezasına çarptırılacaktır” ifadesi geçer.

Yıllar sonra, Meksiko, ülkedeki ilk hayvan koruma kanununu çıkarmıştır. Her kim bu kanunu çiğnerse dört yıl hapis cezasına çarptırılacaktır. Ayrıca evcil hayvan, vahşi hayvan ya da evcilleştirilmiş hayvan fark etmeksizin, herhangi bir canlıya zulüm yapıldığı durumlarda ağır para cezalarına çarptırılacaklardır.

2018’de Kolombiya hayvan istismarı ve hayvan koruması hakkında 1774 Kanunu’nu onaylamıştır. Yayımlandığından sonra, egzotik, vahşi ya da evcil hayvanlara yönelik her türlü zulüm, istismar ve şiddet resmi bir suç haline gelmiştir. Bunun cezası 12 ile 36 ay arası hapis cezasıdır.

Gördüğünüz üzere, hayvan hakları korumasının, dünyadaki bulunduğunuz konumuna göre bir garantisi yoktur. Avrupa’da birçok önemli adımlar atılmış olsa da, dünya genelinde bir atılım gerçekleşmesi gerekmektedir.

Ülkemizdeki kanunlara göz atmalı ve yardım edebileceğimiz konularda elimizden geleni yapmalıyız!