Weta: Dünyanın En Büyük Böceklerinden Biri

Yazan ve doğrulayan biyoteknoloji uzmanı Alejandro Rodríguez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bu yazıda dünyanın en büyük böceklerinden birini keşfetmek için Yeni Zelanda’ya gidiyoruz.  Bilimkurgu filmlerinden fırlamış gibi görünse de Weta Yeni Zelanda’nın birçok bölgesinde karşınıza çıkabilir ve etkileyici derece büyük olması gözünüzden bu hayvanları kaçırmanızı imkansız hale getirir. Bugün size Yeni Zelanda’nın en simgesel hayvanlarından birini tanıtmak istiyoruz.

Weta nedir?

Resmi tanımlamaya dayalı kalırsanız weta teriminin aslında Anostostomatidae ve Rhaphidophoridae gibi iki farklı böcek ailesinin yaklaşık 70 üyesini tanımlamak için kullanıldığını göreceksiniz.

Yeni Zelanda’nın yerli hayvanlarının çoğunda olduğu gibi weta adı Maori dilinden gelmektedir. Fosiller üzerine yapılan araştırmalar, bilim insanlarının bu böcekleri 190 milyon yıl önce yaşanılan Triyas dönemine kadar izleyebildiklerini göstermektedir.

Weta: genel özellikleri

Weta, dünyadaki bütün böcekler arasındaki en büyük böcektir. Dev weta’nın (Deinacrida fallai) 20 cm uzunluğa kadar ulaştığı bilinmektedir. Görünüşleri açısından wetalar aslında yakın akrabaları olan çekirgeler veya ağustos böceklerine benzerdirler.

Kısmen de olsa ağırlıklarından dolayı, gececi alışkanlıkları ve uçma kabiliyetlerindeki eksiklikleri tüm wetalarda yaygın olarak görülen özellikler arasındadır. Gün boyunca gizlenmeyi tercih ederler. Ancak gece indiğinde yiyecek bulma fırsatını yakalarlar. Diyetleri türden türe değişiklik gösterir: Bazıları hem etobur hem de otoburdur, bazıları ise meyve, yaprak ve tohum gibi bitkisel maddelerle beslenirler.

Kriptobiyozis: kışın hayatta kalma

Alışılmadık görünümleri yeterince şaşırtıcı olmasaydı bu böceklerin aşırı sıcaklık hayalara uyum sağlama yöntemi çok daha da etkileyici olurdu. Soğuk kış ayları geldiğinde kriptobiyozis olarak bilinen bir mekanizma sayesinde wetalar hayatta kalabilmektedir.

Bu taktik hayvanın neredeyse süresiz olarak hayatta kalmasını sağlayarak tüm vücut fonksiyonlarının geçici olarak askıya almasına olanak verir. Kriptobiyoz, soğuk hava koşullarında hücrelerdeki suyun donmasını önler ve böceğin kışın hayatta kalmasına yardımcı olur. Bu olağanüstü yetenek bakteri ve bitkilerde olduğu gibi diğer böcek türlerinde de dikkat çekmektedir.

Weta türleri

Size anlatmak istediğimiz ilk tür dev weta’dır. Aslında, bu terim Deinacrida cinsine ait 11 farklı türü kapsar. Bu canavar böcekler, 28 gram ağırlığına ulaşabilmektedirler ancak bazı insanlar 70 gram ağırlığında weta’ların olduğunu da bildirmişlerdir. Yaygın olarak Güney Adası’ndaki yüksek rakımlı yerlerde ve bazı küçük adalarda yaşarlar.

Ağaç wetası ise en belirgin ve en tanınmış türlerden bir diğeridir. Hemideina cinsine ait olan bu böcekler genellikle ağaçlardaki deliklerde bir erkek ve birkaç dişiden oluşan gruplar halinde yaşarlar. Bir şeyi tehdit olarak gördüklerinde kullanmakta tereddüt etmeyecekleri büyük çeneleri bulunmaktadır. Günümüzde bilinen 7 ağaç wetası türü vardır.

Son olarak uzun dişli wetaları inceleyelim. Adından da anlaşılacağı gibi bu tür, erkeklerinin çenelerinden öne doğru çıkan büyük dişlere sahiptir. Erkekler dövüşürken rakiplerine zarar vermek için dişlerini kullanırlar. Bu böcekler, çoğunlukla solucan ve diğer böceklerle beslenen etçil hayvanlardır. Ağaç wetası gibi bu hayvanlar da ağaçların delikleri içinde yaşarlar.