Firavun Faresi İspanya'ya Nasıl Geldi?

Yazan ve doğrulayan Veterinerlik Eugenio Fernández Suárez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Firavun faresi, İspanya’da (veya diğer ülkelerde de) hakkında çok fazla bilgiye sahip olunan bir hayvan türü değil. Bunun sebebi şu olabilir: Biz bu tür hayvanları daha çok Afrika’da görmeye alışkınız. Aslında, bu tür fareleri, sadece Avrupa’da, hatta sadece İspanya’nın güneyinde bulabilirsiniz.

Firavun faresi: Avrupa’da pek görmeye alışık olmadığımız bir tür

Firavun faresinin uzunca bir bedeni var ve biraz da gelinciklere benzer. Kürkleri genellikle kahverengi ve grinin standart bir karışımı şeklindedir. Gelincik ailesindeki (Mustelidae) hayvanlar gibi, kazmalarını kolaylaştıracak şekilde, kısa ayakları ve geri çekilmeyen türden pençeleri vardır. Genellikle avladıkları kemirgenler ile beslenirler.

Gözleri de oldukça enteresandır. Yatay göz bebeğine sahip sayılı memeli türlerinden biridir ve bu onlara oldukça kendilerine özgü bir görünüme sahip olma şansı verir.

Ancak, işin en ilginç tarafı ise, bu Afrikalı etoburun nasıl Avrupa’ya geldiğidir. Bilindiği kadarıyla, bu işi yapanlar, Misk kedisini de İber yarımadasına (İspanya ve Portekiz) getiren kişiler.

Firavun faresinin İspnaya’daki varlığının kökenleri halen tartışılıyor. Pek çok kişi, bu hayvan türünü İspanya’ya ilk defa Fenikeliler, Kartacalılar veya Mağribiler gibi çeşitli medeniyetlerin getirmiş olabileceğini savunuyor.

Eski Mısır’da evcil hayvan olarak beslenen bu türün İspanya’ya da aynı sebeple getirilmiş olabileceği düşünülüyor. Bu tür, haşerelerle mücadelede oldukça etkili olduğu için iyi bir evcil hayvan olarak görülüyor. Firavun faresi, muhtemelen daha bu konsept henüz tanımlanmadan önce bile, istilacı bir tür olarak hayatını sürdürüyordu. Yine de, Donana Milli Parkındaki ekosisteme oldukça iyi uyum sağlamış görünüyorlar.

İspanya’daki en yaşlı firavun faresi

Arkeolojik bir çalışmada yeni elde edilen bir bulgu, İspanya’daki firavun faresi varlığına ilişkin ipuçları verecek gibi görünüyor. Araştırmacılar, Merida’daki (İspanya) Roma döneminden kalma yapılarda kazılar yaparken, diğer evcil hayvanların arasında (en çok da köpekler), onlar da sanki diğerleriyle birlikte besleniyormuş gibi görünen firavun faresi kalıntılarına rastlamışlar. Bu hayvanların da evcil olduklarına dair, örneğin tedavi edilmiş kemik kırıkları gibi, açık belirtilerin olduğu ifade ediliyor.

Bu bulgu, kazılarda ortaya çıkan firavun farelerinin İspanya’daki en eski firavun fareleri olduklarını ortaya koyuyor, bu da, bu hayvanları Mağribilerin getirdiği tezini çürütüyor. Bu bulgu, İspanya’da yaklaşık 2.000 yıl önce firavun farelerinin bulunduğunu ve insanlarla yakın ilişkiler içerisinde olduklarını ifade ediyor.

Kurban merasimleri

Kazı yapılan alandaki mezarlar, bazı kurban merasimlerinin de yapıldığını gösteriyor. Köpekler için Roma döneminde yaygın olan bu konuya firavun fareleri ile ilgili olarak daha önce hiç rastlamamıştık. Bu durum, şu anda köpekler nasıl ailelerle yaşıyorsa, firavun farelerinin de o zaman aynı şekilde yaşadığı fikrini verebilir. Roma efsanelerinde de adı geçen köpekler, örneğin cehennem kapısında bekleyen üç başlı köpek Kerberus gibi, onlar için çok önemliydi.

Bulunan bedenlerin çevreleri de kaplar ve yemek kalıntıları ile dolu. Buna benzer üç mezarın bulunmuş olması, bir tanrının onuruna bir ritüel veya törenin düzenlenmiş olabileceği anlamına geliyor.

Ayrıca, bilim insanlarının son dönemde keşfettiği tek firavun faresi kalıntıları bunlar değil. Portekiz’deki Palmela Kalesinde ve Lizbon yakınlarında, bilim insanları, benzer zaman dilimlerine ait firavun faresi kalıntıları buldular. Ancak, burada durum farklıydı. Bu tür, vahşi gibi görünüyordu ve mağaralarda yaşıyordu.

Bu bulgular, bu hayvan türünü getirenlerin Romalılar olduğunu mu ifade ediyor? Aslında kesin değil. Bu sadece, Roma döneminde orada olduklarını ifade ediyor, yani daha önceden beridir de İber yarımadasında bulunuyor olabilirler. İspanya’daki varlıkları, Romalılardan çok öncesine de dayanıyor olabilir. Bunu bulmak için araştırmaya devam etmemiz gerekiyor!